SHB101 SOSYOLOJ KLASK SOSYOLOJ TEORS DO DR FLZ

SHB-101 SOSYOLOJİ KLASİK SOSYOLOJİ TEORİSİ DOÇ. DR. FİLİZ YILDIRIM

Durkheim (1858 -1917) Durkheim, toplum ve toplumun işleyişi üzerine önemli sorular ortaya koymuş, toplumun bireyler üzerindeki etkileri konusunda önemli yargılarda bulunmuştur (Zencirkıran, 2017).

Durkheim (1858 -1917) Toplumsal Bir Olgu Olarak İntihar a) Bencil İntihar: Kişinin içinde yaşadığı grupla bağlarının kopması ve yalnızlaşması sonrasında ortaya çıkan intihar türü. b) Toplulukçu intihar: Toplum ve grup değerlerinin kişide çok baskın olması, topluma aşırı bağlılık sonucunda bir başarısızlık halinde yaşanan utanç duygusu nedeniyle gerçekleştirilen intihar türü (Zencirkıran, 2017).

Durkheim (1858 -1917) Toplumsal Bir Olgu Olarak İntihar c) Anomik İntihar: Hızlı toplumsal/kültürel/ekonomik değişim süreçlerinde öne çıkan, kişiyi topluma bağlayan normların işlevini yitirmesi, kişinin yeni oluşan yapıya uyum sağlayamaması sonucunda ortaya çıkan intihar türü. d) Kaderci İntihar: Son derece zor şartlarda yaşayan ve bu şartları değiştiremeyecek kişilerin gerçekleştirdiği intihar türü (Zencirkıran, 2017).

Durkheim’a göre iki tür dayanışma vardır: 1. Mekanik dayanışma İnsanların küçük gruplar olarak birarada yaşadığı, birbirini tanıdığı, yüzyüze ilişkiler kurduğu, ortak geçmişi paylaştığı, değişimin çok yavaş gerçekleştiği topluluklarda öne çıkan dayanışma türüdür. 2. Organik dayanışma Toplumdaki ilişkilerin, insanların birbirleri ile etkileşiminin ağırlıklı olarak işbölümüne dayandığı dayanışma biçimini tanımlar (Zencirkıran, 2017)

Karl Marx (1818 -1883) Marx’a göre kapitalist toplumda iki temel sınıf vardır: 1. Burjuvazi: Üretim araçlarının mülkiyetine sahip sınıf 2. Proleterya: Emeklerini kiralayarak hayatlarını devam ettirmeye çalışan sınıf (Zencirkıran, 2017)

Karl Marx (1818 -1883) Marx’a göre kapitalist toplumda iki temel yapı vardır: 1. Alt yapı: Toplumdaki üretim ilişkileri ve bunları daha geniş bağlamda çevreleyen ekonomik sistem toplumun alt yapısını oluşturur. 1. 2. Üst yapı: Din, aile, siyaset, hukuk, sanat gibi ilişkileri oluşturan unsurlar ise toplumun üst yapısını oluşturur (Zencirkıran, 2017)

Max Weber (1864 -1920) Weber Marx’ın tersine alt yapı ilişkilerinin değil din, zihniyet, kültür, inanç gibi unsurları içeren üst yapının toplumsal değişmede daha belirleyici olduğunu vurgular. Bu iddiasını “Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu” adlı eserinde örneklerle destekler (Zencirkıran, 2017).

Max Weber (1864 -1920) Weber’in üzerinde ağırlıklı olarak durduğu önemli bir kavram rasyonalitedir. Toplumlar geleneksel toplumdan modern topluma geçerken soyut düşüncenin yerini rasyonel düşünce alır (Zencirkıran, 2017).

Max Weber (1864 -1920) Weber’in ideal tip tanımlaması sosyolojide birçok yapı/olgu/kavramın anlaşılması açısından önemlidir. Bazı konularda ideal tipler, varolan sosyal gerçekliklerin ideal tiplerle kıyaslanarak eksiklerinin/sorunlarının ortaya konulmasına, bunun için düzenlemeler yapılmasına olanak sağlaması açısından önemli bir işleve sahiptir (Zencirkıran, 2017).

Yararlanılan Kaynak Zencirkıran, M. (2017). Sosyoloji (6. Baskı). Bursa: Dora.