SLINA ISHODI ZA UENIKE Izrei svojstva i sastav

SLINA

ISHODI ZA UČENIKE • Izreći svojstva i sastav sline. • Nabrojati žlijezde slinovnice. • Nabrojati i objasniti poremećaje u lučenju sline.

Slinu izlučuju žlijezde slinovnice koje se nalaze u ustima. Na dan se izlučuje između 700 -800 ml sline. Glavni sastojak je voda (99, 5%), a ostalih 0, 5% čine organski i anorganski sastojci. Od anorganskih sastojaka u slini se nalazi najviše kalija i natrija. Organski sastojci sline su proteini i lipidi. U sline se nalaze bakterije, hormoni i leukociti.

Veći dio sline izlučuju tri glavne žlijezde slinovnice: glandula parotis, glandula submandibularis i glandula sublingvalis. Ostatak sline izlučuju žlijezde smještene u sluznici jezika, obraza, usana i nepca (foveolae palatine).

Slina koja se izlučuje može biti serozna, mukozna i miješana. Serozna slina je obilna i rijetka, dok je mukozna slina manje količine, gusta i ljepljiva. Starenjem zbog atrofičnih promjena u žlijezdama, dolazi do smanjeg izlučivanja sline. Količina i konzistencija sline može znatno utjecati na retenciju proteze.

Viskoznost sline ima važnu ulogu u zatvaranju rubova proteze. Optimalna je slina srednje viskoznosti. Poremećaj u lučenju sline može se manifestirati u obliku smanjenog lučenja sline (xerostomia) ili povećanog lučenja sline (ptijalizam).

Poremećaji sekrecije sline Kserostomija -ili suhoća usta klinička je manifestacija disfunkcije slinovnica, ali sama po sebi nije bolest, nego je jedan od simptoma. Normalno se luči od 0, 4 -0, 5 m. L sline u minuti. Količina sline od 0, 2 m. L do 0, 4 m. L u minuti upućuje na oligosijaliju, a količina manja od 0, 2 m. L u minuti na kserostomiju.

Etiologija kserostomije: q. Bolesti slinovnica § Sijalolitijaza-prisutnost kamenca u samim žlijezdama ili izvodnim kanalima velikih žlijezda slinovnica dovode do opstrukcije koja rezultira smanjenjem ili prestankom lučenja sline. Liječenje se sastoji u kirurškom odstranjenju kamenca.

§ Benigni i maligni tumori, te ciste mogu komprimirati izvodne kanale i uzrokovati zastoj u sekreciji sline. § Infekcije slinovnica-upalna stanja dovode do povećanja slinovnice i opstrukcije. q. Sustavne bolesti § Sjogrenov sindrom § Oboljeli od AIDS-a

q. Zračenje -izlaganje velikih slinovnica zračenju u terapijske svrhe rezultira kserostomijom. q. Lijekovi q. Nespecifični uzroci § Starost § Disanje na usta § Dehidracija

Ptijalizam -je povećano lučenje sline. Može biti fiziološka pojava, ali i simptom oralnih i sistemnih bolesti. Fiziološko prolazno povećanje sekrecije sline: -mehaničko (žvakanjem) -kemijsko-okusi i mirisi -misaono-pomisao na hranu -nicanje zuba -trudnoća

Patološko povećanje sekrecije sline: -mentalna retardacija -otrovanje živom -epilepsija -paraliza facijalnog živca -lijekovi -akutne upale usta -bjesnoća

Kod ptijalizma slina curi izvan kutova usana, te se na koži pojavljuje crvenilo, fisure i sekundarna infekcija.

ØSadržaj prezentacije prepišite u predmetnu bilježnicu. ØIzdvojite pozitivne učinke sline u osiguravanju dobrog oralnog zdravlja. ØNavedite lokalne uzroke kserostomije.