SKUPTINSKI SISTEM VLASTI Predava Prof dr ZORAN KRSTI

SKUPŠTINSKI SISTEM VLASTI Predavač: Prof. dr ZORAN KRSTIĆ Datum: 11. novembar 2010. Mesto: Fakultet političkih nauka

OSNOVNE ODLIKE Skupštinski sistem vlasti zasnovan je na načelu jedinstva vlasti Skupština je nosilac i izvršne i zakonodavne vlasti, a sudska vlast je izdvojena, ali pod kontrolom predstavničkog tela (skupštine) Šef države, ako ga ima, nema značajnija ovlašćenja SFRJ je imao ovakav sistem vlasti, a funkcioniše i danas u Švajcarskoj gde je uspostavljen ustavom iz 1848. i 1874. god.

Skupštinski sistem, odnosno mehanizam, i po svom načinu funkcionisanja i po odnosu Savezne skupštine i vlade, nije tako "štimovan" da obezbeđuje kompetitivnost i tenzije između vlade i opozicije Činjenica da su u vladi predstavljene sve najsnažnije partije i da Savezna skupština ne izglasava poverenje ili nepoverenje vladi, lišava skupštinski mehanizam dinamike i spektakularnosti koja je svojstvena nekim drugim sistemima "Sve je namešteno prema kooperaciji. . . ". Stiče se utisak da ceo ovaj skupštinski aranžman implicira ideju da kompetitivizam ne samo da nije nužan već da nije ni poželjan za demokratiju.

FEDERALNA SKUPŠTINA U ŠVAJCARSKOJ Savezna ili Federalna skupština je najviši ili vrhovni organ vlasti u federaciji Savezna skupština je dvodomo telo: jedan dom je Nacionalno veće, a drugi Veće država Poslanici Nacionalnog veća biraju se na opštim, jednakim, neposrednim i tajnim izborima po proporcionalnom principu (od 1918), osim u kantonima i polukantonima u kojima se biraju poslanici po normi jedan poslanik na 24. 000 stanovnika

SAVEZNO VEĆE U ŠVAJCARSKOJ Nosilac izvršne vlasti u švajcarskom sistemu je Savezno veće Po Ustavu (čl. 95), Savezno veće vrši "vrhovnu direktorijalnu i izvršnu vlast Konfederacije” Po svom karakteru i strukturi, ovo veće je neka vrsta hibrida američke egzekutive, kabinetskog sistema i kantonalne istorije izvršne vlasti Savezno veće se sastoji od sedam članova koje bira Savezna skupština većinom glasova na zajedničkoj sednici oba veća Članovi Saveznog veća ne mogu biti istovremeno poslanici ili imati neku drugu funkcionersku ili profesionalnu dužnost u Federaciji

Mandat Saveznog veća traje četiri godine. Mogućnosti reizbora nisu ograničene Članovi ovog veća ostaju prosečno po 10 -11 godina, a neki i više - do 30 godina Neograničene mogućnosti reizbora su uticale na činjenicu da je od 1848. do danas kroz Savezno veće prošlo veomo malo političkih poslenika - svega 80 U suštini, Savezno veće predstavlja neku vrstu parlamentarne vlade (s nekim malim povremenim izmenama).

Prilikom konstituisanja Saveznog veća vodi se računa o njegovoj strukturi, odnosno partijskoj i regionalnoj zastupljenosti Pošto je po svojoj veličini takvo da ne mogu biti zastupljeni svi kantoni, čak ni sve partije, postignuta je saglasnost da kao kriterijumi pri njegovom konstituisanju budu uzeti: 1. veličina kantona 2. višejezičnost odnosno višeetičnost koja ne mora biti ravnomerno raspodeljena (ali ni više od pet članova ne mogu biti iz istovetnih jezičkih kantona) 3. religija i

. Tako Savezno veće čine: dva člana iz dva najveća kantona, Ciriha i Berna, predstavnik centralnog kantona francuskog dela Švajcarske (Vo), jedan predstavnik iz manjih francuskih ili italijanskih kantona (Ticino), sa još tri mesta raspoređena na tri regiona: istočni, severozapadni i centralni (pretežno nemačkog jezika).

Savezno veće je kolegijalni i kolektivni organ Odluke se donose na sednicama uz mogućnost da se saveznim zakonima mogu ovlastiti departmani ili pojedine službe da regulišu neka pitanja Kao kolegijalni organ Savezno veće se sastaje oko 90 puta godišnje Funkciju Sekretarijata Saveznog veća, kao i Savezne skupštine vrši Savezna kancelarija na čijem čelu stoji kancelar Federacije Kancelara federacije bira Savezna skupština

Savezno veće je i kolektivni šef države Iz redova članova Saveznog veća, Savezna skupština imenuje predsednika konfederacije na godinu dana On nije šef vlade i nema posebnih ovlašćenja Predsednik u ime Saveznog veća vrši dužnosti šefa države Postoji i potpredsednik Saveznog veća Predsednik konfederacije i potpredsednik Saveznog veća ne mogu biti ponovo izabrani Iako članovi Saveznog veća nisu poslanici, Savezno veće je odgovorno Saveznoj skupštini i radi na sprovođenju skupštinske politike

Savezno veće nije ni u prilici da deluje odvojeno ili suprotno Saveznoj skupštini, jer Skupština može poništiti njegovu odluku Ipak, Savezna skupština ne može opozvati Savezno veće niti je, Savezno veće obavezno da u slučaju spora sa Saveznom skupštinom podnese ostavku U celini, Savezno veće je podređeno i, u neku ruku, obavezno da se prilagođava Saveznoj skupštini i ostaje u istom sastavu (uz eventualne promene u slučaju ostavke) do kraja mandata Savezno veće po Ustavu "polaže račun o svom radu na svakom redovnom zasedanju" što podrazumeva podnošenje izveštaja po zahtevu bilo kog od skupštinskih domova

Pošto su u skupštinskoj praksi česta poslanička pitanja, članovi Saveznog veća imaju pravo da prisustvuju i učestvuju u radu sednica skupštinskih veća, iako bez prava glasa Poslanička pitanja mogu biti u vidu interpelacije (koju mora potegnuti nekoliko poslanika), na koju Savezno veće ima obavezu da odgovori, ili u vidu tzv. malih pitanja pojedinih poslanika Odgovori na interpelacije su i dobra prilika da se povedu rasprave, dok mala pitanja prolaze i bez toga Ako Savezna skupština ne može smeniti Savezno veće, ni Savezno veće ne može dati ostavku.