SKELET SSTEM nsan iskeleti iki blmden oluur 1
• İSKELET SİSTEMİ
İnsan iskeleti iki bölümden oluşur. • 1 - Aksiyal (eksensel) iskelet: Skeleton axiale • 2 - Appendikular (takısal) iskelet: Skeleton appendiculare • Yer çekimi ekseni (G ekseni) çevresinde yer alan bölüm aksiyel iskelettir. Appendikülar iskelet ise eksensel iskelete takılmış serbestçe hareket edebilen bölümlerden oluşur. • İskelet sistemi hareket sisteminin bir parçasıdır. Hareketin aktif unsuru kaslar, pasif unsuru ise kemik ve eklemlerdir.
• Osteologia: Anatominin kemikleri inceleyen bölümüdür. (Kemik bilimi) • Arthrologia: Eklemleri inceleyen bölümüdür. (Eklem bilimi) • Myologia: Kasları inceleyen bilim dalıdır. (Kas bilimi)
Morfolojik olarak kemikler iki kısımdan oluşur. • 1 - Substantia Compacta: Kemiğin dış kısmını oluşturan sert yapı. (Havers kanallar sistemi) • 2 - Substantia spongiosa: Süngerimsi kemik (Trabekülalı yapı) • Uzun kemiklerin orta kısmında cavitas medullaris denen bir boşluk bulunur. İçinde kemik iliği (medulla ossium) vardır. Kemik iliği gençlerde (rubra) kırmızı renkli, yaşlılarda (flava) sarı renklidir.
• Yağ dokusu fazlalaşmıştır. • Özel kemiklerin isimlendirilmesinde os terimi kullanılır. Kemikler ırk yaş ve cinsiyete göre farklılık gösterirler.
Kemiklerin sınıflandırılması: • İnsanda 206 kemik bulunur. Bu sayıda varyasyonlar olabilir. 20 insandan 1 inde 8 kaburga vardır. Bebek doğduğu zaman 350 kemiği vardır. İleri gelişim sürecinde kemikleşme ile birlikte birbirine kaynaşır. •
AKSİYAL İSKELET • Aksiyal iskeletin merkezi columna vertebralis (omurga) dır. • Baş iskeleti bunun tepesini oluşturur. Göğüs (Thorax) bölümünde 12 çift kaburga (costa) ve sternum(iman tahtası) bağlanarak, göğüs boşluğu (cavitas thorasis) iskeletini ortaya çıkarır.
Kemik sayısı 80 ve dağılımı şöyledir. • Kafatası- Cranium • 8 Yüz 14 • Os hyoideum 1 • Kulak kemikcikleri 6 • Thorax: Sternum 1 • Costa • Omurga 26 • Toplam 80 24
Appendekülar(Takısal) iskelet • Omuz bölümü, kalça bölümü, üst ve alt ekstremite iskeletini oluşturan kemiklerin toplamı takısal iskeleti oluşturur.
Appendekülar iskelette 126 kemik bulunur. • • • • Omuz bölümü Üst ekstremite- Kol kemikleri Kalça bölümü Alt ekstremite- Uyluk 4 2 Ön kol kemikleri El bileği El tarağı Parmak 4 16 10 28 2 2 Diz kapağı Bacak Ayak bileği Ayak tarağı Ayak parmağı 28 Toplam 126 2 4 14 10
KEMİKLERİN ŞEKLİNE GÖRE SINIFLANDIRILMASI • 1 - Uzun Kemikler: (Ossa longa) Uzunlukları genişliklerine göre fazladır. Ekstremitelerde bulunur. Ör. Ulnae, Femur, Tibia, metatarsallar. İki uç ve bir gövde kısmı vardır. Epifiz uç kısımla, diyafiz gövde kısmıdır. İkisinin birleşme yerinde discus epifisiale bulunur. Kemiğin büyümesi ile ilgilidir. Yeni oluşan kemik bölümüne metafiz denir. Diafizin ortasında cavitas medullaris vardır. Dıştan periosteum, içten endosteum ile kaplanmıştır.
• 2 - Kısa kemikler: (Ossa brevia) Kalınlık uzunluk ve enleri birbirine yakın kemiklerdir. El ve ayak bileğinde çok sayıdadır. Esas spongioz kemik ve bunu çevreleyen kompakt kemikten oluşur. Ör. El bileği, ossa carpi, ayak bileği, ossa tarsi
• 3 - Yassı kemikler: (Ossa plana) İnce ve geniş kemiklerdir. Kostalar, sternum, kafatası kemikleri, scapula. İç ve dışta kompakt, içte spongioz kemik vardır. (Diploe denir). Kemik iliği içerir. (Lacrimal kemik gibi bazı yassı kemikler tek bir kompakt kemik tabakasından oluşur)
• 4 - Sesamoid kemikler: (Ossa sesamoidea) El ve ayak parmaklarında tendon ve eklem kapsulü içine gömülmüş kısa, ufak kemiklere sesamoid (susamsı) kemikler denir. En büyüğü dizkapağı, os patella dır.
• 5 - Havalı kemikler: (Ossa pneumatica) Maxilla, os sphenoidale gibi içinde hava boşlukları bulunan kemiklerdir. Pneumotik kemikler de denir.
• 6 - Düzensiz kemikler: (Ossa irregularia) Bundan önceki gruplara uymayan kemiklerdir. Ör. Os mandibula, os sacrum, os coxae
• 7 - Yardımcı kemikler: Her insanda bulunmayabilir. Kısa ve yassı tipte olabilir. Sesamoidlerin bazısı veya herhangi bir nedenle epifiz ile birleşmemiş kemik parçaları bu adı alır. • Kemikteki değişik şekillerdeki açıklıkları tanımlarken canalis, Hiatus, Aditus, Aquadictus gibi terimler kullanılır.
• Kemik üzerindeki düz alanlara facies, kenarlara margo denir. • Yarık ve çentilmiş kısımlar incissura diye adlandırılır. • Kemiklerin yüzeyindeki yapılar: • Uzun kemiklerin diyafizleri genellikle üç yüzden oluşur(facies). Bu yüzden birbirinden üç kenar ile ayrılır(margo). Kısa kemiklerde genellikle altı kenar vardır. Yassı ve düzensiz kemiklerde yüz sayısı düzensizdir.
• Çoğunlukla kemiğe bir collum (boyun) aracılığı ile tutunmuş processus articularis vardır. Bazen condyl denen lokma şeklinde çıkıntılar vardır. Kondiller eklem yüzü içerir. Eklem yüzeyinde hyalin kıkırdak vardır. Eklem yüzü içermeyen lokma şeklindeki çıkıntılara epikondil denir.
• Şekil ve büyüklükleri değişken olan çıkıntılara processus, protuberantia, trochanter, tuberculum, tuberositas, spina denir. • Çizgi şeklindeki çıkıntılara arcus, crista, linea, çizgi şeklindeki oluklara sulcus denir. Çukurların büyükçe olanlarına fovea veya foveola denir.
- Slides: 20