SERUMDA RK AST VE RE TAYN RK AST

SERUMDA ÜRİK ASİT VE ÜRE TAYİNİ

ÜRİK ASİT • İnsanlarda nükleproteinlerin parçalanması sonucu meydana gelen pürinlerin metabolizmalarının son ürünü ürik asittir.

• Düzenli bir beslenmede ortalama olarak günde idrarla atılan ürik asit miktarı eksojen ve endojen kaynaklı nükleoproteinlerin miktarına bağlıdır. Kanda ürik asit miktarları; yaşa, cinsiyete, etnik fark, sosyoekonomik duruma bağlı olarak değişiklik göstermektedir.

• Pürince zengin bir beslenme ile günde 2 g’dan fazla ürik asit atılır. • ÖRN: Proteince zengin (özellikle glisin, alanin, asparagin, glutamin gibi amino asit taşıyan) beslenme ürik asit atılımını arttırır. Yağlarca zengin bir beslenmede ise ürik asidin atılımı azalır.

• Kanda normal ürik asit miktarı %2 -6 mg dır. Ürik asidin kanda normal değerlerin üzerine çıkmasına hiperürisemi, normal değerlerin altına inmesine de hipoürisemi denir. • Hipoürisemiye çok sık rastlanmakla beraber klinik bakımdan fazla önem taşımamaktadır.

• Hiperürisemi ise: – Anüri, – konjestif kalp yetmezliği, – glomerulonefritis, – gut, – ağır akut hepatitis, – eklamsi gibi hastalıklarda – nükleoproteince zengin beslenme – kronik kurşun zehirlenmesi gibi durumlarda kanda ürik asit miktarı artmaktadır.

• GUT Hastalığı: Gut, ani bir biçimde, eklemler üzerinde ileri derecede ağrıya, duyarlılığa, kızarıklığa ve şişkinliğe neden olan metabolik bir eklem hastalığıdır.

MODİFİYE KARBONAT FOSFOTUNGSTAT YÖNTEMİ Materyal: Serum Prensip: Ürik asidin alkali ortamda fosfotungustik asit ayıracı ile okside edilmesi ve fosfotungustik asidin redüklenmesi sonucu mavi rengin oluşumu esasına dayanır.

Deneyin Yapılışı: 1) Bir deney tüpüne 8 ml distile su üzerine 1 ml serum ve 0. 5 ml 0. 7 N H 2 SO 4 eklenir, karıştırılır. Buna da 0. 5 ml %10 sodyum tungustat çözeltisi eklenir ve yeniden karıştırılır. 1/10 serum filtratı hazırlanır. 2) Üç adet deney tüpü alınır. Birincisine 3 ml distile su, ikincisine 3 ml çalışma standartı, üçüncüsüne de 3 ml serum filtratı konur. Tüplerden birincisi kör, ikincisi standart olarak kullanılır. 3) Her tüpe birer ml %14 sodyum karbonat çözeltisi ve birer ml fosfotungustik asit ayıracı eklenir. Tüpler karıştırılır ve 15 dakika oda sıcaklığında bekletilir. 4) 690 nm dalga boyunda standart ve örneğin optik dansiteleri okunur.

Hesaplama Örneğin optik dansitesi ---------------- X 1 X Sulandırma çarpanı = % mg Ürik Asit Standartın optik dansitesi 1/10 luk filtrattan hareketle deney yapıldığından sulandırma çarpanı 10 dur. Modifiye karbonat fosfotungustat yöntemine göre Normal Değerler: Serum: 2 -6 mg/100 ml İdrar : 250 -750 mg/24 saat

ÜRE • Üre memelilerde protein metabolizmasının son ürünüdür. • Deamidasyon ve daha çok deaminasyon sonucu oluşan amonyağın metabolizma ürünü olarak kanda mevcut olan karbondioksit ile karaciğerde birleşmesi sonucu oluşur.

• Üre buradan dolaşıma geçerek idrarla vücuttan atılır. • Normal yetişkin bir insanda 24 saatte idrarla yaklaşık olarak 30 g kadar üre atılmaktadır.

SERUMDA ÜRE MİKTAR TAYİNİ (Modifiye Berthelot Yöntemi) Materyal: Serum Prensip: Serumdaki üre, üreazın etkisiyle NH 3 ve CO 2’e parçalanır. Berthelot metodunda NH 3, katalizör olarak sodyum nitroprussiyat kullanmak suretiyle fenol hipoklorit reaksiyonu ile tayin edilir.

Deneyin Yapılışı: 1. Serum örneği ve kör için iki deney tüpü alınır. 2. Birinci tüpe 0. 2 ml serum, 10 ml %1 EDTA çözeltisi ve bir spatül ucu üreaz konur. 3. Kör olarak kullanılacak ikinci tüpe ise 10. 2 ml %1 EDTA çözeltisi ve bir spatül ucu üreaz konur. 4. Her iki tüp 55 -57°C’lik su banyosunda 15 dakika bekletilir. 5. Tüpler su banyosundan çıkarılır ve soğutulur. 6. Birinci tüpten 1 ml bir deney tüpüne aktarılır, üzerine 1 ml fenol renk ayıracı ve 1 ml alkali hipoklorit ayıracı konur. 7. İkinci tüpten 1 ml alınır, üzerine 1 ml fenol renk ayıracı ve 1 ml alkali hipoklorit ayıracı konur. 8. Tüpler karıştırılır, yeniden 55 -57°C su banyosunda 3 dakika bekletilir. 9. Tüpler soğutulur, her tüpe 7 ml distile su konur, karıştırılır. 10. 5 dakika sonra köre karşı 525 nm de okunur. 11. Kalibrasyon grafiğinden serumdaki üre miktarı hesaplanır.

Kalibrasyon grafiğinin çizilmesi Deneyin Yapılışı: 1. 5 adet deney tüpü alınır ve aşağıda gösterilen şekilde ayıraçlar konur. KÖR %31. 25 mg %62. 5 mg %125 mg %250 mg --------------------------------------------------(NH 4)2 SO 4 çal. çöz. (ml) 0. 125 0. 250 0. 500 1. 000 Distile su (ml) 8 7. 875 7. 750 7. 500 7. 000 Fenol ayıracı (ml) 1 1 1 Alkali hipoklorit çöz. (ml) 1 1 1 --------------------------------------------------2. Tüpler 55 -57°C lik su banyosunda 3 dakika bekletilir. 3. Su banyosundan çıkarılır, 5 dakika bekletilir, köre karşı 525 nm de okunur. 4. Absorbans değerlerinin konsantrasyona karşı grafiği çizilir. Normal Değerler: Modifiye berthelot yöntemine göre kan üresi 20 -35 mg/100 ml dir ve bu değer %8 -20 mg üre azotuna karşılıktır.

Standart eğri 1, 8 1, 6 1, 4 1, 2 1 0, 8 0, 6 0, 4 0, 2 0 0 50 100 150 200 250 300

• Serum üre değerinin yüksek olduğu durumlar: – kalp yetmezliği – Enfeksiyon – Diyabet – Proteince zengin diyet – Addison hastalığı • Serum üre miktarının düşük olduğu durumlar: o Pernisiyöz anemi o Crohn hastalığı o Kistik fibroz o Zollinger-Ellison sendromu

Referanslar • BİYOKİMYA PRATİK FÖYÜ (2004)