SICAKLII ETKLEYEN FAKTRLER 1 Dnyann Gnlk Hareketi 2

SICAKLIĞI ETKİLEYEN FAKTÖRLER 1) Dünyanın Günlük Hareketi 2) Dünyanın Yıllık Hareketi 3) Dünyanın Şekli 4) Atmosferin Etkisi 5) Nemin Etkisi 6) Bakı Etkisi 7) Yükseltinin Etkisi 8) Kara ve Denizlerin Etkisi 9) Okyanus Akıntılarının Etkisi 10) Rüzgarların Etkisi 11) Yüzey Örtülerinin Etkisi

SICAKLIĞI ETKİLEYEN FAKTÖRLER Dünyanın günlük hareketine bağlı olarak güneşin gökyüzündeki konumu ve ışınların geliş açısı gün boyunca değişir. Bu durum sıcaklığın da gün içinde değişmesine neden olur.

SICAKLIĞI ETKİLEYEN FAKTÖRLER Dünya’nın Eksen eğikliği nedeniyle yıllık hareketi sırasında güneş ışınlarının dik düştüğü noktalar yıl içinde dönenceler arasında yer değiştirir. Eksen eğikliği sonucunda Türkiye’de ve KYK’de haziran, temmuz, ağustos ayları güneş ışınları daha dik geldiği için sıcak olurken, aynı dönem GYK’ye güneş ışınları eğik geldiği için kış mevsimini oluşturur.

SICAKLIĞI ETKİLEYEN FAKTÖRLER Dünyanın şeklinden dolayı Ekvatordan kutuplara gidildikçe güneş ışınlarının yere düşme açısı küçülür, ışınların atmosferde aldığı yol uzar. Buna bağlı olarak ekvatordan kutuplara gidildikçe sıcaklık genel olarak azalır.

SICAKLIĞI ETKİLEYEN FAKTÖRLER Nemli havalar geç ısınır, geç soğur. Buna karşılık kuru hava çabuk ısınıp, çabuk soğur. Bulutlar da havanın geç ısınıp geç soğumasına neden olur. Bulutlu havalarda güneş ışınları bulutlardan geri yansır ve yere az enerji gelir. Bulutlar aynı zamanda ısı kaybını azaltarak havanın soğumasını engeller.

SICAKLIĞI ETKİLEYEN FAKTÖRLER Atmosferdeki gazlar güneş ışınlarının dağılması, emilmesi ve yansımasına neden olur. Buna bağlı olarak yeryüzüne ulaşan enerji; güneşten gelen enerjinin yarısına yakındır. Atmosfer olmasaydı gündüz güneşten gelen enerjinin tamamı yeryüzüne ulaşır, sıcaklık aşırı derecede artardı. Aynı şekilde geceleri kısa enerji sürede kaybedilir ve yeryüzü aşırı derecede soğurdu.

SICAKLIĞI ETKİLEYEN FAKTÖRLER Dağlık alanlarda dağın bir yamacı güneşten daha çok enerji alır. Bu yamaca bakı etkisindeki yamaç denir. KYK’de Dağların güney yamaçları, GYK’de dağların kuzey yamaçları bakı etkisindedir ve daha fazla ısınır. Bakı etkisine bağlı olarak güneşe dönük yamaçlarda; – Sıcaklık ortalamaları daha yüksektir. – Karlar daha erken erir. – Kalıcı kar sınırı, yerleşme sınırı, orman sınırları daha yüksekte yer alır. – Ürünler daha çabuk olgunlaşır.

SICAKLIĞI ETKİLEYEN FAKTÖRLER Yer yüzüne ulaşan güneş ışınları yeri ısıtır. Yerle temas halinde olan hava da yerin ısısıyla ısınır. Böylece Troposfer yerden yansıyan ışınlarla ısınır. Bu nedenle yerden yükseklere çıkıldıkça her 200 m de 1 C sıcaklık azalır.

Bir yerin yükseltiden dolayı kaybedilen sıcaklığının gerçek sıcaklığa (ölçülen) eklenmesi ile o yerin deniz seviyesine indirgenmiş sıcaklığı bulunur. Bir yerin indirgenmiş sıcaklığını hesaplamak için yükseltiden kaynaklanan sıcaklık farkı hesaplanır. Bu fark o yerin gerçek sıcaklığına eklenir. Örnek : 900 m yükseklikteki Ankara’da Ocak ayı ortalama sıcaklığı -2°C’dir. Ankara’nın deniz seviyesine indirgenmiş sıcaklığı kaç °C dir? Örnek: 2900 m'de ölçülen sıcaklık -8 °C ise bu yerin indirgenmiş sıcaklığı kaç °C 'dir?

SICAKLIĞI ETKİLEYEN FAKTÖRLER Karalarda güneş ışınları 100 cm derinliğe kadar etki edebilirken; denizlerde 200 m derinliğe kadar etki eder. Bu nedenle; Karalar çabuk ısınır, çabuk soğur. Denizler ise geç ısınır geç soğur. - Yeryüzündeki en yüksek ve en düşük sıcaklıklar karalarda yaşanır. - KYK’de karalar daha geniş alan kapladığından GYK göre sıcaklık ortalaması daha yüksektir. - Denizden esen rüzgarlar, kışın ılıtıcı yazın serinletici etki yapar. - Deniz kıyılarında sıcaklık farkı iç kesimlere oranla daha düşüktür. - Karalarda en sıcak ay Temmuz en soğuk ay Ocaktır. Denizlerde en sıcak ay Ağustos en soğuk ay Şubattır.

SICAKLIĞI ETKİLEYEN FAKTÖRLER Kutuplara yakın yerlerden gelen okyanus akıntıları soğuk, ekvatordan gelen okyanus akıntıları sıcaktır. Kutuplardan gelen akıntılar sıcaklığı düşürürken; Ekvatordan gelen akıntılar sıcaklığı yükseltir.

SICAKLIĞI ETKİLEYEN FAKTÖRLER Kutuplara yakın yerlerden esen rüzgarlar soğuk, ekvatordan esen rüzgarlar sıcaktır. Kutuplardan esen rüzgarlar sıcaklığı düşürürken; Ekvatordan esen rüzgarlar sıcaklığı yükseltir.

SICAKLIĞI ETKİLEYEN FAKTÖRLER Koyu renkli topraklar veya kayaçlar, açık renkli yüzeylere göre daha fazla ısınır. Bitki örtüşünün gür ormanlık olduğu yerlerdeki sıcaklık farkları, bitki örtüsünün cılız olduğu yerlere göre daha azdır. Kar örtüsü güneş ışınlarını yansıttığı için bu tür yüzeyler daha geç ve daha az ısınır. Nemli yüzeyler kuru yüzeylere göre daha geç ısınır.

Yıllık Ortalama Sıcaklık Dağılışı