Sigorta ve Bireysel Emeklilik Sektr Ekim 2016 1
Sigorta ve Bireysel Emeklilik Sektörü Ekim 2016 1
1. BÖLÜM Güncel Bilgiler 2
Sektörümüzde; 38’si Hayat Dışı 4’ü Hayat 2’si Reasürans 19’u Hayat ve Emeklilik branşlarında 63 şirket bulunmaktadır. 3
Yabancı Sermaye İlgisi Sektörümüzde uluslar arası ortaklı şirket oranı %72 Sektörde yabancı oyuncuların varlığı; • Sektöre olan güveni göstermesi, • Global tecrübelerin ve birikimlerin ülkemiz sigorta piyasasına taşınması, • Sigortalıların bu gelişmelerden ve yeniliklerden maksimum ölçüde yararlanması açılarından oldukça önemlidir. Kaynak: Hazine Müsteşarlığı Faaliyet Raporu, 2015 4
İstihdam Yaratan Sektör 2015 yıl sonu itibarıyla Şirketlerde Çalışan Kişi Sayısı 19 bin 1. 305 eksper ile 15. 587 acente ve 119 broker ve yanlarında çalışanlar dikkate alındığında, sektör fazla kişiyle doğrudan hizmet vermektedir. 75 binden Ayrıca sektörümüz binlerce işletmeye iş imkanı yaratmakta; bu işletmelerin kurumsallaşmalarına, dünya standartlarında hizmet üretmelerine ve kayıt dışı ekonomiyle mücadeleye katkı sağlamaktadır. 5
Bireysel Emeklilik Sistemi’nde Devlet Katkısı uygulaması 2013’te başladı. Katılımcı sayısı 6, 5 milyonu aştı. Toplam fon tutarı 57, 2 milyar TL’ye ulaştı. Kaynak: EGM, 2016 Eylül 57, 2 milyar TL büyüklüğündeki toplam fon tutarının 6, 8 milyar TL’si devlet katkısı fonlarından oluşmaktadır 6
Büyüyen Aktifler Aktif (milyar TL) 120 96 100 103 108 79 80 62 60 40 51 35 41 20 0 2011 2012 2013 2014 2015 2016/1. çeyrek 2016/2. çeyrek 7
Verilen Teminatlar (2015) Sigortalılara Verilen Teminatlar (trilyon TL) 100 90 77 80 63 70 50 60 50 40 86 31 39 30 20 10 0 2011 2012 2013 2014 2015 yılında verilen teminatlar GSYH’nin 44 katına ulaşmıştır. (2015 GSYH=1, 95 trilyon TL) Kaynak: Hazine Müsteşarlığı 2015 Sigortacılık ve Bireysel Emeklilik Faaliyet Raporu, TÜİK 8
Sektör Prim Üretimi- Yıllar İtibarıyla (milyon TL) Prim üretimi, 2011 yılına göre yaklaşık % 80 artış göstermiştir. Yıllık ortalama artış oranı % 16’dır. 9
Dağıtım Kanalı Bazında Prim Üretimi (2015) HAYAT DIŞI [KATEGORİ ADI] %5, 7 %1, 5 %12, 3 [KATEGO Rİ ADI]; %3, 1 HAYAT [KATEGO Rİ ADI]; %9, 5 [KATEGO Rİ ADI]; %7, 5 [KATEGORİ ADI] %14, 3 [KATEGORİ ADI] %66, 1 [KATEGO Rİ ADI]; %79, 9 10
Poliçe Sayısı (2013 -16) Milyon Adet 70. 0 60. 0 3. 0 2. 8 3. 1 50. 0 40. 0 38. 9 37. 7 30. 0 38. 2 2. 7 20. 0 10. 0 - 19. 3 14. 3 15. 4 15. 8 2013 2014 Trafik 8. 2 2015 Hayat dışı(trafik hariç) 2016/6 Hayat dışı(trafik hariç) Trafik 2013 2, 8 37, 7 14, 3 2014 3, 0 38, 9 15, 8 2015 3, 1 38, 2 15, 4 2016/6 2, 7 19, 3 8, 2 Toplam 54, 8 57, 7 56, 7 30, 2 Kaynak: TSB 11
Hayatdışı Sigortalarda Üstlenilen Tazminat (Milyar TL) 17. 4 18 13. 7 16 14 12 10 10. 7 11. 9 10 8. 7 8 6 4 2 0 2011 2012 2013 2014 2015 2016/6 12
Hayat Sigortalarında Üstlenilen Tazminat 13
2. BÖLÜM Sigorta Gelişiminin Önemi/Potansiyel ve Fırsatlar 14
Kişi Başına Düşen Prim Üretimleri (ABD Doları) 5500 4823 5000 4500 4358 4096 4017 4000 3500 3000 2500 2000 1634 1902 1500 1000 500 142 312 153 307 0 Türkiye Kaynak: Sigma No 3/2016 ABD İngiltere 2015 Asya Avrupa 2014 15
Sigorta Primlerinin Milli Gelire Oranı (Penetrasyon) Düşük Seviyede Penetrasyon Oranı (%) 8 7. 5 6. 9 7 6. 6 7. 1 6. 5 6. 7 6. 3 6. 8 6. 9 6. 8 6. 2 6 5 4 3 2 1. 3 1. 5 1. 4 1. 3 1. 6 1. 4 1 0 2011 2012 Türkiye 2013 Dünya 2014 2015 Avrupa Türkiye’de sigorta penetrasyonu, Dünya ve Avrupa ülkelerindeki sigorta penetrasyonunun oldukça gerisindedir. Kaynak: Sigma No 3/2016, Sigma no 4/2015, Sigma no 3/2014, Sigma no 3/2013, Sigma no 3/2012, Sigma no 3/2011 16
Sigortacılık ve Bireysel Emeklilik Fonlarının Milli Gelir İçindeki Payı: AB-Türkiye Karşılaştırması Sigorta ve Emeklilik Fonlarının GSYH’ye Oranı Hayat, Hayat Dışı ve Bireysel Emeklilik Fonları Dahil 63% 70. 00% 60. 00% 50. 00% 40. 00% 3. 80% 20. 00% 10. 00% 2014 Türkiye AB Ortalama Kaynak: Insurance Europe, Insurance Data http: //www. insuranceeurope. eu/insurancedata 17
Özel Emeklilik Fonlarının Milli Gelir İçindeki Payı OECD Ülkelerinde Özel Emeklilik Fonlarının GSMH’ye Oranı. % (2014) Kaynak: OECD, Pension Markets in Focus, 2015 18
Ekonomiye sağlanan fonlar 90 milyar TL’ye ulaştı Sigorta ve emeklilik sektörünün toplam fon tutarı yaklaşık 90 milyar TL’dir. Milyar TL Kamu Borçlanma araçlarına 41 Sermaye Piyasası araçlarına 15 Özel Sektör Borçlanma araçlarına 6 Diğer 28 Toplam 90 Kaynak: TSB, EGM, SPK 2016/2. çeyrek 19
Fırsat Sunan Demografik Yapı / İletişime Açık Genç Nüfus • • • Nüfus Kentsel Nüfus 0 – 14 Yaş Grubu 15 – 64 Yaş Grubu 65 + Yaş Grubu Ortanca Yaş • • • Aktif İnternet Kullanımı Aktif Sosyal Medya Kullanımı Cep Telefonu Kullanımı 79 milyon % 92 % 24 % 67, 8 % 8, 2 31 % 58 % 53 %90 Kaynak: TÜİK 20
KOBİ’lerin Sigortalanması • Ülkemizde işletmelerin yüzde 99, 77’sini oluşturan KOBİ’ler, toplam istihdamın yüzde 78’ini, toplam katma değerin yüzde 55’ini, toplam satışların yüzde 65, 5’ini, toplam yatırımların yüzde 50’sini, toplam ihracatın yüzde 60, 1’ini, toplam kredilerin yüzde 24’ünü gerçekleştirmektedir. • Ülkemiz ekonomisinin en önemli unsurlarından olan KOBİ’lerin yaklaşık % 50’si sigortasız olarak faaliyet göstermektedir. • KOBİ’lerin sigorta penetrasyonunun artırılması sigorta sektörü için önemli bir fırsattır. Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı verileri 21
Pazarlamaya Yönelik Fırsatlar • Özellikle sigorta ile tanışmamış kitleye ve genç nüfusa ulaşmaya yönelik; Elektronik pazarlama araçlarını kullanma Talebe yönelik ürünler oluşturup kişiye özgü sigorta ürünleri sunma Tüm süreçlerde müşteri memnuniyetini göz önünde bulundurma gibi faaliyetler değişen pazar dinamiklerinde sigorta ve emeklilik şirketlerini pazarlama konusunda bir üst seviyeye taşıyacaktır. 22
Yeni Ürünlere Yönelik Fırsatlar Türk Sigorta sektörü yeni ürünlerle gelişimini sürdürmektedir. • • • Yıllık gelir sigortalarına ilişkin düzenlemeler yapılmıştır. Tamamlayıcı sağlık sigortasını geliştirmek için çalışmalar yapılmaktadır. 2016 yılında çalışanlara yönelik hukuksal koruma sigortası düzenlenmesine yönelik çalışmalar hükümet programına girmiştir. Kefalet sigortası potansiyeline rağmen henüz hiç değerlendirilmemiş bir branştır. Kentleşme, çekirdek aile yapısının önem kazanması gibi toplumsal, kültürel ve demografik değişimler bakım sigortası gibi ürünlere olan ilgiyi arttıracaktır. 23
SONUÇ Ülkemiz ekonomisi içerdiği dinamikler ile tüm yerli veya yabancı sigorta şirketleri için büyük potansiyel ve fırsatlar sunmakta ve Sigortacılık Kanunu, Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu, sonrasındaki alt mevzuat düzenlemeleri ve Solvency II’ ye geçiş projesi ile Türk Sigorta ve Bireysel Emeklilik Sektörü Avrupa Birliği normlarını hedef alan temel düzenlemeleri gerçekleştirmeyi hedeflemektedir. Ancak; Mevzuatın sık değişmesi ve değişikliklere uyum için sektöre yeterli zaman tanınmaması ise ciddi bir regülasyon riski oluşturmaktadır. 24
3. BÖLÜM: Güncel Konular Trafik Sigortası 25
Trafik Sigortası Veriler • • • 2015 yılında kesin olmayan verilere göre 1. 200 bin adet kaza meydana gelmiş, bu kazalarda; 7. 500 kişi hayatını kaybetmiş(Hastanede ilk 1 ay içinde kazaya bağlı vefat edenler dahil), 12. 000 kişi sakat kalmış, 2. 000 kişi bakıma ihtiyaç duyar hale gelmiştir. Kaza tespit tutanağı adedi 2008’de 491. 031 iken 2015 yılı sonunda 900. 624’e çıkmıştır. 26
Trafik Sigortası Sonuçları Zorunlu Sigortalarında zarar Son on yıllık süreçte. Trafik trafik sigortasında şirketler her dönem zarar açıklamıştır. -500 -1, 000 -1, 500 -119 -245 -467 -296 /2 16 20 15 20 14 20 13 20 12 20 11 20 10 20 09 20 08 20 07 20 06 . Çe yre k Toplam zarar: 7, 9 milyar TL Teknik Zarar -587 -462 -654 -555 -885 -1, 285 -2, 000 -2, 500 -2, 345 27
Hayat Dışı Sigorta Şirketleri Sonuçları Trafik Sigortası Primleri Neden Yükseldi? Milyon TL Neden Bu Dönemdeki Prim Artışları Daha Yüksek? HAYAT DIŞI SİGORTA ŞİRKETLERİNİN ÖZSERMAYELERİ VE BİLANÇO KARI 10, 000 15. 0% 8, 000 10. 0% 6, 000 5. 0% 4, 000 0. 0% 2, 000 -5. 0% 0 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Özsermaye-2, 000 4, 106 Bilanço Kârı 153 Özsermaye Kârlılığı 3. 7% 5, 695 424 7. 4% 5, 614 596 10. 6% 7, 162 182 2. 5% 5, 028 -186 -3. 7% 5, 154 5, 064 6, 930 -15 -658 768 -0. 3% -13. 0% 11. 1% 8, 112 730 9. 0% -10. 0% 2016 -2. Çeyrek -15. 0% 7, 533 8, 477 -577 143 -7. 7% 1. 7% 2015 28
Zararın Sebepleri Trafik Poliçesinin Kapsadığı Teminatlar • Trafik sigortası kapsamında; • Maddi • Tedavi • Sürekli sakatlık ve destekten yoksun kalma Teminatları sunulmaktadır. Tedavi giderleri 2918 Sayılı Trafik Kanunu’nda yapılan değişiklikle SGK tarafından ödenmektedir. Sigorta Şirketleri bu kapsamda topladıkları primlerin %10’ unu SGK’ya devretmektedirler. Ancak Son dönemdeki prim artışları nedeniyle SGK’ya devredilen tutarlarda da ciddi artış yaşanmıştır. SGK verilerinin şeffaf olması, yapılan harcamaların bilinmesi trafik primlerinin doğu belirlenmesine katkı sağlayacaktır. 29
Zararın Sebepleri Gerçekleşen Bedeni Hasarların Gerçekleşen Toplam Hasar İçindeki Payı Bedeni hasarların gerçekleşen toplam tazminat içerisindeki payı son yıllarda hızla artmıştır. 60% 47% 50% 40% 30% 20% 51% 52% 56% 35% 26% 13% 15% 16% 13% 17% 10% 0% 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2. Çeyrek 30
Motorlu Araç İşletenleri İçin 01/01/2016 Tarihinden İtibaren Uygulanacak Asgari Sigorta Teminatları Teminatlar (TL) Araç Grubu A-Sağlık Gideri Kişi Başına Kaza Başına B-Sakatlanma ve Ölüm Kişi Başına Kaza Başına İnsan Taşımada Kullanılan Motorlu Araçlar 1. 550. 000 Eşya Taşımada Kullanılan Motorlu Araçlar , Römork ile İş Makineleri 3. 100. 000 310. 000 Tarım Araçları ile Özel Amaçlı Araçlar 1. 550. 000 Motosiklet ve yük motosikleti 930. 000 C-Maddi Araç Başına Kaza Başına 31. 000 62. 000 31
Örnek Hasar Dosyaları Otomobil Kaza Tarihi Ödenen Hasar (Maddi+ Bedeni ) Poliçe Primi 13. 04. 2014 1. 424. 416 TL 524. 42 TL 32
Örnek Hasar Dosyaları Minibüs Kaza Tarihi Ödenen Hasar (Bedeni) 30. 10. 2014 701. 225 TL Poliçe Primi 304 TL 33
Örnek Hasar Dosyaları Otobüs Kaza Tarihi Ödenen Hasar (Maddi+ Bedeni) Poliçe Primi 26. 02. 2015 1. 018. 828 TL 536. 40 TL 34
Örnek Yüksek Hasar Frekansları Araç Türü KAMYON 2015 Yılı Hasar Adedi 1 3 2 2014 Yılı Hasar Adedi 13 7 1 2013 Yılı Hasar Adedi 9 7 2 2012 Yılı Hasar Adedi 6 6 3 2015 Yılı Prim Tutarı 5. 940 7. 605 4. 860 KAMYON KAMYON KAMYONET KAMYON KAMYON 1 2 2 2 2 3 1 1 1 3 1 2 3 8 4 3 3 2 2 4 6 1 4 1 5 6 2 2 1 7 4 8 3 2 8 2 2 3 6 6 1 5 1 2 2 1 2 4 3 6 2 2 2 3 1 1 2 4 3 2 1 2 5. 940 7. 605 11. 858 7. 605 1. 512 3. 930 5. 940 7. 475 6. 882 7. 475 2. 500 9. 800 5. 940 3. 930 7. 069 5. 031 7. 475 35
Türkiye- AB Trafik Sigortası Hasar Frekansları Kaynak: Insurance Europe, Haziran 2016 36
Türkiye- AB Trafik Sigortası Ortalama Primleri Kaynak: Insurance Europe, Haziran 2016 37
Türkiye- AB Kıyaslaması Ortalama Frekans (%) Türkiye (2015/9) 9 Türkiye (2016/2. Çeyrek) AB(2014) 5, 9%* Ortalama Prim (€) Hasar/Prim Oranı (%) Bileşik Oran (%) 105 133 163 222 103 127 221 77 105, 3* Kaynak: Insurance Europe, Haziran 2016, TSB 38
Sonuç • • • Trafik branşında zarar trendi devam etmektedir. 2016 yılı 2. Çeyrek sonuçlarına göre zorunlu trafik sigortasındaki zarar miktarı 555 milyon TL’ye ulaşmıştır. Uzun süredir devam eden zarar trendi bu branşın sürdürülebilirliği açısından risk yaratmaktadır. Uzun dönemli zararın etkisiyle 2 şirket faaliyetine son vermiş, yabancı sermayeli 1 şirket Türkiye pazarından çıkmıştır. Bu bağlamda talep ettiğimiz yasal düzenlemelerin kanunlaşması olumlu ve önemli bir gelişmedir. Yasal düzenlemelerin primlere olumlu etkisi görülmeye başlanmış ve daha da fazla yansıyacaktır. Bunun realize olması için mahkeme içtihatlarının yasal düzenlemelere uygun olması gerekmektedir. 39
Sonuç • • • Primler nasıl ki birden yükselmediyse birden düşmesi beklenmemeli, sektöre biraz zaman tanınmalıdır. Serbest tarife sisteminden taviz verilmemelidir. Unutulmamalıdır ki Tarife rejimi iyi sürücü kötü sürücü ayrımını kaldırarak kötü sürücülerin maliyetlerinin milyonlarca iyi sürücüye yüklenmesine yol açacaktır. En iyi ceza mekanizmalarından birisi de ekonomik cezadır. Hasar frekansı yüksek sürücülerin yüksek fiyatlara maruz kalması işin doğası gereğidir ve gereklidir. Sigorta tekniğine uymayan düzenleme ve uygulamalarla Trafik sigortası primleri istenen ve beklenen seviyelere çekilemez. Ekonomik gerçeklikler ekonomik olmayan uygulamalarla çözülemez. Bu maliyetlerin düşürülmesi ancak hasar maliyetlerinin azaltılması ile sağlanır. Bu çerçevede sektörümüzle tüm ilgili taraflar daha yakın çalışmalı, işbirliğini artırmalı, kaza ve ölüm sayılarını azaltacak çözümler üretmelidir. 40
3. BÖLÜM: Güncel Konular Otomatik Katılım 41
Otomatik Katılım • 1. 1. 2017’de yürürlüğe girecek mevzuat ile çalışanlar otomatik olarak bireysel emeklilik sistemine dahil edilecekler • Kanun 45 yaş altındaki tüm çalışanları ve çalışmaya yeni başlayacakları kapsıyor • Mevzuatta işveren katkısı olmamakla birlikte, işveren katkısı katılımcıların uzun vadede sistemde kalması açısından önemli bir unsur • Mevzuata göre, çalışanların prime esas kazancının %3’üne denk bir katkı payı ödemesi gerekiyor • Katılım otomatik, ancak çalışanlar istedikleri zaman sistemden ayrılarak birikimlerini getirileriyle alabilecek 42
Otomatik Katılım – Devlet Katkısı • Mevcut sistemde olduğu gibi katılımcılar otomatik katılımda da katkı payı üzerinden ayrıca %25 devlet katkısı alacak • Cayma süresi dolduğunda sistemde kalan katılımcılara bir defaya mahsus 1000 TL devlet katkısı verilecek • Devlet katkısı hak edişleri BES ile aynı şartlara bağlı olacak • Emeklilikte birikimin %5’i ek devlet katkısı (birikimin en az on yıllık gelir sigortasında değerlendirilmesi halinde) 43
Neden Otomatik Katılım 44
Neden Otomatik Katılım? • Gündem: Otomatik Katılımın Önemi/Emeklilik gelirinin yetersizliğinden dolayı emeklilerin büyük bir kısmı Gelirlerinin Yetersizliği çalışmaya devam ediyor • Emeklilik aylığı bağlama oranı, 2008 yılı sonrasında %50’ye geriledi • Emekli olmasına rağmen çalışmaya devam eden kişilerin oranı, yüzde 30’un üzerinde • Mevcut çalışanların büyük bir kısmı, emeklilik dönemlerinde de çalışmak gerekeceğini düşünüyor ancak gelir yetersizliğinden dolayı tasarruf etmiyor • Kişilerin geçim sıkıntısı ile birlikte en büyük kaygısı, emeklilik dönemi • Kişilerin emeklilik döneminde ek gelir elde ederek yaşam standartlarını koruyabilmeleri, emekli çalışan ve genç işsiz sayısını azaltarak istihdama olumlu katkı sağlayacaktır 45
Otomatik Katılımdan Ne Bekliyoruz? • Gündem Bireysel emekliliğin tabana yayılarak tasarrufların artırılması amaçlanmaktadır • Otomatik katılım kişilerin tasarrufta bulunma konusundaki ataletini dizginlemeyi hedefler • Gönüllülük esasını gözeterek, tasarruf etme konusunda sorumluluğu çalışanlara bırakır • Otomatik katılım, uygulandığı ülkelerde tasarruf oranını arttırıcı etki yaratmıştır. Hızla gelişen ve büyüyen bir ülke olarak daha fazla tasarrufa ihtiyaç duyuyoruz. • 46
Tasarrufların GSYH’ye oranı Brezilya Şili Çin Fransa İtalya Japonya Kore Malezya Meksika İsviçre Türkiye ABD Gelişmiş Ülkeler Avrupa Birliği Gelişmekte Olan Ülkeler BRÜT ULUSAL TASARRUFLARIN SEYRİ (% GSYH) 2010 2011 2012 18, 4 18, 9 18, 4 24, 1 22, 5 21, 9 51, 2 49, 0 21, 1 22, 2 21, 5 17, 1 17, 4 23, 8 22, 4 21, 9 34, 7 34, 5 35, 2 33, 5 34, 1 30, 9 21, 6 21, 1 21, 7 38, 8 34, 7 34, 4 2013 18, 9 20, 8 48, 1 21, 5 17, 9 22, 1 35, 3 29, 4 19, 3 33, 7 2014 16, 7 20, 9 48, 0 21, 2 18, 2 22, 4 35, 1 29, 3 19, 6 32, 3 2015 16, 4 20, 4 46, 0 21, 4 18, 9 25, 3 35, 7 28, 0 19, 9 33, 3 13, 4 14, 0 14, 1 12, 9 14, 8 15, 6 15, 1 20, 3 20, 5 32, 1 15, 7 20, 8 21, 4 32, 9 17, 7 21, 2 20, 9 32, 8 18, 2 21, 4 21, 1 32, 1 18, 8 21, 7 21, 2 32, 2 18, 7 21, 9 21, 7 31, 4 Kaynak: IMF, Dünya Ekonomik Görünümü, Nisan 2016 47
Sonuç Otomatik katılım uygulamasının; • Ülkemizde yaşlanan nüfusun uzun yaşam beklentisine, • Sosyal güvenlik sisteminin emekli geliri sağlamada yetersiz kalmasına karşı tedbir alınmasına, • Ekonominin ihtiyaç duyduğu tasarruf düzeyine ulaşmasına, • Katılımın tabana yayılmasına, yardımcı pozitif etki yaratması beklenmektedir. • Uygulamanın amacına ulaşması için finansal okur-yazarlığın yaygınlaştırılmasının; tanıtım faaliyetlerinin, kamuoyunu doğru ve detaylı bilgilendirmenin son derece önemli olduğunu düşünüyoruz. 48
Teşekkür ederiz. . . 49
- Slides: 49