simden isim yapma ekleri Bir isimden dorudan isim
İsimden isim yapma ekleri Bir isimden doğrudan isim, yer ismi, masdar ifade eden isim, bir şeyin bir yere aitliğini ifade eden isim ya da zaman ve miktar ifade eden sıfat yapmak için kullanılan ek. Bu ek sonuna geldiği ismin ince veya kalın ünlüye sahip olmasına göre (-lık ve -luk) ( ( ; )ﻟﻖ -lik ve -lük) ( )ﻟﻚ şeklinde yazılır. ﺑﻴﺎﺿﻠﻖ ﺑﺸﻠﻚ گﻮﺯﻟﻚ beyaz-lık ﺍﻭﻧﻠﻖ beş-lik چﻴچﻜﻠﻚ göz-lük گﻮﻧﻠﻚ on-luk ﻗﻮﺭﻗﻮﻟﻖ çiçek-lik ﺍﻟﺒﺴـﻬﻠﻚ gün-lük ﻳﻮﺯﻟﻚ korku-luk elbise-lik yüz-lük
Resmî yazı ve mektupların başındaki hitaplarda ise bu ekin ( )ﻟﻮ şeklinde yazıldığı ve bu yazılışa paralel olarak (-lu ve -lü) şeklinde okunduğu görülmektedir. ﺳﻌﺎﺩﺗﻠﻮ ﻋﻄﻮﻓﺘﻠﻮ ﻓﻀﻴﻠﺘﻠﻮ sa‘âdet-lü ﻋﺰﺗﻠﻮ ‘atûfet-lü ﻣﺤﺒﺘﻠﻮ fazîlet-lü ‘izzet-lü muhabbetlü
Bildirme Eki Günümüz Türkçesinde, ismin kalın ve ince ünlülere sahip olması ile, sert veya tersi ünsüzle bitişine göre, -dır, -dir, -dur, -dür, -tır, -tir, -tur ve -tür şeklinde sekiz ayrı telaffuzu vardır. Osmanlı dönemi alfabesinde ise hepsi aynı şekilde ( )ﺩﺭ olarak yazılır.
Çoğul Ekleri İsimlerin sonuna gelen çoğul ekleri, ismin kalın veya ince ünlüye sahip olmasına göre ( -lar veya -ler) şeklinde gelir ve her ikisi de ( )ﻟﺮ şeklinde yazılır. Bu ek üçüncü çoğul şahıs için fiillerde de kullanılır.
ﻛﺘﺎﺑﻠﺮ kitap-lar ﺍﻭﻗﻮﻟﻠﺮ okul-lar ﻳﺎﺯﻳﻠﺮ yazı-lar ﻳﺎﺯﺍﺭﻟﺮ yazar-lar آﻴﺘﻠﺮ âyet-ler ﺳﻮﺭﻫﻠﺮ sûre-ler ﺳﻮگﻴﻠﺮ sevgi-ler ﺑﻴﻠگﻴﻠﺮ bilgi-ler ﺗﻘﻮﻳﻤﻠﺮ takvim-ler آﻐﻼﺩﻳﻠﺮ ağladı-lar گﻠﺴـﻬﻠﺮ gelse-ler ﺍﻭﻗﻮﺭﻟﺮﺩﻯ okur-lar-dı Daha fazla örnek için bkz. : Yılmaz, Ali; Akkuş Mehmet, Güngör, Zülfikar, İslamoğlu, Abdülmecit, Osmanlı Türkçesi, Ankara Üniversitesi Uzaktan Eğitim Yayınları, Ankara 2011. Timurtaş, Faruk Kadri, Osmanlı Türkçesi Grameri, Alfa, İstanbul 1999. Develi, Hayati, Osmanlı Türkçesi Kılavuzu, Kitabevi, İstanbul 2002.
- Slides: 9