SHB101 SOSYOLOJDE NCEL VE NTEL ARATIRMA DO DR

SHB-101 SOSYOLOJİDE NİCEL VE NİTEL ARAŞTIRMA DOÇ. DR. FİLİZ YILDIRIM

NİCEL ARAŞTIRMA Varsayım: Gerçeklik nesnel, asıl olan yöntem, değişkenler kesin sınırlarıyla saptanabilir ve bunlar arasındaki ilişkiler ölçülebilir. Araştırmacı olay ve olgulara dışardan bakar. Amaç: Genelleme, tahmin ve nedensellik ilişkisini açıklamak hedeflenir (Glesne ve Peskin (1992)’den aktaran Yıldırım ve Şimşek, 2006).

NİCEL ARAŞTIRMA Yaklaşım: Kuram ve denence ile başlar; deney, manipülasyon ve kontrol vardır. Standardize edilmiş veri toplama araçları kullanılır. Parçaların analizi söz konusudur. Uzlaşma ve norm arayışı vardır. Verilerin sayısal göstergelere indirgenmesi söz konusudur. Araştırmacı Rolü: Olay ve olguların dışında, yansız ve nesneldir (Glesne ve Peskin (1992)’den aktaran Yıldırım ve Şimşek, 2006).

NİTEL ARAŞTIRMA Varsayım: Gerçeklik oluşturulur. Asıl olan çalışılan durumdur. Değişkenler karmaşık ve iç içe geçmiştir ve bunlar arasındaki ilişkileri ölçmek zordur. Araştırmacı olay ve olguları yakından izler, katılımcı bir tavır geliştirir. Amaç: Derinlemesine betimlemek, yorumlamak ve katılımcıların bakış açılarını anlamak hedeflenir (Glesne ve Peskin (1992)’den aktaran Yıldırım ve Şimşek, 2006).

NİTEL ARAŞTIRMA Yaklaşım: Kuram ve denence ile son bulur. Kendi bütünlüğü içinde ve doğal bir araştırma süreci söz konusudur. Araştırmacı kendisi de veri toplama aracıdır. Örüntülerin ortaya çıkarılması önemlidir. Çokluluk ve farklılık arayışı dikkati çeker. Verinin derinliği ve zenginliği içinde betimlenmesi söz konusudur. Araştırmacı Rolü: Olay ve olgulara dahil, öznel bakış açısı olan ve empatiktir (Glesne ve Peskin (1992)’den aktaran Yıldırım ve Şimşek, 2006).

NİCEL ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ Yapılandırılmış (Denetimli) Gözlem: Yapılandırılmış gözlem ve standartlaştırılmış veri toplama aracılığıyla yapılan, bilgi toplama yolunun denetim altında tutulduğu gözlem türü. Survey: Araştırma evrenini temsil edecek bir örnekleme, standart bir veri toplama aracına sahip olan ve verilerin sistemli bir şekilde toplandığı araştırmalarda kullanılan araştırma deseni. Anket: Önceden hazırlanmış olan soruların katılımcılara posta ile gönderilmesi, telefonla, internet üzerinden ya da yüze sorulmasını kapsayan bir veri toplama tekniği (Gönç-Şavran, 2009)

NİCEL ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ Yapılandırılmış Görüşme: Araştırmacının standart bir görüşme formunu izleyerek görüşmecilere önceden belirlenmiş soruları yüze sorduğu görüşme türü. Deney: Önceden belirlenen hipotezlerin sınanması amacıyla değişkenler arasındaki ilişkilerin kontrollü bir ortamda incelenmesi. Yarı Deney: Deneylerin labaratuvar ortamında yapılmadığı, dış faktörlerin tamamen kontrol edilmediği; ancak hipotez sınamayı amaçlayan, geçerliği değerlendirilen ve genelleme amacı taşıyan çalışmalar yarı deney ya da yarı deneysel çalışmalar olarak tanımlanır (Gönç-Şavran, 2009)

NİTEL ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ Derinlemesine Görüşme: Katılımcıların düşünce, görüş ve deneyimleriyle ilgili bilgi toplanmak istendiğinde kullanılır. Odak Grup Görüşmesi: Belirli kriterlere göre seçilerek önceden belirlenmiş bir konuyu tartışmak üzere biraraya gelmiş olan 6 -12 kişiden oluşan görüşmelerdir. Yapılandırılmamış (Denetimsiz) Gözlem: Gözlem çizelgesi gibi standart bir veri toplama aracının kullanılmadığı gözlemdir. Katılımlı Gözlem: Araştırmacının, çalıştığı konuyla ilgili kültürün içine dahil olmaya, bu kültürün bir parçası olmaya çalışarak herhangi bir gözlem aracı kullanmadığı gözlemdir. Katılımsız Gözlem: Standart bir veri toplama aracının kullanılmadığı; ancak araştırmacının da gözlemlediği bir grubun üyesi haline gelmeyerek dışarıdan gözlemlediği gözlem tekniğidir (Gönç-Şavran, 2009).

NİTEL ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ Yarı-Yapılandırılmış Gözlem: Genellikle bir veri toplama aracının kullanıldığı, yapılandırılmamış çalışmalarda elde edilen verilerin doğal ortamda sınanmasına yönelik gözlemlerdir. Yaşam Öyküsü: Bireyin yaşamının bütüncül ve güncel haline odaklanır. Örnek Olay (Vaka) İncelemesi: Bir sosyal olgunun kendi bağlamı içinde, çeşitli veri toplama teknikleriyle bilgi toplanarak ampirik olarak incelenmesidir. Doküman İncelemesi : Araştırma konusu hakkında bilgi içeren yazılı materyallerin çözümlenmesini içerir.

YÖNTEMSEL ÇOĞULCULUK Nicel ve nitel veri toplama araç ve tekniklerinin birarada kullanılmasını ifade eder (Gönç-Şavran, 2009).

Gönç-Şavran, T. (2009). Sosyolojide Nicel ve Nitel Araştırma Yöntemleri. İçinde Nadir Suğur (Edt. ), Sosyolojide Araştırma Yöntem ve Teknikleri (s. 78 -96). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi. Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri.