Seweryn Udziela Przygotowa Sebastian uczek Spis treci n

Seweryn Udziela Przygotował: Sebastian Żuczek

Spis treści: n n n Sylwetka Seweryna Udzieli Krótka biografia Ropczyckie dokonania Publikacje oświatowe Utworzenie Towarzystwa Muzeum Etnograficznego Cel powstania muzeum Wystawa stała Kuźnia Narzędzia rolnicze Przed chałupą Podsumowanie

Sylwetka Seweryna Udzieli Powrót

Krótka biografia Seweryn Udziela – urodził się 24 grudnia 1857 r. w Nowym Sączu, zmarł 26 września 1937 r w Krakowie. Ukończył Seminarium Nauczycielskie w Tarnowie i tam w 1875 r. otrzymał dyplom. Był z zamiłowania etnografem, badaczem i popularyzatorem folkloru i kultury ludowej Małopolski, kolekcjonerem wytworów sztuki ludowej. Pragnął „ocalić od zagłady przeżytki przeszłości znikające bezpowrotnie”. Określany jest dziś mianem następcy Kolberga. Jako nauczyciel szkół ludowych pracował w różnych miejscowościach dawnej Galicji. Powrót

Ropczyckie dokonania Seweryn Udziela pracował w Ropczycach jako nauczyciel w latach 1879 – 1888 roku. Tu zorganizował Oddział Towarzystwa Ochrony Zwierząt, za co w 1882 r. otrzymał uznanie Walnego Zebrania członków. Zorganizował także wypożyczalnię książek (300 tomów), której był kierownikiem i bibliotekarzem. Był czynnym członkiem sekretarzem Kółka Pedagogicznego, wygłaszał referaty na temat metodyki nauczania. Założył Stowarzyszenie Niesienia Pomocy Biednym Uczniom zatwierdzone przez Namiestnictwo. 15 X 1881 r. opracował jego statut. Organizując czytelnię, zwrócił się o pomoc do Krakowskiego Towarzystwa Oświaty Ludowej, gdzie wiceprezesem był poeta Adam Asnyk. Wiceprezes-poeta przydzielił Udzieli 65 książek do Biblioteki. W trzech pierwszych miesiącach było 911 wypożyczeń. Zorganizował 2 -letnie kursy obejmujące następujące działy: historia Polski, nauka o ziemi i wszechświecie, nauki przyrodnicze, higiena, gospodarstwo rolne i podstawy ekonomii, polityki i etyki, które prowadzono od jesieni do wiosny. Kursy te stały się pierwowzorem organizowanych później „Uniwersytetów ludowych”. Udziela zaczął zbierać pieśni pochodzące zarówno z tego regionu, jak i z sąsiednich miejscowości. W tym czasie poza pieśniami (ponad 400) miał już spisaną pokaźną liczbę zabobonów i zagadek z okolic Ropczyc. Powrót

Publikacje oświatowe W okresie ropczyckim Seweryn Udziela publikował wiele swoich prac na temat tego regionu. Są to: „Materiały Etnograficzne z miasta Ropczyc i okolic” (1886 r), „ Z papierów cechu tkackiego w Ropczycach z 1615 r. ” (1886 r), „ Wspomnienia z przeszłości Ropczyc” (1888 r), „ Pisanki w mieście Ropczycach i okolicy. „ (1889 r), „ Poczucie Piękna u ludu ropczyckiego” (1889 r), „ Religia i modlitwa u ludu ropczyckiego” (1889 r), „ Lud Polski w powiedzie ropczyckim” (1892 r), „Budownictwo ludowe w powiecie ropczyckim” (1935 r). Seweryn Udziela publikował także prace z dziedziny zawodowej, dotyczące zagadnień pracy nauczycielskiej. Dążył do polepszenia efektywności oświaty wśród ludności wiejskiej i małomiasteczkowej. Przystąpił również do wydawania broszurek o charakterze popularnym. W latach 1912 – 1914 objął patronat nad kursami szycia gorsetów do strojów ludowych. Powrót

Utworzenie Towarzystwa Muzeum Etnograficznego. Od 1900 r zamieszkał w Krakowie – Podgórzu. Próbował tam utworzyć dział etnograficzny przy Muzeum Narodowym. Następnie korzystając z patriotycznej atmosfery obchodów pięćsetnej rocznicy obchodów bitwy pod Grunwaldem razem z profesorami Uniwersytetu Jagiellońskiego utworzył Towarzystwo Muzeum Etnograficznego. Powrót

Cel powstania muzeum Celem było odtworzenie „Życia ludu, jakie ono jest w dniu powszednim i świątecznym, w chwili radości i w chwili smutku”. Muzeum miało gromadzić wszelkie wytwory związane z życiem i twórczością ludu wiejskiego ziem polskich i ościennych, a także zbiory egzotyczne, „ o ile by zostały ofiarowane przez polskich podróżników lub zbieraczy”. W 1911 r. Muzeum Etnograficznym w Krakowie rozpoczęło swoją działalność. Udziela ofiarował swe zbiory etnograficzne oraz bogatą bibliotekę. W 1913 r. pozyskał pomieszczenia dla muzeum na terenie Wawelu. Dyrektorem Muzeum Etnograficznego w Krakowie, które nosi obecnie jego imię, był do 1937 r. Był również członkiem Polskiej Akademii Umiejętności. Powrót

Wystawa stała Zwiedzanie wystawy stałej to ciekawa wyprawa w przeszłość. Unikalne, pochodzące głównie z XIX wieku eksponaty są źródłem wiedzy o kulturze ludowej. Zabytki folkloru, rzemiosła i sztuki oraz archiwalne fotografie pozwalają zapoznać się z minionymi – często bezpowrotnie – obrazami wsi. Przywołują zwyczajne, codzienne życie rolnika czy pasterza, ale opowiadają też o zdarzeniach uroczystych i niezwykłych, związanych z tradycyjnymi obrzędami i magią. Po prawej: chata krakowska. Powrót

Kuźnia fragment stałej ekspozycji w Ratuszu, fot. Andrzej Sułkowski Powrót

Narzędzia rolnicze fragment stałej ekspozycji w Ratuszu fot. Andrzej Sułkowski Powrót

Przed chałupą – miejscowość Kamień na Śląsku fot. Józef Gallus, l. 20. XX w. , zbiory archiwalne MEK Powrót

Podsumowanie W ciągu niemal stu lat nieprzerwanego istnienia muzeum powiększyło swoje zbiory do ponad 80 tysięcy eksponatów. Prezentowało je na wystawie stałej oraz na licznych wystawach czasowych, prowadząc przy tym intensywną działalność naukową, wydawniczą i oświatową, której celem była realizacja misji wyznaczonej przez jego założyciela. Zatem, dokonania i założenia Seweryna Udzieli żyją i rozwijają się w myśl twórcy. Opracowano na podstawie materiałów Muzeum Etnograficznego w Krakowie, Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Ropczyckiej, Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Ropczycach Powrót