SLAM TARH SLAMYET NCES ARAP YARIMADASI Siyasi birliin

İSLAM TARİHİ

İSLAMİYET ÖNCESİ ARAP YARIMADASI Ø Siyasi birliğin olmadığı Arabistan’da Kabilecilik anlayışı vardı ve bu kabileler arasında kan davaları çok yaygındı. Ø Arpaçanın zengin bir dil olması Hitabet (Güzel konuşma) ve şiiri geliştirmiştir. Ø Yaygın olarak görülen inanış Putperestlikti bunun yanında Musevilik, Hristiyanlık ve Hanif dinlerine mensup kişiler de vardı. Ø Araplar haram aylarında Kabe’deki putlara tapmaya gelirler ve Mekke’de kurulan panayırlardan da alışveriş yaparlardı.

HZ. MUHAMMED DÖNEMİ ( 571 -632 )

Ø Hz. Muhammed 571 yılında Mekke’de doğdu. Doğmadan önce babasını, doğduktan altı aya sonra annesini kaybetti. Ø Hz. Muhammed önce dedesi daha sonra da amcası tarafından büyütülmüştür. Ø İslam gelmeden önce Mekkeliler Hz. Muhammed’e güvenilir anlamında ‘Muhammed-ül Emin’ demişlerdir. Ø Hz. Muhammed 25 yaşında Mekke’nin zenginlerinden Hz. Hatice ile evlenmiştir.

Ø Hz. Muhammed’e ilk vahiy 610 yılında gelmiştir. Ø Hz. Muhammed akrabalarından başlayarak Mekkelileri bu yeni dine davet etmiştir. Ancak kendisine ve İslama inanan kişilere baskı ve şiddet uygulanmaya başlayınca Müslümanların bir kısmı 615 yılında Habeşistan’a, Hz. Muhammed ve geride kalan Müslümanlar ise 622 yılında Medine’ ye Hicret etmişlerdir. Ø Hicretten sonra Müslümanlar Medineli Yahudiler ile Medine Sözleşmesi’ni yaparak Site İslam Devletini kurmuşlardır.

Bedir Savaşı (624): Ø Müslümanlar ile Mekkeli müşrikler arasında yapılan ilk savaştır. Ø Müslümanlar kazanarak Şam ticaret yolunu kısmen ele geçirmişlerdir. Ø Savaş sonrasında Hz. Muhammed ganimetlerin dağıtımı, esirlere muamele gibi konularda İslam savaş hukukunun temellerini atmıştır.

Uhud Savaşı (625): Ø Mekkeli müşriklerin Bedir Savaşının intikamını almak istemelerinden dolayı yapılmıştır. Ø Medine dışında yapılan savaşta Mekkeli müşrikler üstünlük sağlamışlarsa da kesin bir sonuca ulaşamamışlardır.

Hendek Savaşı (627): Ø Mekkeli müşriklerin Müslümanları tamamen ortadan kaldırmak amacıyla açtıkları bir savaştır. Ø Medineli Yahudilerin Mekkelileri kışkırtmaları da savaşın başlamasında etkili olmuştur. Ø Mekkeli müşrikler bu savaşta hiç beklemedikleri bir savunma taktiği (Hendekler) ile karşılaşmışlar ve başarılı olamadan geri çekilmek zorunda kalmışlardır.

Hudeybiye Antlaşması (628): Ø Müslümanların Kabe’yi ziyaret (Hac) etmek istemelerinin Mekkeli müşrikler tarafından kabul edilmemesi üzerine imzalanmış bir antlaşmadır. Ø Müslümanların aleyhine gibi görünen bu antlaşma daha sonra Müslümanların lehine dönmüştür. Ø Bu antlaşmadan sonra İslamiyet Arabistan’da hızla yayılmaya başlamıştır. Not: Bu Antlaşma ile Mekkeli müşrikler Müslümanları resmen tanımışlardır.

Hayber Kalesinin Fethi (629): Ø Medine’den çıkarılan Yahudilerin Hayber Kalesini merkez edinerek Şam ticaret yolundaki Müslüman tüccarların kervanlarına zarar vermelerinden dolayı fethedilmiştir. Ø Hayber Kalesinin alınmasıyla Şam ticaret yolunun güvenliği sağlanmıştır. Mute Savaşı (629): Ø İslam orduları ile Bizans arasında yapılan ilk savaştır. Ø Taraflar birbirine üstünlük sağlayamamıştır.

Mekke’nin Fethi (630): Ø Mekkeli müşriklerin Hudeybiye Antlaşmasını bozmalarını nedeniyle yapılmıştır. Ø Hz. Muhammed düzenlediği sefer ile Mekke’yi fethederek Kabe’yi putlardan temizlemiştir. Ø Mekke’nin fethedilmesiyle Müslümanlar Arap Yarımadasının en büyük gücü haline gelmişlerdir.

Tebük Seferi (631): Ø Bizans’ın Müslümanlar üzerine sefer düzenlediği haberi üzerine yapılmıştır. Ø Haberin yanlış olduğu öğrenilince Kuzey Arabistan hakimiyet altına alınarak geri dönülmüştür. Ø Hz. Muhammed’in son seferidir.

DÖRT HALİFE DÖNEMİ (632 -661)

Hz. Ebubekir Dönemi (632 -634): Ø Yalancı peygamberlerin isyanları bastırılmış, zekat vermeyenler ile mücadele edilmiştir. Ø Arap yarımadasında bozulan siyasi ve dini otorite yeniden sağlanmıştır. Ø Kur’an-ı Kerim kitap haline getirilmiştir. Ø Halife, Komutan ve memurlara maaş bağlanmıştır. Ø Yermük Savaşında Bizans yenilgiye uğratılmıştır.

Hz. Ömer Dönemi (634 -644): Ø Bizans İmp. İle yapılan savaşlar sonucunda Suriye ve Filistin fethedilmiştir. Ø Sasaniler ile yapılan Köprü, Kadisiye, Celula ve Nihavent savaşları sonucunda İran fethedilmiştir. Ø Divan teşkilatı kurulmuştur. Ø Hicri takvim hazırlatılmıştır. Ø İlk kez ikta sistemi uygulanmıştır. Ø Ülke eyaletlere bölünerek her eyalete Valiler ile Kadılar atanmıştır. Ø Askeri posta teşkilatı ve ordugah şehirleri kurulmuştur.

Hz. Osman Dönemi (644 -656): Ø Tunus alınarak edilerek Kuzey Afrika’daki fatihler devam ettirilmiştir. Ø İlk donanma oluşturularak Kıbrıs Adası Bizans’tan alınmıştır. Ø Kur’an-ı Kerim çoğaltılarak eyaletlere gönderilmiştir. Ø Hz. Osman’ın kendi soyundan gelen kişileri önemli mevkilere getirmesi diğer Müslümanlar arasında tepkiyle karşılanmış Mısır, Kufe, Basra ve Şam’da ayaklanmalar çıkmıştır. Ø Hz. Osman isyancılar tarafından evinde şehit edilmiştir.

Hz. Ali Dönemi (656 -661): Ø Hz. Ali dönemi iç karışıklıkların yaşandığı bir dönemdir. Ø Hz. Aişe ile Hz. Ali taraftarları arasında Cemel vakası yaşanmış, Hz. Ali üstün gelmiştir. Ø Cemel vakasından sonra Hz. Ali başkenti Medine’den Kufe’ye taşımıştır. Ø Hz. Ali’nin halifeliğini kabul etmeyen Şam valisi Muaviye ile Hz. Ali arasında Sıffin Savaşı yaşanmış, bu savaş hakem olayı ile Muaviye’nin halife olmasını sağlamıştır.

Ø Hakem olayından sonra Müslümanlar; 1. Hz. Ali taraftarları 2. Muaviye taraftarları 3. Hariciler olmak üzere üç guruba ayrılmışlardır. Böylece Müslümanlar arasında ilk ayrılıklar yaşanmıştır. Ø Hz. Ali Hariciler tarafından 661 yılında şehit edilmiştir.

EMEVİLER DÖNEMİ ( 661 - 750 )

Ø Şam valisi Muaviye tarafından Şam merkezli olarak kurulmuştur. Ø Muaviye Halifeliği Saltanata dönüştürmüştür. Ø Muaviye döneminde İstanbul iki kez kuşatılmış ancak alınamamış, Kuzey Afrika fetihlerine devam edilmiştir. Ø Muhafız teşkilatı kurulmuştur. Ø Yezid döneminde Hz. Hüseyin Kerbela’da şehit edilmiştir. ( Kerbela Olayı) Ø Abdülmelik döneminde Arapça resmi din ilan edilmiş, ilk İslam parası bastırılmıştır.

Ø Devlet memurluklarına Arap olmayan Müslümanlar getirilmemiştir. ( Mevali Anlayışı ) Ø Velid döneminde Kadiks Savaşıyla (711) İspanya fethedilmiştir. Ø Avrupa’daki fetih hareketleri Puvatya Savaşının kaybedilmesine kadar devam etmiştir. Ø 756 yılında İspanya’da Endülüs Emevi devletini kuran Araplar, buradaki varlıklarını 1492 yılına kadar devam ettirmiştir. Ø Emeviler artan iç karışıklıklardan dolayı yıkılmışlardır.

ABBASİLER DÖNEMİ ( 750 -1258 )

Ø Devletin başkentini Şam’dan Anbar’a daha sonra yeni kurulan Bağdat’a taşımışlardır. Ø Abbasiler fetih politikalarından daha çok bilim ve kültür alanında faaliyet göstermişlerdir. Ø Arap milliyetçiliğine son vererek tüm Müslümanlara eşit davranmışlardır. Ø Bağdat’ta kurduklaru Beytü’l Hikme’ (Hikmet evi) de İran, Hint, Yunan ve Hellen kültürlerine ait eserler Arapçaya çevrilmiştir.

Ø Türklere valilik ve komutanlık gibi görevler vermişler, ve Samarra şehrini kurmuşlardır. Ø Merkezi otoritenin zayıflamasıyla Abbasi topraklarında Tevaif-i Mülük adı verilen devletler ortaya çıkmıştır. Ø Moğol İlhanlı Hükümdarı Hülagü Han’ın Bağdat şehrini almasıyla Abbasi devleti yıkılmıştır. Ø Abbasi Halifesi Memlük Devletinin himayesine girmiştir.