Sh M Q ShSARAJ Tema Ndertimi kimik i

Sh. M. Q. Sh"SARAJ" Tema: "Ndertimi kimik i qelqit (xhamit)"

Permbatja • 1 Historiku • 2 Përdorimi • 3 Përfitimi • 4 Karakteristikat e Qelqit 4. 1 VETITË FIZIKE TË QELQIT 4. 2 PIKAT KRITIKE TË QELQIT • 5 Klasifikimi i Qelqit 5. 1 LLOJET E KLASIFIKIMIT 5. 2 QELQI SIGURUES

Qelqi-Dioksid silici amorf Në përgjithësi është dioksid silici amorf. Nga pikëpamja kimike-fizike qelqi është një material i tejdukshëm, dhe pikërisht për shkak të karakteristikave të tij është relativisht i fortë, inert, i tejdukshëm dhe biologjikisht joaktiv dhe ka vlerë shumë të gjerë përdorimi. Materialet baze për prodhimin e qelqit janë karbonati i natriumit , rëra e silicit, dhe disa materiale në masë shumë më të vogël (okside magnesiumi ), qe përzihen ne pjesëmarrje të përshtatshme, duke vazhduar me procesin e bluarjes, që të vazhdohet me pjekjen deri në temperaturë 1450 -1500 °C.

Historiku • E zbuluan 7000 vjet më parë feniksët. Zbulimi i qelqit ishte i rastësishëm, nëse i besohet historisë së treguar nga Plinio Plak: disa tregtarë feniksë që lundronin brigjeve të Sirisë, duke mos gjetur gurë mbi te cilët të vendosnin enët për të ngrohur ushqimin e tyre, ndezën një zjarr në rërë me suport blloqe karbonati sode që kishin si ngarkesë në anije. Në mëngjes surpriza e madhe: blloqet nuk ishin më zjarri, duke i përzier me rërën, i kishte trasformuar ne qelq. Njerëzit më herët kishin përdorur xhamin vullkanik, para se të mësonin si të përdornin xhamin.

• Xhami vullkanik ishte përdorur për prodhimin e thikave, majat e shigjetave, monedhave dhe bizhuterive. Prodhimi i qelqit lulëzoi në Perandorinë Romake dhe u përhap nga Italia për të gjitha vendet nën sundimin e saj. Në vitin 1000 p. e. s qyteti egjiptian i Aleksandrisë ishte qendra më e rëndësishme e prodhimit të qelqit

Perdorimi • Xhami është përdorur si në vijim, për: • Paketim (kavanoza për ushqim, shishe për pije, tualeti për kozmetikë dhe farmaceutike) • Takëm (gota, pjata) • Strehim dhe ndërtesa (dritare, fasada, muzikë, izolim, përforcim të strukturave) • Dizajn të brendshëm dhe furniturë (pasqyrave, parmaket, tavolina, rafte, ndriçim)

• Pajisje dhe Elektronikë (dyer, furrë, kuzhinier të lartë, • • • TV, ekranet e kompjuterëve, telefonat e menqur) Automobilave dhe transportit (xhami i përparmë, pasëm, pesha të lehta por të përforcuara me komponente strukturore të makinave, aeroplanë, anije, etj) Teknologjisë mjekësore, bioteknologjia, jeta inxhinieri shkenca, qelqi optik Mbrojtja Rrezatimi nga rrezet-X (radiologjike) dhe gama rrezeve (bërthamore) Kabllot dhe Fibrat Optike (telefonat, TV, kompjuter) Burimet e ripërtëritshme të energjisë (xhami i energjisë solare, turbina të erës) E gjithë kjo është bërë e mundur nga pronat e të panumërta të substancës së qelqit

Perfitimi Është një proces kompleks qe realizohet dhe është ne varësi te formës se kërkuar te qelqit si prodhim final. Forma e qelqit mund t'i jepet ne disa mënyra: • Fryrjes apo peshimit - është proces i thjeshtë që aplikohet vetëm për prodhimin e shisheve apo elementeve tjera te ngjashme. Deri sa qelqi është në gjendje të lëngët merr forma te caktuara dhe atë formë e mban. • Petëzimit - kryesisht ndërlidhet ne prodhimin e qelqit të rrafshët që do të përdoret për dritare, apo edhe në industrinë e qelqit që sot ka arritur një konsumim të madh.

• Tërheqjes - masa e lëngët e qelqit rrjedh nëpër një shirit që lëvizë mbi cilindra, e më pas fitohet qelqi me trashësi të ndryshme. • Notimit mbi sipërfaqe - në terminologjinë ndërtimore është i njohur si qelqi notues, që arrihet në një sipërfaqe e përpunuar dhe pamja e jashtme është e njëtrajtshme , pa asnjë nevojë të intervenimit ne lustrim apo diçka të ngjashme. • Fibrimit - ka të bëjë me prodhimin e fibrave të qelqit që më pas kanë përdorime të shumta në ndërtimtari.

Karakteristikat e Qelqit • 1)VETITË FIZIKE TË QELQIT • Qelqi është i përbërë nga rëra, soda hirit dhe substancave gëlqerore. Është një material i vështirë që është normalisht i thyeshëm dhe transparent. Këto substanca janë të nxehta dhe lidhja molekulare që është formuar është një substancë që ne e quajmë xham. Ka qenë përdorur për shumë funksione dhe zakonisht një mjet multifunksional për qëllime të ruajtjes. Këtu janë disa nga vetitë fizike të qelqit: Qelqi është një lloj i materialit të qëndrueshëm.

Qelqi është një lloj i materialit të qëndrueshëm. Qelqi është një substancë e fortë dhe në objekte të forta, lidhjet molekulare janë të forta në krahasim me një material. Ka një lëvizje më të ngadalshme mes tyre në këtë rast. Kjo vetëm do të thotë se xhami është një lloj i materialeve të ngurta që nuk do të ndryshojë formën e saj nëse ajo nuk ngrohet në një temperaturë të caktuar të lartë. Xhami është i fortë për shkak të lidhjeve e forta në mes të molekulave në të. Forca e saj dhe qëndrueshmëria e saj kryesisht varet nga hollësia e saj dhe është aq më lehtë është për të thyer ato. Kjo mund të mbajë një lëng pa u thyer. Është statik. Xhami nuk reagon me materiale të tjera dhe nuk do të jetë një reaktivë me materiale të tjera dhe nuk do të zbërthehet nga shumica e acideve.

Shkatërrimet • 1. Nga shkaku i ndikimit të forcës mekanike – thyerja • 2. Nga ndikimet e ujit / lagështisë gjatë kohës së deponimit ( humbja e shkëlqimit si dhe krijimi i njollave në qelq. ).

Ndikimet kimike • 1. Jo e rezistueshëm gjatë ndikimeve të temperaturave të larta • 2. Jo i rezistueshëm në sulfur dhe në acidet tjera. • 3. Silikoni zvogëlon dukshmërinë e qelqit

PIKAT KRITIKE TË QELQIT Pika punuese (Working point) - Është një temperature te caktuar ku qelqi ka viskozitet te caktuar qe edhe mund te u nënshtrohet operacioneve tjera. Pika e zbutjes (softening point) nënkupton atë temperaturë ku qelqi ka një viskozitet , që qelqi mund të pranojë deformime në masë. Pika e kalitjes (annealing point) -është momenti kur gjatë procesit të ftohjes së menjëhershme vjen deri tek paraqitja e ndarjeve te brendshme. Pika e ndarjeve (Stratin ponit) - është temperatura pasi që kemi një relaksim te ndarjeve, është më ë ulët se pika e kalitjes.

Klasifikimi i Qelqit • Qelqi klasifikohet sipas: • 1. Trashësisë ( i hollë , i zakonshëm , i mesme , i dyfishtë , dhe i trashë ). • 2. Forma e prerjes ( pllaka , shirita , me lidhje te forta , me dimensione te caktuara ), • 3. Dimensionet ( përcakton secilin prodhim ne veçanti ). • 4. Kualiteti( klasa ).