SMMMO SEMNER Dnem Sonu lemleri 7 Ocak 2009

İSMMMO SEMİNERİ Dönem Sonu İşlemleri 7 Ocak 2009 İş Kuleleri Zeki GÜNDÜZ, YMM www. vergiportali. com Pw. C

İLİŞKİLİ ŞİRKETLERLE MÜNASEBETTE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN KONULAR Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 2

Dikkat edilmesi gereken konular (ilişki varsa) ØZarar beyanları ØYapısal değişiklikler (riski ve bazı fonksiyonları kaydırarak karlılığın önceki yılara göre düşmesi) ØBirleşme, bölünme vb önemli değişiklikler yaşanan firmalarda durumun izahı ØKarlılıkta dalgalanmalar (yıl içi ve yıllar itibariyle) ØFiyatlarda dalgalanmalar (yıl içi ve yıllar itibariyle) Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 3

Dikkat edilmesi gereken konular (ilişki varsa) ØMevcut anlaşmalar ve bu anlaşmalarda zaman içinde meydana gelen değişiklikler ØDaha önce olmayan anlaşmaların yürürlüğe girmesi ØSerbest bölgelere yapılan satış ve bu bölgelerden alışlar ØVergi cennetlerine satış ve bu bölgelerden alışlar ØTeknik yardım, lisans, royalty anlaşmaları çerçevesinde yapılan ödemeler (yıllar itibariyle) Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 4

Dikkat edilmesi gereken konular (ilişki varsa) ØMasraf paylaşımı çerçevesinde yansıtılan tutarlar ØGelen borç veya alacaklandırma (debit/credit) notları(yıllar itibariyle) ØÜrün bazında karlılıkların durumu(yıllar itibariyle) Øİş bazında karlıkların durumu(yıllar itibariyle) ØYurt içi veya yurt dışı karlıkların durumu(yıllar itibariyle) ØYurt dışına farklı ülkelere satışta karlıkların durumu(yıllar itibariyle) Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 5

HALKA AÇIK ŞİRKETLERLE İLGİLİ DEĞERLEME ZORUNLULUĞU Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 6

Halka açık şirketlerle ilgili değerleme 19 Mart 2008 tarih ve Seri: IV, No: 41 sayılı SPK Tebliği 28 Kasım 2008 tarihli SPK açıklaması ØDeğerleme yaptırma yükümlülüğü -İşlem öncesinde -Son mali tablolardaki aktif büyüklüğü veya brüt satışlar toplamının %10’una veya daha fazlasına ulaşan bir işlem varsa -İşlem öncesinde -İşlemin adil ve makul olup olmadığı rapora bağlanacak -YK karar verecek ve GK da ortaklara bilgi verilecek Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 7

Halka açık şirketlerle ilgili değerleme Yaygın ve Süreklilik arz eden işlemlerin değerlemesi ØYK şartları belirler Ø%10 u aşacaksa yine değerleme yaptırma zorunluluğu var ØYK (adil ve makul olduğuna ilişkin) rapora göre karar verir ØSonrasında tekrar durum değerleme kuruluşunca gözden geçirilerek rapora bağlanır ØRapor özeti GK öncesinde 15 gün önce ortakların incelemesine açılır ØGK da da bilgi verilir Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 8

Halka açık şirketlerle ilgili değerleme İzleyen hesap döneminde de devam edilecekse ØYK şartları tekrar gözden geçirir ØGerekirse şartları tekrar belirler ØTekrar değerleme yaptırılır Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 9

Halka açık şirketlerle ilgili değerleme İşlem yapılmasına karar verilmesi halinde bilgi ve işlem öncesi ve sonrası yapılan çalışmaları içeren rapor özetinin ilan edilmek üzere borsaya bildirilmesi zorunludur. Değerlemeyi kim yapacak? ØGayrimenkul ise kurulca listeye alınmış gm değerleme şirketleri ØDiğer varlık ve hizmetlerde bağımsız denetim şirketleri (denetimi yapan şirket de yapabilecek), aracı kurumlar, mevduat kabul etmeyen bankalar (17. 07. 2003 tarih ve 37/875 sayılı SPK kararında açıklanan şartları taşımak kaydıyla). Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 10

GÜNCEL İNCELEME KONULAR VE YARGI KARARLARI Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 11

Güncel inceleme konuları ØSahte belge iddiaları (KV açısından tamam KDV yi cezalı isteriz) ØYurt dışı işlere Türkiye deki merkezi giderlerden de pay verme ØAmortisman oranları ØEnflasyon muhasebesi uygulamalarında karşılıkların durumu ØYatırım indirimi uygulamalarında ÇVÖA dan gelen yabancı ortağa düşük oran uygulamaları ØYurt dışından gelen hizmet faturaları ( yarar analizleri/ belgeleme) Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 12

Güncel inceleme konuları ØAr-Ge harcamalarında aktifleştirme zorunluluğu ØYansıtılan kredi için KDV hesaplanması ØYurt dışında yapılan sözleşmelerle ilgili damga vergisi eleştirileri ØÖrtülü sermaye iddiaları (ilişki olmasa da münasebet uzun süreli ise eleştiri yapıldı) ØYurt dışına olan borçların örtülü sermayede dikkate alınması ve kur farklarının eleştirilmesi Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 13

Güncel inceleme konuları-2008 yılı yargı kararları (1) Avans kar dağıtımı hk. YD kararı Danıştay 4. Daire E. 2007/2364 Tarih: 18. 10. 2007 Avans kâr payı dağıtımı, Kanun’da düzenlenmemiş ve Maliye Bakanlığı’na düzenleme yapma yetkisi verilmemiş olduğundan 1 No. lu Kurumlar Vergisi Kanunu Genel Tebliği’nin avans kâr payı dağıtımı ile ilgili bölümünün yürütmesinin durdurulmasına karar verildi. Davanın esası ile ilgili yargılama devam ediyor. Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 14

Güncel inceleme konuları-2008 yılı yargı kararları (2) Hukuka Aykırı Olarak Tahsil Edilen Vergiler İçin İdarenin Tazminat Ödemesi Gerektiği Danıştay 7. Daire E. 2005/5556, K. 2007/618 Tarih: 21. 02. 2007 Vergi idaresince Kanuna aykırı olarak yapılan tahakkuk işleminin (ihtirazi kaydın kabul edilmeyerek verginin tahakkuku işlemi) hizmet kusuru olduğu ve idarenin, hukuka aykırı vergilendirme ve tahsil işlemleriyle mükellefe vermiş olduğu maddi zararı karşılaması gerektiği, hukuka aykırı olarak tahsil edilen vergiler dolayısıyla vergi idareleri tarafından mükelleflere ödenecek maddi tazminatın miktarının ise hukuka aykırı olarak tahsil edilen verginin Devlet hazinesinde kaldığı süre için, gecikme faizi oranına göre hesaplanacak miktar kadar olması gerektiği hakkında. Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 15

Güncel inceleme konuları-2008 yılı yargı kararları (3) Alacaktan Vazgeçilmesi Hakkında Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu E. 2007/20, K. 2007/211 Tarih: 15. 06. 2007 1998 yılında alacak kaydedilen ve tahsil edilemeyen alacaktan, tarafların karşılıklı olarak açtıkları davadan feragatleri üzerine, mahkemece feragat nedeniyle davanın reddine karar verildiğinden, 2002 yılı sonunda tahsil edilememesi nedeniyle zarar yazılmasında kanuna aykırılık bulunmamaktadır. Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 16

Güncel inceleme konuları-2008 yılı yargı kararları (4) 2003 Yılına İlişkin Fon Payı: Anayasa Mahkemesi’nin 20. 03. 2008 tarihli ve E. 2004/94, K. 2008/83 sayılı kararı ile 4843 sayılı Kanun ile getirilen “ 2003 vergilendirme dönemine ilişkin 01. 2004 tarihinden itibaren sonra verilecek yıllık beyannameler üzerinden hesaplanan gelir vergisi ve kurumlar vergisi tutarı üzerinden ayrıca fon payı hesaplanmaması, bu kazanç ve iratlara ilişkin olarak vergilendirme dönemi içinde ödenen fon paylarının da mahsup ve iadeye konu olmaması” hükmü iptal edilmiştir. Anayasa Mahkemesi'nin "bu kazanç ve iratlara ilişkin olarak vergilendirme dönemi içinde ödenen fon payları mahsup ve iadeye konu olmaz" hükmünü iptal etmesi üzerine, Başkanlığınızca 25. 09. 2008 tarihli ve 13 nolu KVK Sirküleri ve 06. 11. 2008 tarihli ve 2008/1 sayılı İç Genelgesi yayımlanarak, dönem içinde ödenen ve gider olarak yazılamayan fon paylarının mahsup ve iadeye konu olabileceği düzenlemiştir. Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 17

Güncel inceleme konuları-2008 yılı yargı kararları (5) Serbest Bölgeye İhraç Kayıtlı Teslimlerde ÖTV / Vergi Mahkemesi Yürütmenin durdurulması kararı: Bu zamana kadar, serbest bölgelere yapılan mal teslimlerinde ÖTV için ihracat istisnası (md 5) uygulanıp uygulanmayacağı tartışmalı idi. Maliye'nin görüsü ise, ÖTV 5. maddesinde "serbest bölgeler" belirtilmediği için, serbest bölgeye yapılan teslimlerde ihracat istisnasının uygulanmayacağı yönünde idi. En son 14 nolu ÖTV genel tebliği ile sadece "ihraç kayıtlı satışlarda serbest bölgeye teslim edilen mallar" için istisnanın uygulanacağı, doğrudan teslimlerde istisnadan yararlanamayacağı ifade edilmişti. Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 18

Güncel inceleme konuları-2008 yılı yargı kararları (6) Ø YD kararında, mahkeme başka bir açıdan istisnaya yaklaşmış. ÖTV Kanunu'nun "diğer istisnalar" başlıklı 7/7. maddesinde "4458 sayılı Gümrük Kanununun transit, gümrük antrepo, dahilde isleme, gümrük kontrolü altında isleme rejimlerine tabi tutulanlar ile serbest bölgeler ve geçici depolama yerleri hükümlerinin uygulandığı mallar" vergiden istisnadır, ifadesi mevcuttur. Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 19

Güncel inceleme konuları-2008 yılı yargı kararları (7) Serbest Bölge İncelemeleri - Örtülü Kazanç Dağıtımı Konusunda Emsal Araştırması Danıştay’ın her iki dairesi de, önceleri , örtülü kazançtan söz edebilmek için emsal araştırması yapılması gerektiği ve seçilecek emsalin niteliklerinin de incelenen şirket ile benzer nitelikte olması gerektiği yönünde kararlar verirken; son dönemlerde Danıştay 3. Dairesi inceleme sırasında aynı emtianın yurtdışından serbest bölgeye veya serbest bölgeden yurt içindeki şirkete intikal bedelleri üzerinden yapılan karşılaştırmanın yeterli olduğuna ve ayrı bir emsal araştırması yapılmasına gerek bulunmadığına ilişkin kararlar vermiştir. Israr kararı verilen hallerde konunun DVDD Kararı çerçevesinde çözüme bağlanacağı beklentisindeyiz. Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 20

Güncel inceleme konuları-2008 yılı yargı kararları (9) Ø Ana şirkete, satış hasılatı üzerinden ödenen hizmet bedeli şeklindeki bedellerin (hizmet konuları ayrıştırılamıyorsa) tamamının gayri maddi hak (royalty)ödemesi olarak değerlendirilmesi ve gümrük vergisi matrahına dahil olacağına yönelik Danıştay 7. Dairesi kararları. Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 21

İNŞAAT İŞLERİ Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 22

Yıllara sari inşaat işleri (1) Ø Birden fazla projede kullanılan sabit kıymetlere (tesisat, makine, ulaştırma vasıtaları) ilişkin amortisman giderleri, bu sabit kıymetlerin her bir projede kullanıldığı gün sayısı esas alınarak dağıtılır. Bu şekilde kesin olarak gün tespiti yapılamaması durumunda, amortisman giderleri diğer genel giderler ile aynı esaslarda dağıtıma tabi tutulur, Ø Yıl içinde birden fazla yıllara sari inşaat projesi ve/veya diğer işlerden elde edilen kazançlar var ise, müşterek giderlerin dağıtımı GVK'nun 43. maddesine göre yapılır. Buna göre, 2008 yılı içinde oluşan müşterek giderler, yıllara sari inşaat ve onarım işlerinin maliyetleri ile, diğer islere ilişkin satış ve hasılat tutarlarının birbirine olan nispeti dahilinde dağıtılır, Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 23

Yıllara sari inşaat işleri (2) 2008 yılı içinde tamamlanan yıllara sari inşaat ve onarım işleriyle ilgili hasılat ve maliyetler bilanço hesaplarından ilgili gelir tablosu hesaplarına aktarılır. Ancak söz konusu islerden elde edilen kazanç veya zararlar son geçici vergi döneminde de dikkate alınmayıp sadece dönem kurumlar vergisi beyannamesinde dikkate alınır, Ø Ø 2008 sonu itibariyle devam eden projelerin hasılat ve maliyetlerinin ilgili bilanço hesaplarına aktarımı yapılır, Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 24

Yıllara sari inşaat işleri (3) Yıl içinde tamamlanan projelere ilişkin geçici kabul tutanağı ve ilgili yazışmaların takibi yapılıp, kurumlar vergisi beyanında esas alınmak üzere muhafaza edilir, Ø Ø Cari dönemde kazancı beyan edilen yıllara sari inşaat ve onarım islerinde hakedişlerden ilgili işverenlerce yapılan tevkifatlara ilişkin dökümler talep edilir, yasal kayıtlarla mutabakatı yapılarak kurumlar vergisi beyanında (Yılın son geçici vergi dönemi için yapılacak beyanda dikkate alınmaz!) esas alınmak üzere muhafaza edilir, Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 25

Yıllara sari inşaat işleri (4) Yurt dışı inşaat ve onarım projeleri var ise, söz konusu kazançlarla ilgili hesaplar kesinleştirilir ve Türkiye'de sonuç hesaplarına intikal ettirilir, Ø Ø Başlangıçta yıllara sari olmayacağı planlandığı halde, yıl sonu itibariyle henüz tamamlanamayan isler ve/veya taşeronlara devredilen islerin değerlendirmesi yapılır ve takip eden dönemden itibaren Gelir Vergisi Kanununun 94. maddesi ile Kurumlar Vergisi Kanununun 15 ve 30. maddelerine göre %3 oranında tevkifat yapılmaya başlanır, Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 26

Yıllara sari inşaat işleri (5) Adi ortaklık seklinde yürütülen projelerde, adi ortaklık kayıtlarında varsa dönem kar/zararı olarak beyan etmesi gereken tutarlar ile kanunen kabul edilmeyen giderler ve indirim ve istisnalar kesinleştirilir ve ayrıntılı bir şekilde ortaklara dekont edilerek, ayni dönemin kar/zararı olarak ortaklarca beyanına imkan verecek şekilde takip edilir, Ø Ø Son olarak, şantiyelerle merkez arasındaki veri akışının hızlı ve sağlıklı bir şekilde olması için gereken önlemler alınır ve yılın son günlerinde düzenlenen ve/veya gelen belgelerin eksiksiz sağlanması için azami özen gösterilir. Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 27

Yurt dışı inşaat işleri (1) ØKurumlar Vergisi Kanununun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendi ile yurt dışında yapılan inşaat, onarım, montaj işleri ile teknik hizmetlerden sağlanarak Türkiye’de genel sonuç hesaplarına aktarılan kazançlar, herhangi bir koşula bağlanmaksızın kurumlar vergisinden istisna edilmiştir. ØYurt dışında bulunan işyerleri veya daimi temsilcileri aracılığıyla yapılan ve yurt dışında vergilendirilen inşaat, onarım, montaj işleri ile teknik hizmetlerden sağlanan kazançların (vergi yükü oranına bakılmaksızın), ayrıca yurt içinde de vergilendirilmesinin önüne geçilmesi amacıyla bu kazançlar kurumlar vergisinden istisna edilmiştir. Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 28

Yurt dışı inşaat işleri (2) ØTeknik hizmetlerden elde edilen kazançların da anılan istisnadan yararlanabilmesi için bu işlerin yurt dışında bulunan işyerleri veya daimi temsilciler aracılığıyla yapılması gerekmektedir. Ayrıca, teknik hizmetlerin yurt dışındaki inşaat, onarım ve montaj işlerine bağlı olarak yapılma şartı bulunmamaktadır. Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 29

Yurt dışı inşaat işleri (3) ØDolayısıyla, kurumların yurt dışında bir inşaat ve onarım işi varsa, buna bağlı teknik hizmetler ister Türkiye’de isterse yurtdışında yapılsın, elde edilen kazançlar istisnadan yararlanabilecektir. Kurumların yurt dışında yaptıkları bir inşaat ve onarım işinin bulunmaması halinde ise ancak yurt dışında bir işyeri veya daimi temsilci aracılığıyla yaptıkları teknik hizmetlerden elde edilen kazançlar istisnadan yararlanabilecekler. ØBu istisnanın uygulanması açısından, yurt dışında yapılan inşaat, onarım, montaj işleri ile teknik hizmetlerden sağlanan kazançların Türkiye’ye getirilmesi zorunluluğu bulunmamaktadır. Söz konusu kazançların Türkiye’de genel sonuç hesaplarına intikal ettirilmesi istisnadan yararlanması için yeterlidir. Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 30

Yurt dışı inşaat işleri (4) ØÖte yandan, yurt dışındaki şubelerden elde edilen kazançların genel sonuç hesaplarına intikal ettirilmesinde, faaliyette bulunulan yabancı ülkenin mevzuatına göre hesap döneminin kapandığı tarih itibariyle ilgili ülke mevzuatına göre tespit edilen faaliyet sonucu, Türkiye’de de aynı tarih itibariyle genel sonuç hesaplarına kaydedilecektir. Bu hususun Türkiye’de genel sonuç hesaplarına intikal ettirilmesinde, kazancın kambiyo mevzuatına göre fiilen Türkiye’ye getirilmesinin herhangi bir etkisi olmayacaktır. Faaliyette bulunulan yabancı ülkede kazanca tasarruf edilebilmesi yeterlidir. ØTasarruf edebilmesi ne demektir? (Hukuken veya fiilen elde edilmiş olması) Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 31

Yurt dışı inşaat işleri (5) ØTürkiye’de genel sonuç hesaplarına intikal ettirilen kazanç, hesaplara intikal ettirilmesi gereken tarihte T. C. Merkez Bankasının o gün için tespit ve ilan ettiği döviz alış kurlarıyla değerlendirilecektir. T. C. Merkez Bankasınca tespit ve ilan olunmayan yabancı paralarda ise Maliye Bakanlığının Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre tespit ve ilan ettiği kurlar dikkate alınacaktır. ØYurt dışı faaliyet sonucunda elde edilen kazançlar elde edildiği dönem itibariyle, Türkiye’de ilgili olduğu geçici vergi matrahının tespitinde de dikkate alınacaktır. Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 32

Yurt dışı inşaat işleri (6) ØYurt dışında yapılan inşaat işlerinde kullanılmak üzere alınmış krediler için, inşaat işlerinin sona erdirilmesinden sonra ödenmesi gereken faiz ve kur farkları, yabancı ülkede bunları ödeyecek bir işletmenin kalmaması ve bu işe ilişkin olarak elde edilen hasılatın yurt dışındaki inşaata harcanan kredi tutarı kadar kısmının Türkiye’ye getirilmesi halinde, söz konusu kredi Türkiye’deki merkezin bir borcu haline gelmekte ve merkez tarafından ödenmesi zorunluluğu ortaya çıkmaktadır. Bu kredilere ilişkin olarak yurt dışındaki inşaat işlerinin sona ermesinden sonra doğan kur farkı ve faizler, merkezdeki kurum için ticari kazancın elde edilmesi ve idamesi için yapılmış bir gider niteliğinde olduğundan, genel esaslar çerçevesinde kurum kazancının tespitinde dikkate alınabilecektir. Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 33

Yurt dışı inşaat işleri (7) ØTam mükellef kurumların aktiflerinde yer alan makine ve teçhizatları, yurt dışında yapılan inşaat işleri ile ilgili olarak yurt dışına geçici olarak ihraç etmeleri halinde, geçici olarak ihraç edilen ve işin bitiminde Türkiye’ye getirilen makine ve teçhizat ile ilgili olarak Türkiye’de amortisman ayrılmasına son verilecek; işin bitiminde söz konusu makine ve teçhizatların Türkiye’ye ithalinde ise amortisman uygulaması kaldığı yerden devam edecektir. Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 34

FİNANSAL KİRALAMA Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 35

Finansal kiralama işlemlerinde dönem sonu işlemleri için hatırlatmalar (1) Ø 3226 Sayılı Finansal Kiralama Kanunu uyarınca finansal kiralama kiralayanın, kiracının talebi ve seçimi üzerine üçüncü kişiden satın aldığı veya başka suretle temin ettiği bir malın zilyetliğini, her türlü faydayı sağlamak üzere ve belli bir süre feshedilmemek şartı ile kira bedeli karşılığında, kiracıya bırakmasını öngören bir anlaşmadır. Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 36

Finansal kiralama işlemlerinde dönem sonu işlemleri için hatırlatmalar (2) ØVergi Usul Kanunu Mükerrer 290. madde ile 319 Sıra No’lu VUK Genel Tebliğinde ise finansal kiralama, kira süresi sonunda mülkiyet hakkının kiracıya devredilip devredilmediğine bakılmaksızın bir iktisadi kıymetin mülkiyetine sahip olmaktan kaynaklanan riskler ile yararların tamamının veya tamamına yakınının belli bir dönemde bedel karşılığı kiracıya bırakılması sonucunu doğuran kiralamalardır. Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 37

Finansal kiralama işlemlerinde dönem sonu işlemleri için hatırlatmalar (3) ØFinansal kiralamanın avantajları finansman kolaylığı sağlaması, teminat verme yükünden kurtarması, teknolojik gelişmelere kolay uyum sağlanması, kiralayan için teşviklerden yararlanmayı sağlaması ve finansal kiralama sözleşmelerinin her türlü vergi, resim ve harçtan müstesna olmasıdır. Öte yandan geçtiğimiz yıllarda %1 olarak uygulanan finansal kiralama işlemlerindeki KDV oranı 31. 12. 2007’de yapılan değişiklikle beraber kiralama konusu malın tabi olduğu oran olarak değiştirilerek sektöre sağlanan avantaj ortadan kaldırılmıştır. Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 38

Finansal kiralamayı belirleyen özellikler (VUK Mükerrer 290): ØAşağıdakilerden herhangi birinin varlığı durumunda, kiralama işlemi 3226 sayılı Finansal Kiralama Kanunu kapsamında yapılmamış olsa dahi işlem finansal kiralama kabul edilir (Dolayısıyla sözleşme finansal kiralama şirketi ile yapılmış olsun olmasın, aşağıdaki şartlardan en az birinin mevcudiyeti halinde VUK’a göre finansal kiralama sayılacağından dikkatle irdelenmelidir) : Øİktisadi kıymetin mülkiyetinin kira süresi sonunda kiracıya devredilmesi, ØKiracıya kira süresi sonunda iktisadi kıymeti rayiç bedelinden düşük bir bedelle satın alma hakkı tanınması, ØKiralama süresinin iktisadi kıymetin ekonomik ömrünün % 80’inden daha büyük bölümünü kapsaması, ØSözleşmeye göre yapılacak kira ödemelerinin bugünkü değerlerinin toplamının iktisadi kıymetin rayiç bedelinin %90’ından daha büyük bir değeri oluşturması. Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 39

VUK Mükerrer 290 uyarınca yapılacak işlemler: ØFinansal kiralama konusu iktisadi kıymeti kiraya veren, kiralamaya konu iktisadi kıymetin maliki olmaya devam edecek, ØKiralayan kiralamaya konu iktisadi kıymetin amortismanını ayıramayacak, kiralamaya konu iktisadi kıymetin amortismanı, kiralamaya konu iktisadi kıymeti hak olarak aktifleştirecek olan kiracı tarafından ayrılacak, ØKiracı, finansal kiralama sözleşmesine göre borçlandığı kira bedelinin net bugünkü değerini (rayiç bedel net bugünkü değerden daha düşükse rayiç bedeli) hak olarak aktifleştirecek, hak olarak aktifleştirilen kısım ile toplam ödenecek tutar arasındaki farkı finansman gideri olarak, dönemsellik ilkesi esas alınarak kayıtlarına intikal ettirecek, Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 40

Finansal kiralama sözleşmesinin konusu ØFinansal Kiralama Kanunu uyarınca sözleşmeye taşınır ve taşınmaz mallar konu olabilir (Örneğin İnşaat makineleri, vinçler, iş makineleri, tekstil makineleri, fabrikalar, enerji sistemleri, vs. ) Patent gibi fikri ve sınai haklar bu sözleşmeye konu olamazlar. Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 41

Finansal kiralama işlemlerinde amortisman uygulaması Øİktisadi kıymet kiracı tarafından aktifleştirilir. ØAmortisman ayırma uygulamasından kiracı yararlanıyor, ØKiralanan iktisadi kıymet, kira süresinde değil, VUK’ta belirtilen genel esaslara göre itfa edilecektir, Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 42

Yurtdışında mukim bir şirketten yapılan kiralamalarda stopaj Ø 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunun dar mükellefiyette vergi kesintisinin düzenlendiği 30’uncu maddenin 1 -i bölümü uyarınca, 3226 sayılı Finansal Kiralama Kanunu kapsamındaki faaliyetlerden sağlanacak gayrimenkul sermaye iratlarından % 1, diğer kiralamalardan (operasyonel) %20 oranında vergi tevkifatı hesaplanacaktır. Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 43

Döviz cinsinden yapılan finansal kiralama anlaşmalarına ilişkin oluşacak kur farkları Konuya ilişkin açıklamalar 319 seri numaralı VUK Tebliğinde yapılmıştır. ØKiralayan açısından: Tebliğin II/A-5 numaralı bölümünde yazıldığı gibi kiralanan kıymet kredi kullanılarak alınmışsa ilk yıl için ödenen kur farkı ve faiz giderlerinin sözleşme yapılmasından önce kıymetin maliyetine ilave edilebilecek olması halinde maliyete ilave ettirilmesi, aksi halde ve izleyen yıllarda ise doğrudan gider yazılması uygulaması devam etmektedir. Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 44

ØKiracı açısından: Kiracı açısından ise söz konusu tebliğde bir hüküm bulunmamaktadır. Ancak verilen özelgelerde "finansal kiralama yoluyla edinilen kıymete ilişkin olarak kiralama süresi içinde sözleşmeye istinaden yabancı para üzerinden yapılan kira ödemelerinin değerlemesi sonucu ortaya çıkan kur farkının, finansal kiralama konusu kıymetin maliyetine intikal ettirilmesi ve maliyete eklenen bu farkların ilgili kıymetin amortisman süresi içinde itfa edilmesi gerekmektedir” görüşü ifade edilmiştir. Bu konudaki görüşümüz bu işlemin de kredilendirme işleminden farklı olmadığı, dolayısıyla VUK 163 seri numaralı genel tebliğ çerçevesinde ilk yıl için faiz ve kur farklarının aktifleştirilmesinin, izleyen yıllarda ise seçiminin ihtiyari olmasının doğru olacağı yönündedir. Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 45

Finansal kiralama yoluyla edinilen binek otomobillerde KDV ØFinansal kiralama yoluyla kiralanan binek otomobillere ilişkin kiralardan hesaplanan KDV’nin indirilemeyeceği ifade eden Danıştay Kararları ve özelgeler bulunmaktadır. Özelgelerde indirilemeyen KDV’nin maliyet ya da gider olarak dikkate almanın seçimlik olduğunu belirtilmiştir. Binek otomobiller amortismana tabi bir iktisadi kıymet olduğundan genel ve risksiz uygulama maliyete intikal ettirmektir. Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 46

Bireysel Emeklilik ve Şahıs Sigortaları Gelir ve Kurumlar Vergisi Uygulamaları 2008 Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 47

Bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı paylarının indirilmesi/giderleştirilmesi İndirim/gider unsuru Sınırlama Ø İşveren tarafından ödenen BE Katkı Payı Ø Ödendiği ayda elde edilen ücretin %10’u ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarı Ø Çalışan tarafından ödenen BE Katkı payı Ø İşveren tarafından ödenen şahıs sigorta Ø Ödendiği ayda elde edilen ücretin %5’i ve asgari ücretin yıllık tutarı primi Ø Çalışan tarafından ödenen şahıs sigorta primi Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 48

Bireysel emeklilik katkı paylarının kurumlar vergisi mükelleflerince gider kabul edilmesi GVK Madde 40/9’a göre, işverence çalışanlar adına bireysel emeklilik katkı payı ödenmesi halinde bu tutar Kanun’da yer alan sınır dahilinde doğrudan gider yazılabilmektedir. Sağlık, hayat, ferdi kaza şahıs sigortaları ise ücretleştirilmek suretiyle gider yazılabilmektedir. (yasal limitler kapsamında ücrete ilişkin gelir vergisi matrahına ulaşırken indirimler yapılabilir) Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 49

Bireysel emeklilik katkı paylarının gelir vergisi mükelleflerince yıllık beyannamede indirimi GVK Madde 89’a göre, Beyan edilen gelirin % 10'unu (bireysel emeklilik sistemi dışındaki şahıs sigorta primleri için, beyan edilen gelirin % 5'ini) ve asgarî ücretin yıllık tutarını aşmamak şartıyla, mükellefin şahsına, eşine ve küçük çocuklarına ait hayat, ölüm, kaza, hastalık, sakatlık, analık, doğum ve tahsil gibi şahıs sigorta primleri ile bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payları (sigortanın veya emeklilik sözleşmesinin Türkiye'de kâin ve merkezi Türkiye'de bulunan bir sigorta veya emeklilik şirketi nezdinde akdedilmiş olması, prim ve katkı tutarlarının gelirin elde edildiği yılda ödenmiş olması ve ücret geliri elde edenlerin ücretlerinin safi tutarının hesaplanması sırasında ayrıca indirilmemiş bulunması şartıyla, eşlerin veya çocukların ayrı beyanname vermeleri halinde, bunlara ait prim ve katkı payları kendi gelirlerinden indirilir). Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 50

2008’de gelen değişiklik-sosyal güvenlik kesintisi Gelir ve Kurumlar Vergisi Uygulamasında 2008 yılında diğer yıllara göre bir değişiklik yapılmamıştır. Ancak; 1 Ekim 2008’de 5510 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun yürürlüğe girmesiyle SGK uygulaması değişti. 5510 Sayılı Kanun’un 80. maddesi gereğince işverenlerce çalışanlar adına ödenen özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı paylarının aylık toplamının asgari ücretin %30’unu geçen kısmının prime esas kazanca dahil edilmesi gerekmektedir. Eski uygulamada, SSK’nın yazılı görüşü doğrultusunda tüm şahıs sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payı tutarı prime esas kazanca dahil edilmekteydi. Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 51

BAĞIŞ VE YARDIMLAR Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 52

2008 Yılında kazanç varsa indirilebilecek bağış ve yardımlar 57 -Sponsorluk Harcamaları (md 10/1 -b), 58 -Bağış ve Yardımlar (md 10/1 -ç), 59 -Eğitim ve Sağlık Tesisleri ile Yurt İnşasına İlişkin Bağış ve Yardımlar (md 10/1 -ç), 60 -Kültür ve Turizm Amaçlı Bağış ve Yardımlar (md 10/1 -d) 61 -Bakanlar Kurulu Kararı Uyarınca Başbakanlık Aracılığıyla Yapılan Bağış ve Yardımlar (md 10/1 -e) Bu tutarlar sonraki yıla devredilemeyecektir. Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 53

ØBu indirimler beyannamede yapılır ØKurum kazancı bulunması halinde indirilir. Øİndirim Kalemlerinin kanunda yer alan düzenleniş sırasıyla indirilmesi gerekmektedir. Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 54

Sponsorluk harcamaları Ø 3289 ve 3813 Sayılı Kanunlar kapsamında yapılan sponsorluk harcamaların amatör spor dalları için tamamını ØProfesyonel spor dalları için ise %50 sinin indirim konusu yapılır. Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 55

Sponsorluk harcamaları (Md: 10/1 -b): Sponsor olan kurumun adının anılması koşuluyla, Ø Resmi spor organizasyonları için yapılan saha, salon veya tesis kira bedelleri, Ø Sporcuların iaşe, seyahat ve ikamet giderleri, Ø Spor malzemesi bedeli, Ø Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün uygun göreceği spor tesisleri için yapılan ayni ve nakdi harcamalar, Ø Sporcuların transfer edilmesini sağlayacak bonservis bedelleri, Ø Spor müsabakaları sonucuna göre sporculara veya spor adamlarına prim mahiyetinde ayni ve nakdi ödemeler sponsor harcamasıdır. Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 56

Bağış yardımlar ØBağış ve yardım kanunda sayılan kurum ve kuruluşlara yapılmalıdır. ØBağış ve yardım makbuz karşılığı olmalıdır. ØBağış ve yardımın karşılıksız yapılması gerekmektedir. (yemek/balo) ØKazanç yetersizliği nedeniyle indirilemeyen kısım sonraki yıla devredilemez. ØBağış ve yardım, nakden veya aynen olabilir. Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 57

Bağış yardımlar Kurum Kazancının %5’i ile Sınırlı Bağış ve Yardımlar ØMakbuzla yapılmalı ØGenel ve özel bütçeli kamu idareleri, Øİl özel idareleri, ØBelediyeler, ØKöyler, ØBakanlar kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflar, ØKamu yararına çalışan dernekler ØBilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlar. Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 58

Bağış yardımlar Ø%5’lik Üst Sınırın Hesaplanması Ø[Ticari bilanço karı – (iştirak kazançları istisnası + geçmiş yıl zararları)] tutarı ifade etmektedir. Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 59

%5’lik üst sınırın hesaplanması Hasılat 1. 400 Giderler 150 2007 yılı zararı 400 İştirak Kazancı 450 İştirak satış kazancı 50 %100’lük bağış %5’lik Bağış yardım 50 20 sınırı 1. 400 -(150+400+450)*%5 Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 60

Tamamı indirilebilecek bağış ve yardımlar-Md. 10 ØEğitim, Sağlık ve Bakım Hizmetlerini Geliştirmek Amacıyla Yapılan Harcamalar ØKültür ve Turizm Amaçlı Bağış ve Yardımlar ØDoğal Afetlere İlişkin Bağış ve Yardımlar ØÖzel kanunlara göre ØYukarıdakiler zarar varsa indirilemez- Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 61

Özel kanunlar ØAtatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu ØSosyal Y. ve Dayanışmayı Teşvik Fonu ØÜniversiteler ve ileri teknoloji enstitüleri ØTÜBİTAK ØSilahlı Kuvvetler Güçlendirme vakfı ØÇocuk esirgeme kurumu ØAfetler mahalli yardım komiteleri Øİlk öğretim kurumları ØMilli ağaçlandırma ve erozyon kanuna göre yapılanlar ØSekiz yıllık kesintisiz eğitim kurumlarına ØEmekli sandığı kanunu hükümlerince ØGülhane Tıp Akademisi Pricewaterhouse. Coopers Ocak 2009 www. vergiportali. com 62

Ayni bağış yapılması Ø 2008 yılında 5. 000 ytl maliyet 900 kdv li alınan emtia kamu menfaatine yararlı derneğe bağışlamıştır. 770 Genel Yön Gideri 5. 900 153 Tic. Mal 391 Hesaplanan 5. 000 KDV 900 KDV 17/2 -b uyarınca kamuya yararlı derneğe bedelsiz teslim KDV den istisna olduğu için 30/a uyarınca indiremiyor. Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 63

AR-GE Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 64

Øİndirimin yapılacağı kazanç yoksa bile indirime hak kazanılan Ar-Ge harcaması tutarı mutlaka beyannamenin ilgili satırına yazılmalı. Aksi halde mükellefin kendi iradesiyle indirimden yararlanmadığı ve sonraki yıllarda da yararlanamayacağı tartışmaları çıkabiliyor. Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 65

Ø 2008 beyannamesinde 5520 ve 5746 sayılı Kanunlar kapsamında yapılacak indirimler için ayrı satırlar olması halinde, bu satırlar doğru doldurulmalıdır. Her iki Kanun uygulamasında farklılıklar olduğu için önemli sonuçları olabilir. ØFaaliyet sonunda hak çıkıp çıkmamasına ve Gelir İdaresinin hak tanımının son derece geniş olduğuna dikkat edilmelidir. Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 66

ØFaaliyet sonucu ortaya çıkan hakkın amortisman oranı konusunda 27 Aralık tarihli Resmi Gazetede çıkan VUK Genel Tebliğinin dipnotundaki açıklamaya uyulmalıdır (Tebliğdeki açıklamanın doğruluğu tartışmaya açık). Ø 5746 sayılı Kanun kapsamında indirimden yararlanmaya başlayabilmek için yasal prosedürün tamamlanması gerektiği unutulmamalıdır. Yani önce Ar-Ge merkezi belgesi veya TÜBİTAK'tan karar destek yazısı alınacak, bu tarihten sonra harcama yapılacak. Daha önceki harcamalar için indirimden yararlanılamayacak. Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 67

ØAr-Ge harcaması tutarının hesaplanmasında 5520 ve 5746 sayılı Kanunlar arasında farkların (başta amortisman tutarı, personel ücretleri ve dışarıdan alınan fayda ve hizmetler konusunda) olduğu unutulmamalıdır. ØNakit destek alınmışsa; 5520 kapsamında gelir yazılacağı ancak bu kaynaktan harcamanın Ar-Ge indiriminden yararlanabileceği, 5746 kapsamında gelir yazılmayıp fon hesabına alınacağı ancak bu kaynaktan yapılan harcamanın indirimden yararlanmayacağına dikkat edilmelidir. Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 68

%05 GÖTÜRÜ GİDER Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 69

STOK DEĞER DÜŞÜŞLERİ KARŞILIĞI Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 70

5811 Sayılı Vergi Barışı Kanunu Ocak 2009 www. vergiportali. com Pricewaterhouse. Coopers 71

Mutlu ve Huzurlu Bir Yıl Diliyorum www. vergiportali. com © 2008 Pricewaterhouse. Coopers. All rights reserved. “Pricewaterhouse. Coopers” refers to the network of member firms of Pricewaterhouse. Coopers International Limited, each of which is a separate and independent legal entity. *connectedthinking is a trademark of Pricewaterhouse. Coopers LLP (US). Pw. C