SLEYMAN DEMREL NVERSTES BAIL DEERLENDRME SSTEM HAKKINDA AIKLAYICI

SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ BAĞIL DEĞERLENDİRME SİSTEMİ HAKKINDA AÇIKLAYICI BİLGİLER 2011

Değerli Öğretim Üyelerimiz ve Öğrencilerimiz, Üniversitemizde uygulanan değerlendirme sisteminde bir değişiklik yapılmış ve "Bağıl Değerlendirme Sistemi" ne geçilmiştir. Bu sistem günümüzde dünyanın hemen tüm eğitim kurumlarında yaygın olarak kullanılmaktadır. Bağıl Değerlendirme Sistemi, gerek öğrenciler, gerek öğretim elemanları ve gerekse yönetim işlemleri açısından pek çok yenilikler getirmektedir. Bağıl Değerlendirme Sisteminin getirdiği yeniliklere değinmeden önce uygulanan değerlendirme sistemlerine bir göz atalım.

Günümüz eğitim-öğretim sistemi içerisinde öğrenci başarısını değerlendirmede, başka bir deyişle öğrencinin sınavlarda aldığı ham başarı notlarını harf notuna çevirmede farklı ölçütler kullanılmaktadır. Not vermede kullanılan ölçütler ve bunlara dayanılarak yapılan değerlendirmeler genel olarak iki ana gruba ayrılabilir: · Mutlak ölçütler ve onlarla yapılan mutlak değerlendirmeler, · Bağıl ölçütler ve onlarla yapılan bağıl değerlendirmeler.

Önce, öğrencilerin başarılarını ölçmede kullanılan “Mutlak Değerlendirme Sistemi” ile ilgili bazı bilgileri ve öğrencilerin başarısını etkileyen faktörlere kısaca göz atalım. Mutlak (Ağırlıklı) Değerlendirme Sistemi bir öğrencinin başarısının başka öğrencilerin başarısından bağımsız olarak değerlendirildiği sistemdir. Hatırlayacağınız üzere, bu sistemde Üniversitemiz öğrencilerinin herhangi bir dersten başarılı olmak için ara sınavların ortalamasının yüzde kırkı ile yarıyıl sonu/yıl sonu sınavlarının yüzde altmışının toplamından altmış veya daha yüksek bir not alması gerekiyordu. Yüz üzerinden altmışın altında not alan öğrenciler başarısız sayılmaktaydılar.

Mutlak değerlendirmede, çoğu kez sınavın kendisi ölçüt alınmakta, fakat güçlük derecesi dikkate alınmamaktadır. Bir sınavda elde edilen puanlar, sadece öğrencilerin başarısını yansıtmaz, aynı zamanda o sınavın güçlük derecesinin de bir göstergesi olur. Sınav soruları çok güç yada çok kolay maddelerden oluşabilir. Çok güç bir sınavdan elde edilen puanların tümü, geçer puanın altında; çok kolay bir sınavdan elde edilen puanların tümü ise geçer puanın üstünde olabilir.

Mutlak değerlendirmeye göre not vermede, öğrencilerin bireysel durumları dikkate alınmaz. Öğrenciler arasında yetenek, ilgi, ihtiyaç ve çalışma koşulları gibi etkenler bakımından bir takım farklılıklar vardır. Yetenek bakımından düşük öğrencilerin, önceden belirlenen geçer puanın üstünde bir puan almaları çok güçtür. Onun için Mutlak değerlendirmede yetenek bakımından düşük öğrenciler daima düşük not alacaktır. Düşük not, o notu alan öğrencinin çalışma isteğini ve güdülenmesini olumsuz yönde etkileyecek ve dolayısıyla öğrenci tekrar düşük notlar alacaktır. Salt mutlak değerlendirmeye göre not verilmesi durumunda böyle bir kısır döngüye düşülür ve bu kısır döngüyü kırmak da oldukça zordur.

Yeterli sayılacak başarı düzeyi yada öğretim elemanlarınca önceden konulan standartlar öğretim elemanından öğretim elemanına, bir öğretim elemanı içinse belli bir süreç içerisinde (zamandan zamana) değişebilir. O yüzden, bu yönteme göre farklı öğretim elemanlarınca ya da aynı öğretim elemanı tarafından değişik zamanlarda verilen notları birbiriyle kıyaslamak neredeyse olanaksızdır.

Üstelik herhangi bir öğretim faaliyeti içerisinde öğrencilerin aldıkları notlar tek başına öğrencilere ait faktörlere bağlı olarak ortaya çıkmamaktadır. Esasen bütün ölçme ve değerlendirme yaklaşımları için öğrencinin başarısını etkileyen üç ana unsurdan bahsedilebilir. Bunlar; a. Öğretim üyesine bağlı faktörler, b. Öğrenciye bağlı faktörler. c. Çevresel faktörlerdir. Öğrencilerin başarısını etkileyen bu faktörlerle ilgili bazı önemli hususlara burada kısaca değinmek yararlı olacaktır.

Öğretim Üyesine Bağlı Faktörler a)Öğrenci iletişim kurabilme yeteneği 1. Dersi sunuş şekli, 2. Dersi sevdirmesi, 3. Bilgileri aktarabilme, 4. Öğrencinin motivasyonunu sağlayabilme, 5. Dersin yararlılığına inandırabilme.

b)Öğrencinin bilgisini ölçebilme yeteneği 1. Sınav sorusu hazırlayabilme özelliği, 2. Cevap kağıtlarını değerlendirme özelliği, 3. Sınav sorusu hazırlarken yada sınav kağıtlarını değerlendirirken objektif olabilmesi.

Öğrenciye Bağlı Faktörler 1. Genel olarak bölümüne ve derslere karşı ilgisi, 2. Öğrencinin genel düzeyi, 3. Dersin öğretim üyesine yaklaşımı, 4. Sağlık ile ilgili sorununun bulunup bulunmadığı, 5. Sınıf içinde arkadaşları ile olan grup çalışması.

Çevresel Faktörler 1. Sınavın yapıldığı ortamın (dershanenin) ergonomik özellikleri, · Sıcak-soğuk olması · Aydınlık-karanlık olması · Gürültülü olması · Sıra-anfi-iskemle vb. 2. Sınavdaki gözetmenlerin tutumu, 3. Sınav Sistemi ve uygulamalarının etkisi.

Bütün bu faktörler, öğrencinin bir dersin sınavında alacağı not üzerinde az veya çok şekilde bir etkiye sahiptir. Bağıl Değerlendirme Sistemi; bu faktörlerin öğrencinin başarısı üzerindeki olumsuz etkisini en aza indirmek amacıyla çok uzun yıllardan beri Dünyadaki ve Türkiye’deki Yükseköğretim Kurumlarında da uygulana gelen bir sistemdir.

Bağıl Değerlendirme Sistemi ; • Öğrenciler arasındaki çalışma, bilgi ve başarı düzeyini kıyaslama işlemini en kapsamlı ve gerçekçi bir şekilde yaptığı ve öğrencileri başarıya yönlendirdiği için, • Öğrenci ve öğretim elemanlarının çalışmalarını yapıcı bir şekilde yönlendirme özelliği taşıdığı için, • Öğretim elemanı, öğrenci ve çevresel faktörlerden kaynaklanabilecek çeşitli faktörlerin etkilerini değerlendirmeye yansıtabildiği için, • Mevcut değerlendirme sistemleri içerisinde öğrenci başarısı değerlendirmede en uygun yöntem olduğu için günümüzde üniversitemizde olduğu gibi dünyanın hemen tüm eğitim kurumlarında yaygın olarak kullanılmaktadır.

Bağıl Değerlendirme Sistemlerinde Karşılabilecek Olası Sorunlar ve Çözüm Yolları

Bağıl değerlendirme sisteminin de eleştiriye açık yönleri vardır. Aşağıda olası sorunlar ve çözüm yolları sıralanmıştır: Öğrencilerin kasıtlı olarak genel başarı düzeyini düşürmeleri durumu Bazı öğrenciler bağıl değerlendirme sisteminin istatistiksel temellerinden yararlanarak, kasten çok düşük not alacak kağıtlar verip, ham başarı notu ortalamasını yapay olarak düşürmek ve standart sapmayı yükseltmek isteyebilirler. Çözüm: Normal dağılımı kasıtlı olarak etkileyecek notların hesaplama dışı bırakılması için Bağıl Değerlendirme Katma Limiti (BDK Limiti) kullanılır. Dağılıma yapay olarak müdahale amacı taşıyan Ham Başarı Puanlarına doğrudan " FF" Harf notu verilerek bu notlar bağıl değerlendirmeye hiç katılmaz. Böylece de bu notların ortalamaya ve standart sapmaya olacak olumsuz etkileri ortadan kalkmış olur.

Öğrencilerin, özellik arz eden bazı derslerden yetersiz sayılabilecek ham başarı notları ile başarılı sayılma durumu Bağıl değerlendirme sistemi, göreceli harf notlu dağılımı sağladığı için, herhangi bir dersten yeterli performans karşılığı olmadığı düşünülen düşük ham başarı notları, geçer ya da koşullu geçer harf notu olabilir. Çözüm: Bir öğrencinin bir dersten başarılı sayılabilmesi için, belli bir barajın üzerinde ham başarı notu almasının istendiği durumdur. Bu durumda öğrencilerin başarılı sayılabilmesi için alması gereken en az ham başarı notu belirlenir ve buna Ham Başarı Notu Alt Limiti denir. Belirlenen ham başarı notu alt limitinin altında not alan öğrenciye FF verilerek başarısız sayılması sağlanır, ancak aldığı not sınıf ortalamasına ve standart sapma hesaplarına katılır.

Öğrencilerin, ek sınav gibi nedenlerle, ait oldukları grubun dışında aynı dersten yeniden değerlendirilmesi durumu Öğrenciler; mazeret, af, ek sınav gibi nedenlerle ait oldukları dönem dışındaki gruplarla değerlendirilmek zorunda kalabilirler. Ancak, öğrencilerin sonradan oluşturdukları, bir grubun içinde değerlendirmeleri sonucu alacakları, bağıl notlar, dersi zamanında birlikte aldıkları ve yeterli performans sergileyen grubun bağıl notlarına kıyasla daha fazla olacağından, bu durum zamanında normal performans göstermiş öğrencilere karşı haksızlığa yol açacaktır. Çözüm: Karşılaştırma Yöntemi kullanılmalıdır. Bu yöntemde, bu tür öğrenciler daha önce ders aldıkları gruba ait olarak düşünürler ve önceden içinde bulundukları grubun öğrencilerinin aldıkları notlara kıyasla değerlendirilirler.

Bağıl Değerlendirme Sisteminin Sağlıklı Biçimde Uygulanması için Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar

Bağıl değerlendirme sistemi, ham başarı notlarının bağıl notlara dönüştürüldüğü bir değerlendirme işlemidir ve ölçmeden farklıdır. Sağlıklı bir değerlendirme yapılabilmesi için, değerlendirilecek ham başarı notları öğrencinin performansını iyi bir şekilde ölçen ölçücü sınavlardan elde edilmelidir. Eğer ölçme, yani sınav ve notlandırma iyi bir şekilde yapılmamışsa, öğrenciler arasındaki düzey farkları tam olarak ortaya çıkmayacaktır. Bu da bağıl değerlendirmeye tabi tutulacak ham başarı notlarının, gerçek performansı yansıtmamasına ve sonucun sağlıksız olmasına neden olacaktır.

Aşağıda sıralanan önlemler, performansın iyi bir şekilde değerlendirilmesini sağlayacaktır. Not verilecek etkinlik sayısının artırılması: Bağıl değerlendirme ruhuna uygun bir ölçme yapabilmek için, öğrencilere en az bir ara sınav, bir veya iki kısa sınav, birde ödev veya uygulama notu verilmesi önerilmektedir. Ayrıca dersin niteliğine bağlı kalmak kaydıyla, bu sınavlara ek olarak laboratuar, sözlü sunum, araştırma gibi diğer etkinliklerde notlandırılabilir. Böylece öğrencinin sadece dönem veya yıl sonunda değil, sürekli çalışması, konuları özümsemesi, arkadaşları ile bir yarış içinde olması, ödev sunum gibi etkinliklerle yaratıcı ve araştırmacı yönünü geliştirerek sergilemesi, sonuçta eğitim öğretim etkinliklerinde pasif rolden aktif konuma geçmesi ve dolayısıyla bilimsel bir kişilik kazanması sağlanmış olacaktır.

Sınav sorularının zorluk düzeylerinin dengelenmesi: Sınav soruları hazırlanırken; soruların zor, orta ve kolay olarak kategorilere ayrılması, daha sonra da bir sınavda bu kategorilere ait soruların oranının yaklaşık olarak eşit şekilde düzenlenmesi önerilmektedir. Soruların çoğunun veya tümünün bu kategorilerden sadece birinden seçilmesi durumunda sınavın ölçücü özelliği azalacak ve farklı dünyalardaki öğrencileri birbirinden ayırıcı niteliği olmayacaktır. Sınavlarda kullanılacak soru sayısının ve sınav türünün belirlenmesi: Öğrencilerin öğrenme seviyesini objektif olarak ölçebilmek için sınavlardaki soru sayısı mümkün olduğu kadar fazla olmalıdır.

SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ BAĞIL DEĞERLENDİRME SİSTEMİ UYGULAMA ESASLARI

Üniversitemizde Bağıl Değerlendirme Sistemi, öğrenci sayısı 30’un üzerinde ise uygulanır.

Bağıl Değerlendirme Sürecinin Aşamaları 1 -Devam durumlarına göre ağırlıklı ham başarı notu hesaplanacak öğrencilerin belirlenmesi Bağıl Değerlendirmeye katılacak öğrenci sayısına ulaşmak için öncelikle devamsız öğrenciler sınıf mevcudundan düşülür. Devamsız öğrencilere NA verilir. Bu durumdaki öğrencilerin notları, Bağıl Değerlendirme istatistiği dışında tutulur; ortalama ve standart sapma hesaplamasına katılmaz.

2 -Ham Başarı Notlarına göre Bağıl Değerlendirmeye katılmaya hak kazanan öğrencilerin belirlenmesi: Üniversitemiz öğrencilerinin notlarının Bağıl Değerlendirmeye katılabilmesi için bu öğrencilerin ham başarı notlarının da belirli bir baraj değerini aşması gerekmektedir. Bu baraj değeri Bağıl Değerlendirmeye Katma Limiti (BDKL) olarak tanımlanmaktadır. Bu limit aşırı düşük notlar alan öğrencilerin istatistik değerlendirme üzerindeki olumsuz etkisini ortadan kaldırmak amacıyla tasarlanmıştır.

Bağıl Değerlendirmeye katılmaya hak kazanan öğrencilerin belirlenmesi için devamsız öğrenciler gibi ham başarı notu BDKL altında kalan öğrencilerin sayısı da sınıf mevcudundan düşülür ve bu öğrencilerin notları sınıf ortalaması ve standart sapma hesaplamasına katılmazlar. BDKL altında kalan öğrencilere doğrudan FF verilir. Üniversitemizde BDKL =15 olarak uygulanmaktadır.

3 -Sınıf mevcudundan devamsız öğrenci ve BDKL altında kalan öğrenci sayısı düşülerek bağıl değerlendirmeye katılmaya hak kazanan öğrenciler belirlendikten sonra öğrenci sayısına göre aşağıdaki bağıl değerlendirme yöntemlerinden uygun olanı kullanılır: Bağıl Değerlendirmeye katılmaya hak kazanan Bağıl Değerlendirme İçin Önerilen Yöntem öğrenci sayısı 1 -29 ise ≥ 30 ise Çizelge 1’deki sınıfın ham başarı notu ortalamasına karşılık gelen katsayı ile Ham Başarı notlarının çarpılması sonucu elde edilen sayısal değer Tablo 1'deki katalog değerleri esas alınarak Öğrenci İşleri Otomasyon programı tarafından bağıl nota dönüştürülür. (Örnek 1) Bağıl notlar, sınıfın ham başarı notu ortalamasına bağlı olarak ve standart sapmanın kullanıldığı istatistiki yöntem sonucu elde edilen T skoru cinsinden değer aralıklarının yer aldığı Tablo 2 esas alınarak Öğrenci İşleri Otomasyon programı tarafından verilir. (Örnek 2)

DEĞERLENDİRMEYE KATILACAK ÖĞRENCİ SAYISININ 1 -29 ARASINDA OLMASI DURUMU Değerlendirmeye katılacak öğrenci sayısı 1 -29 arasında ise herhangi bir istatistiksel işlem yapılmaz; öğrencinin ham başarı notunun, sınıfın ham başarı notu ortalamasının Çizelge 1’deki aralığına karşılık gelen katsayı ile çarpılması sureti ile elde edilen yeni ham not Tablo 1’deki değerler esas alınarak harf notuna dönüştürülür.

Tablo 1 Çizelge 1 Sınıf Ortalaması Çarpım Katsayısı Başarı Notu Katsayı 100 puan Üzerinden Değeri 70. 00 -100. 00 1, 00 65. 00 -69. 99 1, 12 AA 4, 00 90 -100 60. 00 -64. 99 1, 20 BA 3, 50 85 -89 55. 00 -59. 99 1, 28 BB 3, 00 80 -84 50. 00 -54. 99 1, 32 CB 2, 50 75 -79 45. 00 -49. 99 1, 36 CC 2, 00 70 -74 40. 00 -44. 99 1, 40 DC 1, 50 60 -69 39. 99 ve altı 1, 44 DD 1, 00 50 -59 FD 0, 50 40 -49 FF 0, 00 0 -39

Örnek 1: Sınıf mevcudunun 15 olduğu bir sınıfta yapılan ölçme sonuçlarını değerlendirelim. Bu sınıfta 1 öğrenci devamsızlık göstermiş, 4 öğrencinin ise ham başarı notu BDKL altında kalmış olsun. 1 - Devamsız öğrenciler sınıf mevcudundan düşülür. Sınıf mevcudu= 15 Devamsız Öğrenci sayısı= 1 15 -1=14 2 -Elde edilen sayıdan ham başarı notu BDKL altında kalan öğrenci sayısı düşülür. Elde edilen sayı=14 BDKL Altında kalan öğrenci sayısı=4 Değerlendirmeye Katılacak Öğrenci Sayısı 14 -4=10

3 -Değerlendirmeye katılmaya hak kazanan öğrenci sayısı 10 olduğu için 3. aşamada sözü edilen yöntemlerden çarpım katsayısı kullanılır. 4 - Değerlendirmeye katılacak öğrencilerin Yarıyıl içi çalışmalarının %40’ıyla Yarıyıl/yıl sonu sınavının %60’ının toplanması suretiyle elde edilen ham başarı notları (HBN) toplanır ve değerlendirmeye katılan öğrenci sayısına bölünür. Değerlendirmeye katılan öğrencilerin HBN Toplamı= 513 Değerlendirmeye katılan öğrenci sayısı= 10 Sınıfın Ham Başarı Notu Ortalaması 513/10= 51, 3

5 - Sınıfın Ham Başarı Notu Ortalaması olan 51, 3’e Çizelge 1’de karşılık gelen katsayısı 1, 32’dir. Çizelge 1 Sınıf Ortalaması Çarpım Katsayısı 70. 00 -100. 00 1, 00 65. 00 -69. 99 1, 12 60. 00 -64. 99 1, 20 55. 00 -59. 99 1, 28 50. 00 -54. 99 1, 32 45. 00 -49. 99 1, 36 40. 00 -44. 99 1, 40 39. 99 ve altı 1, 44

6 - Elde edilen katsayı ile sınıftaki öğrencilerin ham başarı notları çarpılarak aşağıdaki tabloda görüldüğü üzere yeni notlar bulunur. Bulunan notlara Tablo 1’deki aralıklara göre uygun düşen harf notları verilir. Tablo 1 100 puan Başarı Notu Katsayı Üzerinden Değeri AA 4, 00 90 -100 BA 3, 50 85 -89 BB 3, 00 80 -84 CB 2, 50 75 -79 CC 2, 00 70 -74 DC 1, 50 60 -69 Sıra No Vize Final HBN KATSAYI HBN x KATSAYI HARF NOTU 1 69 41 52 1, 32 68 DC 2 100 95 97 1, 32 100 AA 3 44 59 53 1, 32 70 CC 4 57 41 47 1, 32 62 DC 5 60 70 66 1, 32 87 BA 6 26 58 45 1, 32 59 DD DD 1, 00 50 -59 7 19 56 41 1, 32 54 DD FD 0, 50 40 -49 FF 0, 00 0 -39 Buna göre 1. sıradaki öğrenciye 68 olan yeni notuna karşılık Tablo 1’deki aralığa uygun düşen DC harf notu verilmiştir.

Bu sınıfta değerlendirmeye katılan öğrenci sayısı 10 olmasına rağmen; İki öğrenci Ham Başarı Alt Limiti (HBAL) altında kaldığından ham başarı notları çarpım katsayısıyla çarpılmayarak direkt olarak FF verilmiştir. Ham Başarı notu Alt Limiti (HBAL): Kesin kalma – koşullu geçme sınırı için belirlenmiş olan ham başarı notu cinsinden alt limittir. Bu limit altında kalan öğrencilere FF verilir. Üniversitemizde HBAL=36 olarak uygulanmaktadır.

Bu sınıfta değerlendirmeye katılan öğrenci sayısı 10 olmasına rağmen; Bir öğrenci Yarıyıl sonu Sınav Limiti (YSSL) altında kaldığından ham başarı notu çarpım katsayısıyla çarpılmayarak ham başarı notu 40 ve üzerinde olduğundan doğrudan FD verilmiştir. Yarıyıl Sonu Sınav Limiti (YSSL): Yarıyıl içi etkinlik notları ne olursa olsun öğrencilerin bir dersten koşullu veya doğrudan geçebilmeleri için yarıyıl/yılsonu sınavında 100 üzerinden belirlenen alt limittir. Bu limit altında kalan öğrencilere ham başarı notları 39 ve aşağısında ise doğrudan FF, 40 ve üzerinde ise FD verilir. Üniversitemizde Fakülte ve Yüksekokul ve Meslek Yüksekokulları için YSSL=41 olarak uygulanmaktadır.

ÖRNEK 1’de yeralan sınıftaki tüm öğrencilerin durumu Sıra No Vize Final HBN KATSAYI HBN x KATSAYI HARF NOTU 1 69 41 52 1, 32 68 DC 2 100 95 97 1, 32 100 AA 3 44 59 53 1, 32 70 CC 4 57 41 47 1, 32 62 DC 5 60 70 66 1, 32 87 BA 6 26 58 45 1, 32 59 DD 7 19 56 41 1, 32 54 DD 8 62 39 48 FD 9 32 34 33 FF 10 30 30 30 FF 11 14 14 14 FF 12 12 FF 13 10 10 10 FF 14 13 13 13 FF 15 -1 -1 15 NA 51 Sınıfın Ham Başarı Notu Ortalaması DEĞERLENDİRMEYE KATILAN ÖĞRENCİLER YSSL HBAL BDKL DEVAMSIZ YSSL altında kalan öğrencilere, ham başarı notu 39 ve aşağısında is doğrudan FF, 40 ve üzerinde ise FD verilir.

Örnek 2: Sınıf mevcudunun 43 olduğu bir sınıfta yapılan ölçme sonuçlarını değerlendirelim. Bu sınıfta 1 öğrenci devamsızlık göstermiş, 3 öğrencinin ise ham başarı notu BDKL altında kalmış olsun. 1 - Devamsız öğrenciler sınıf mevcudundan düşülür. Sınıf mevcudu= 43 Devamsız Öğrenci sayısı= 1 43 -1=42 2 -Elde edilen sayıdan ham başarı notu BDKL altında kalan öğrenci sayısı düşülür. Elde edilen sayı=42 BDKL Altında kalan öğrenci sayısı=3 Değerlendirmeye Katılacak Öğrenci Sayısı 42 -3=39

3 -Değerlendirmeye katılmaya hak kazanan öğrenci sayısı 39 olduğu için 3. aşamada sözü edilen İstatistiki Yöntem kullanılır. 4 - Değerlendirmeye katılacak öğrencilerin Yarıyıl içi çalışmalarının %40’ıyla Yarıyıl/yıl sonu sınavının %60’ının toplanması suretiyle elde edilen ham başarı notları (HBN) toplanır ve değerlendirmeye katılan öğrenci sayısına bölünür. Değerlendirmeye katılan öğrencilerin HBN Toplamı= 1560 Değerlendirmeye katılan öğrenci sayısı= 39 Sınıfın Ham Başarı Notu Ortalaması 1560/39=40

5 - Sınıfın ham başarı notu ortalaması sınıf düzeyini belirler. Tablo 2’de görüldüğü üzere sınıfımızın düzeyi Kötü’dür. Tablo 2 Öğrenci Sayısı 30 ve üzerinde ise Bağıl Notların T Skoru Cinsinden Sınır Değerleri Sınıfın Ham Başarı Notu Ortalaması (n) FF (0) FD (0. 5) DD (1. 0) DC (1. 5) CC (2. 0) CB (2. 5) BB (3. 0) BA (3. 5) AA (4. 0) Çok İyi 62. 5<n≤ 70. 0 <36 36 -40. 99 41 -45. 99 46 -50. 99 51 -55. 99 56 -60. 99 61 -65. 99 66 -70. 99 ≥ 71 İyi 57. 5<n≤ 62. 5 <38 38 -42. 99 43 -47. 99 48 -52. 99 53 -57. 99 58 -62. 99 63 -67. 99 68 -72. 99 ≥ 73 Ortanın Ustu 52. 5<n≤ 57. 5 <40 40 -44. 99 45 -49. 99 50 -54. 99 55 -59. 99 60 -64. 99 65 -69. 99 70 -74. 99 ≥ 75 Orta 47. 5<n≤ 52. 5 <42 42 -46. 99 47 -51. 99 52 -56. 99 57 -61. 99 62 -66. 99 67 -71. 99 72 -76. 99 ≥ 77 Zayıf 42. 5<n≤ 47. 5 <44 44 -48. 99 49 -53. 99 54 -58. 99 59 -63. 99 64 -68. 99 69 -73. 99 74 -78. 99 ≥ 79 Kötü n≤ 42. 5 <46 46 -50. 99 51 -55. 99 56 -60. 99 61 -65. 99 66 -70. 99 71 -75. 99 76 -80. 99 ≥ 81 Sınıf Düzeyi

6 -Standart Sapma değerinin elde edilmesi: Standart sapma, bir sınıftaki notların sınıf ortalamasına göre nasıl bir dağılım gösterdiğini belirten bir ölçüdür. Sınıf ortalaması hesabında olduğu gibi, ham başarı notları Bağıl Değerlendirmeye Katma Limiti (BDKL) altında olan öğrencilerin notları ve devamsız öğrenciler bu işleme katılmazlar. S= 1 N N Σ x² -(Σx)² Ham başarı notlarının toplamının karesi Ham başarı notlarının karelerinin toplamı Değerlendirmeye katılan öğrenci sayısı

S= 1 39 S= 5, 116 39. 63421 - 2433600

7 -Standart skorların (z)hesaplanması Standart sapma değeri, bir sınıftaki tüm notların dağılımını yansıttığı için tek başına öğrencilerin notlarını değerlendirmede bir anlam taşımamaktadır. Asıl önemli olan, standart sapma değeri ve ham başarı notlarından yararlanarak her bir öğrencinin 100 üzerinden aldığı ham başarı notunun sınıf ortalamasından standart sapmanın kaç katı kadar aşağıda veya yukarıda olduğunu hesaplamaktır. İşte her bir öğrenciye ait bu değere “standart skor (z skoru)”adı verilmektedir. Bir öğrencinin ham başarı notu z Sınıfın Ham Başarı Ortalaması Standart Sapma

Ham başarı notu 50 olan 1 nolu öğrencimizin z skorunu hesaplayalım: Z= 50 -40 5, 116 Z= 1, 954

8 - T-skorlarının hesaplanması Sınıf ortalamasının altında yer alan ham başarı notlarına ait z skorlarının negatif değerler taşıdığı görülmektedir. Bu sorunu ortadan kaldırıp “z”skorlarını pozitif sayılara çevirmek için, “TSkorları” kullanılmaktadır. T= 10 z+60

Ham başarı notu 50 ve z skoru -1, 194 olan 1 nolu öğrencinin T skorunu hesaplayalım: T = 10. (1, 954) + 60 T = 79, 54 Sınıf Düzeyi Kötü Sınıfın Ham Başarı Notu Ortala ması (n) n≤ 42. 5 Öğrenci Sayısı 30 ve üzerinde ise Bağıl Notların T Skoru Cinsinden Sınır Değerleri FF (0) FD (0. 5) DD (1. 0) DC (1. 5) CC (2. 0) CB (2. 5) BB (3. 0) BA (3. 5) AA (4. 0) <46 4650. 99 5155. 99 5660. 99 6165. 99 6670. 99 7175. 99 7680. 99 ≥ 81 Buna göre ham başarı notu ortalaması 40 olan sınıftaki ham başarı notu 50, T skoru 79, 54 olan 1 nolu öğrencinin harf notu BA’dır.

Örnek 3’de yer alan ham başarı notu ortalaması 40 olan sınıftaki harf notlarının dağılımı: Sıra No Vize Final HBN T Skoru HARF NOTU 1 46 52 50 79, 55 BA 2 30 49 41 61, 95 CC 3 32 47 41 61, 95 CC 4 40 41 41 61, 95 CC 5 40 41 41 61, 95 CC 6 37 44 41 61, 95 CC 7 33 46 41 61, 95 CC 8 37 44 41 61, 95 CC 9 28 49 41 61, 95 CC 10 44 41 42 63, 91 CC 11 39 42 41 61, 95 CC 12 44 41 42 63, 91 CC 13 40 41 41 61, 95 CC 14 39 43 41 61, 95 CC 15 40 41 41 61, 95 CC 16 41 41 41 61, 95 CC 17 16 58 41 61, 95 CC 18 19 56 41 61, 95 CC

19 41 41 41 61, 95 CC 20 41 41 41 61, 95 CC 21 41 41 41 61, 95 CC 22 41 41 41 61, 95 CC 23 41 41 41 61, 95 CC 24 39 42 41 61, 95 CC 25 41 41 41 61, 95 CC 26 41 41 41 61, 95 CC 27 41 41 41 61, 95 CC 28 41 41 41 61, 95 CC 29 41 41 41 61, 95 CC 30 41 41 41 61, 95 CC 31 41 41 41 61, 95 CC 32 20 48 34 FF 33 20 47 33 FF 34 10 47 32 FF 35 15 42 31 FF 36 82 39 56 FD 37 47 31 37 FF 38 45 21 31 FF 39 41 15 25 FF 40 13 13 13 FF 41 14 14 14 FF 42 12 14 13 FF 43 -1 -1 -1 NA HBAL altında kalanlar YSSL altında kalanlar BDKL altında kalanlar Devamsız

Sınıfın bir dersteki ham başarı notu ortalamasının 70 ve üzerinde olması halinde herhangi bir istatistiksel yöntem uygulanmaz; öğrencinin o dersteki başarı notu ham başarı notuna göre Tablo I deki katalog değerleri göz önüne alınarak belirlenir.

Öğrenci devamsız mı? HAYIR EVET Öğrenci dersten NA alarak kalır. Sınıf ortalaması ve standart sapma hesaplamasına katılmaz. Öğrencinin ham başarı notu hesaplanır. Bu hesaplamada yarıyıliçi etkinlik notları ile yarıyıl sonu sınav sonucunun ağırlıklı ortalaması alınır. Öğrencinin ham başarı notu BDKL (Bağıl Değerlendirmeye Katma Limiti) altında mı? EVET Öğrenci dersten FF alarak kalır. Öğrencinin ham başarı notu sınıf ortalaması ve standart sapma hesaplamasına katılmaz. HAYIR Öğrencinin yarıyıl sonu sınavından aldığı not, YSSL (Yarıyıl sonu Sınav Limiti) altında mı? HAYIR Öğrencinin ham başarı notu HBAL (Ham Başarı Notu Alt Limiti) altında mı? EVET Öğrenci dersten FF alarak kalır. Ancak öncekilerin tersine öğrencinin ham başarı notu sınıf ortalaması ve standart sapma hesaplamasına katılır. EVET Öğrenci dersten yarıyıl içi etkinlik ortalaması ne olursa olsun ham başarı notu 39 ve aşağısında ise doğrudan FF, 40 ve üzerinde ise FD verilir. Öğrencinin ham başarı notu sınıf ortalaması ve standart sapma hesaplamasına katılır. HAYIR Öğrencinin ham başarı notu, sınıf ortalaması ve standart sapması kullanılarak öğrencinin “z ve T skorları” hesaplanır. Sınıf düzeyine göre Tablo 2’de verilen T skoru sınır değerleri kullanılarak öğrenciye bağıl notu verilir.

Kılavuzun hazırlanmasında İstanbul Üniversitesi Bağıl Değerlendirme Kılavuzundan faydalanılmıştır. ISPARTA-2011