SGARA BIRAKMA YNTEMLER Do Dr Sait Karakurt Marmara

SİGARA BIRAKMA YÖNTEMLERİ Doç. Dr. Sait Karakurt Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları ve Yoğun Bakım Ana Bilim Dalı

SİGARANIN ZARARLARI KISIR DÖNGÜ Bağımlılık Hastalık ve ölüm Sigara içme arzusu Karsinojenler Sigara içimi Nikotin Zehirli gazlar Tüm kanserlerin %30’u Kronik bronşitlilerin %66’sı Damar hastalıklarının %13’ü Peto R et al. Mortality from smoking in developed countries 1950 - 2000: Indirect estimates from National Vital Statistics. Oxford University Press 1994

SİGARANIN ZARARLARI n Her 5 ölümden biri sigara içimine bağlı n Sigara içenlerin yarısı sigara ile ilgili hastalıklardan erken yaşta ölürler.

NİKOTİN=bağımlılık yapıcı madde n Beyinde norepinefrin ve dopamin düzeylerini direkt olarak yükseltir n Uyarıcıdır, stimülan ve öforik etki oluşur n İnsana keyif verici etkiler oluşturur

Nikotinin fizyolojik etkileri § § § Noradrenalin ve dopamin salgısını arttırır Enerjiyi arttırır Konsantrasyonu arttırır El - göz koordinasyonunu artırır Öfori yapar İştahı azaltır

SİGARA İÇME ALIŞKANLIĞI Psikolojik Sigara alışkanlığına yol açan faktörler Davranışsal Sosyal

Sigarayı bırakmaya doğru değişen davranış modeli n n Düşünme öncesi dönem Düşünme dönemi – – – n n Basın, yayın organları Arkadaş Aile Sağlık çalışanı Hamilelik, çocuklar Hastalıklar…. Hazırlık dönemi Harekete geçme dönemi

SİGARA İÇENLER SİGARAYI BIRAKMAK İSTİYORLAR MI? Sigara içenlerin %67’si sigarayı bırakmak istiyor. n Günde 10 adetten daha az sigara içenlerin sigara bırakma istekleri az bulunmuştur. n

ÇOĞU SİGARA İÇİCİSİNİN YARDIMA İHTİYACI VARDIR 40 30 Sigarayı kendiliğinden 20 bırakanlar (%) 10 0 30 90 180 Sigarayı bıraktıktan sonra geçen günler Hughes JR et al. Smoking cessation among self-quitters. Health Psychol 1992; 11: 331 -4

Nikotin yoksunluk belirtileri n n n n Sıkıntı hissi Sinir bozukluğu, kızgınlık Hassasiyet Uyuma güçlüğü Konsantrasyon bozukluğu Baş ağrısı Yorgunluk İştah artışı Yoksunluk belirtileri birkaç saatte başlar, 2 -3 günde en yüksek düzeye ulaşarak genellikle 3 -4 haftada sona erer.

Sigara bıraktırma polikliniği ZAMANLAMA n GÖRÜŞME n İNCELEMELER n – Solunum fonksiyon testi – Akciğer grafisi – Hemogram, kan yağları – Karbonmonoksit ölçümü DANIŞMA+İLAÇ TEDAVİSİ n TAKİP n

Bağımlılık derecesi. Fagerström Skalası n n Günde ne kadar sigara içiyorsunuz? < 10 0 11 - 20 1 21 -30 2 31> 3 İlk sigaranızı sabah kalktıktan ne kadar sonra içersiniz? n n İlk 5 dk içinde 6 - 30 dk 31 - 60 dk 1 saatten > 3 2 1 0

Bağımlılık derecesi. Fagerström Skalası n Sigara içme yasağı olan yerlerde zorlanıyor musunuz? n n Sabah ilk sigara Diğerleri 1 0 Günün ilk saatlerinde daha sonraki saatlere göre daha sık mı içiyorsunuz? n n n 1 0 En fazla vazgeçmek istemediğiniz sigara hangisi? n n Evet Hayır 1 0 Günün büyük bölümünü yatakta geçirmenize yolaçan bir hastalığınız olsa da içer misiniz? n n Evet Hayır 1 0

Bağımlılık derecesi. Fagerström Skalası 0 -2 n 3 -4 n 5 n 6 -7 n 8 -10 n Çok düşük Düşük Orta Yüksek Çok yüksek

KARBONMONOKSİT ÖLÇÜMÜ

Akciğer grafisi Normal Kronik obstrüktif akciğer hastalığı

Bilgisayarlı akciğer tomografisi

KOAH normal

normal KOAH

normal KOAH

Sigara birden bırakılmalıdır Sigarayı bırakma şekli Aniden bırakma Azaltarak bırakma Başarı oranı % 80 %6

SİGARA BIRAKMA YÖNTEMLERİ-farmakoterapi n Nikotin replasman tedavisi – – n Nikotin bantları Nikotin sakızı Nikotin nazal sprey Nikotin inhaler Nikotin dışı tedaviler – – – Yavaş salınan bupropion Nortriptilin? Klonidin?

Plazma nikotin düzeyleri

Nikotin bantları (7 -14 -21 mg) En az 10 -15 adet/gün sigara kullananlarda daha yararlı n 8 haftalık tedavi yeterli n 24 saat takmak ile sadece uyanıklık döneminde takmak arasında fark yok n Doz azaltılarak ya da aniden kesilebilir. n

Nikotin sakız (2 -4 mg) Gerektiğinde ya da belli zaman aralıklarında düzenli olarak kullanılabilir. n Günde 24 adete kadar kullanılabilir n Ağır içicilerde (25 adet/gün) 4 mg’lık n Sigaraya göre orta derecede kan nikotin düzeyi sağlar. n 8 -12 haftalık tedavi n

Nikotin nazal sprey ve inhalasyon formu Nikotin en hızlı burun mukozasından emilir. n İnhalasyon formu akciğerlere ulaşamaz ve ağız mukozasından emilir. n 3 -6 ay tedavi n

NİKOTİN REPLASMAN TEDAVİSİNİN (NRT) SİGARA BIRAKTIRMAYA ETKİSİ SADECE İRADE 2 NRT KULLANIMI NRT’nin kullanımı sigarayı bırakma oranını 2 katına çıkarır. n

NİKOTİN REPLASMAN TEDAVİSİ KONTRENDİKASYONLARI Nikotin replasman tedavisi sigara içmekten daha güvenlidir. n Hamilelik n Kontrolsüz kardiyovasküler hastalık n

BUPROPİON (150 mg tablet) n n n n Antidepresan Dopaminerjik ve noradrenerjik etkili Sigara bırakma tarihinden 1 hafta önce başlanır 3 gün 1 tablet/gün, daha sonra 12 saatte bir 1 tablet Epilepside kontrendike 6 aya kadar kullanılabilir Plaseboya göre sigara bırakma oranını 2 kat arttırır

BUPROPİONUN SİGARA BIRAKTIRMAYA ETKİSİ SADECE İRADE 2 BUPROPİON KULLANIMI Bupropion kullanımı sigarayı bırakma oranını 2 katına çıkarır. n

BAŞARI ORANLARI n Danışma+ilaç tedavisi ile 1 yılda %25 -30

Sigarayı bıraktıktan sonra kilo artışı Beklenen 2. 5 -4. 5 kg n 13 kg üzeri nadir (kadın, beyaz olmayanlar ve aşırı sigara içenler) n Nikotin yoksunluk semptomlarının erken dönemlerinde ek öneri yapılmaz n Diyet n Egzersiz n

SİGARAYI BIRAKMANIN YARARLARI 20 dakika sonra… 8 saat sonra… 24 saat sonra. . . n Kan basıncı ve kalp atışları düzelir. n Kandaki nikotin ve CO miktarı yarıya düşer. n CO vücuttan tamen atılır; Akciğer sigara kaynaklı mukusu temizlemeye başlar; Kalp krizi riski azalmaya başlar. n n

SİGARAYI BIRAKMANIN YARARLARI 48 saat sonra… n Vücut nikotinden tamamen temizlenir. 72 saat sonra… n Nefes almak kolaylaşır, enerji seviyesi yükselir. 2 -12 hafta sonra. . . n Kan dolaşımı daha sağlıklı gerçekleşir; Yürümek ve koşmak kolaylaşır. n

SİGARAYI BIRAKMANIN YARARLARI 3 -9 ay sonra… n n 1 yıl sonra… 2 -4 yıl sonra… 10 yıl sonra… Öksürük ve göğüsteki hırıltı azalır; Nefes alma sorunları iyileşir. n Kalp hastalığı riski yarıya iner. n İnme riski büyük oranda düşer. . Ölüm riski hiç içmeyenler ile aynı olur.