Skizofrenia Cka sht psikoza Psikoza apo crregullimi psikotik

Skizofrenia

Cka është psikoza Psikoza apo crregullimi psikotik nënkupton njohjen e shtrembëruar (ndryshuar, gabuar)të realitetit të brendshëm dhe të jashtëm, gjatë të cilit personi i prekur reagon në mënyra që dëmtojnë jetën e tij/saj n Njohja e gabuar e realitetit është thelbi psikotik dhe manifestohet me crregullim të percepcionit, mendimeve, emocioneve, të folurit dhe aktivitetit fizik n

Cilat janë crregullimet psikotike Skizofrenia n Crregullimi deluzional n Crregullimi i shkurt psikotik n Crregullimi skizoafektiv n Crregullimi skizofreniform n Crregullimi psikotik i indukuar n Psikoza postpartale n Crregullimi psikotik, i paspecifikuar n

Definicioni i skizofrenisë Skizofrenia është crregullim që karakterizohet me simptome psikotike që dukshëm dëmtojnë funksionimin dhe shkaktojnë pengesa në ndjenja të menduar dhe sjellje. n Crregullimi është kronik dhe ka tri faza: prodromale aktive reziduale n

Historiati i skizofrenisë 1852 - Psikiatri belg Morel i pari e përshkruajti skizofreninë dhe e quajti “demence precoce” n 1896 -Psikiatri gjerman Kraeplin përdorte shprehjën ”dementia precox” për tërësinë e sëmundjeve që fillojnë në adoleshencë dhe qojnë deri te demenca n 1911 - Psikiatri zvicerran Bleuler përdori I pari shprehjën ”skizofrenia” n

Të menduarit në sch n n Crregullimet formale të të menduarit humbja e asociacioneve tangjencialitetit cirkumstancialiteti blloku në të menduar Deluzionet (crregullimet përmbajtësore) paranoide të referencës inserim I mendimeve ide të gjelozisë, grandiozitetit, religjioze, somatike

Percepcioni n Halucinacionet auditive vizuele

Sjellja Bizare n E papërshtatshme n dezorganizuar n Katatonike n Amotivuese n violente n

Afekti Sheshim emocional n Afekt inkongruent n

Simptomat ndahen edhe në: Simptomet pozitive deluzione halucinacione të folurit e crregulluar sjellja e crregulluar n Simptoma negative sheshimi emocional mungesë e të folurit spontan mungesë e iniciativës n

Kriteret diagnostike sipas DSMIV n A. simptomet karakteristike deluzione halucinacione të folurit e crregulluar sjellje katatonike simptome negative

B. Pengesat në funksionimin social n C. Kohëzgjatja dy apo më tepër simptome psikotike për një muaj kohëzgjatja së paku 6 muaj n

Tipet e sch Paranoid n Dezoorganizuar n Katatonike n Padiferencuar n Reziduale n

Epidemiologjia Incidenca dhe prevalenca Prevalenca gjatë jetës 1% cdo vit në SHBA 2 milion raste të reja n Gjinia meshkuj-femra 1: 1 n Statusi socioekonomik prevalencë më e lartë në grupet më të ulëta sociekon. incidenca e njëjtë n Mosha e fillimit më e shpeshtë 15 -35 (50% e rasteve nën 25 vjec) e rrallë para moshës 10 dhe pas 40 n

Etiologjia Faktorët biokimik Hipoteza e dopaminës Hipoteza e serotoninës Hipoteza e GABA Hipoteza e noradrenalinës n Ndryshimet anatomike (jo specifike) zmadhim i ventikujve dhe sulkusit kortikal (CT) n

Etiologjia n Gjenetika Popullata e përgjithshme Vëllezërit dhe motrat Fëmiu me njërin prind Binjakët dyvezor Fëmiu me dy prindërit Binjakët njëvezor 1% 8% 12% 40% 47%

Etiologjia Psikosociale Familja Psikodinamika n Teoria e infeksionit n

Patofiziologjia Nuk egzistojnë ndryshime qe do të lajmëroheshin cdoherë n Shenja të buta neurologjike lajmërohen në 50 -100% të rasteve, rritet prevalenca e reflekseve primitivesi refleksit të kapjës, stereognozi jonormale dhe dallim i dy pikave, disdijadohokineza ( dëmtim i aftësisë izvodenja levizjeve opetovane) n

Faktorët psikodinamik Testimin e realitetit e pengojnë tre mekanizma mbrojtës Projeksioni psikotik Reaksion formimi Mohimi psikotik n

Psikoza mund te paraqitet edhe ne n Crregullimet organike si: intoksikimi me sub. psikoaktive (kokainë, fenciklidin) crregullimet mendore psikotike të shkaktuara nga infeksioni SNQ (p. sh. Herpse encefaliti) sëmundjet vaskulare (p. sh. Lupus eritematozus sistemicus) epilepsia e lobit temporal sëmundjet degjenerative

Crregullimet organike karakterizohen me: dëmtime të memories n orientimit n kognicionit n haluciancione vizive n shenjave të dëmtimit të SNQ n

Ecuria dhe prognoza n n n n Simptomet prodromale i paraprinë fillimit të sch që mund të jenë akute apo të ngadalshme Faktorët precipitues mund të fillojnë sëmundjën te personat e predisponuar Sëmundja është kronike me faza të remisionit dhe relapsit Ndjeshmëria në stres mbetet gjatë gjithe jetës Epizodat depresive postpsikotike mund të lajmërohen në fazën reziduale 50% të rasteve kanë tentime suicidale 10% të rasteve realizojnë suicidin

Trajtimi Terapia Farmakologjike Antipsikotikët që mund të jenë: Tipik (Haloperidol, Chlorpromazine etj) Atipik (Risperidoni, Clozapina, Olanzapine etj) Anksiolitikët Antidepresivët n Terapia elektrokonvulzive n

Terapia psikosociale bihejviorale grupore familjare suportive n Trajtimi realizohet në mënyrë spitalore dhe ambulantor n