Sergej Nadalin 1 Suzana Jonovska 2 Gordana Rubea

Sergej Nadalin 1, Suzana Jonovska 2, Gordana Rubeša 3, Sanja Dević1, Alena Buretić-Tomljanović1 1 Zavod za biologiju i medicinsku genetiku, Medicinski fakultet Sveučilišta u Rijeci 2 Psihijatrijska 3 Klinika bolnica Rab za psihijatriju, Klinički bolnički centar Rijeka UTJECAJ POLIMORFIZAMA c. PLA 2 I COX-2 GENA NA OSLABLJENU NIACINSKU KOŽNU REAKCIJU U BOLESNIKA SA SHIZOFRENIJOM

SHIZOFRENIJA kronična duševna bolest Ø Prvi upotrijebio termin “shizofrenija” Eugen Bleuler 1911. godine Grč. Značajke bolesti: Ø propadanje kognitivnih funkcija Ø promjene osobnosti Ø ubrzano propadanje mase kore velikog mozga Ø gubitak sinaptičkih veza shizo = cijepam fren = duša, razum

PREVALENCIJA Ø 1 -1, 5% u svijetu Dob prve pojave simptoma: u muškaraca: između 15. i 24. godine, u žena: između 25. i 34. godine ETIOLOGIJA of? re shi z genetika okolišni čimbenici nij a

ETIOLOGIJA HIPOTEZE - neurorazvojni poremećaj - neurodegenerativni poremećaj - poremećaj neuroplastičnosti - poremećaj neurogeneze - neuroendokrina disfunkcija - posljedica neurotoksičnosti SHIZOFRENIJA JE MULTINEUROTRANSMITERSKI POREMEĆAJ (dopamin, serotonin, noradrenalin, acetilkolin, glutamat, GABA)

FOSFOLIPIDNA MEMBRANSKA HIPOTEZA Ø Feldeberg (1976. ) i Horrobin (1977) stanična membrana genetika fosfolipaza A 2 (PLA 2) fluidnost permeabilnost okoliš PLA 2 PUFA (AA) signalizacija slobodni radikali drugi glasnici slobodni radikali antioksidansi genska ekspresija prostaglandini leukotrieni. . .

80% BOLESNIKA SA SHIZOFRENIJOM POKAZUJE OSLABLJEN/IZOSTAO ODGOVOR NAKON APLIKACIJE NIACINA c. PLA 2 AA COX-2 niacinski test se ispituje kao potencijalni biokemijski marker u oboljelih od shizofrenije PGG 2 - Horrobin, 1980 - Smesny et al. , 2003 - Glen etal. , 1996 - Bosveld-van Handel et al. , 2006 - Ward et al, 1998 - Lin et al, 2007 - Shah et al. , 2000 - Liu et al. , 2007 - Puri et al. , 2001 PGH 2 PGD 2 - Chang et al. , 2008 crvenilo kože i edem

Ø lokalna vazodilatacija uslijed sinteze PGD 2 prostaglandina Ø oslabljen odgovor na niacinski test u bolesnika sa shizofrenijom - slabiji intenzitet crvenila odgođenu pojavu crvenila kraće vrijeme trajanja crvenila potpuni izostanak crvenila

lokus populacija poveznica sa shizofrenijom autori studije c. PLA 2 britanska postoji - mutirani alel se češće prenosi na bolesno potomstvo Wei et al. , 1998. c. PLA 2 europska kineska ne postoji Frieboes et al. , 2001. c. PLA 2 američka (bijela i crna rasa) ne postoji Chowdari et al. , 2001 c. PLA 2 brazilska ne postoji Meira-Lima et al. , 2003. c. PLA 2 COX-2 kineska ne postoji Yu et al. , 2004. c. PLA 2 COX-2 britanska postoji za oba lokusa - mutirani aleli se češće prenose na bolesno potomstvo Wei and Hemmings, 2004. c. PLA 2 korejska postoji - viša učestalost G alela u oboljelih Pae et al. , 2004. c. PLA 2 brazilska postoji - prisutnost G alela polimorfizma u prvom intronu korelira s višom aktivnošću enzima Barbosa et al. , 2007. c. PLA 2 hrvatska ne postoji Nadalin et al. , 2008 c. PLA 2 COX-2 britanska ne postoji Mathur et al. , 2009 Ø rezultati genetičkih studija koje su istraživale povezanost polimorfizama c. PLA 2 i COX-2 gena sa etiologijom shizofrenije nisu bili uniformni

CILJ ISTRAŽIVANJA 1. odrediti učestalosti genotipova i alela: 1 q 25 PLA 2 G 4 A za c. PLA 2 (A/G, Ban I, PTGS 2 za COX-2, (A/G, Pvu. II, rs 107980589) rs 689466) 2. usporediti niacinsku kožnu reakciju između bolesnika i kontrola 3. ispitati učinak - koncentracije otopine - vremena očitavanja reakcije - genskih polimorfizama na intenzitet i dinamiku niacinske reakcije u bolesnika

METODE ISPITANICI 1. izolacija genomske DNA iz periferne krvi BOLESNICI SA SHIZOFRENIJOM žene muškarci ukupno genotipizacija N 92 114 206 niacinski test N 34 45 79 2. genotipizacija (PCR-RFLP) - početnice za PCR preuzete su iz literature: Meira-Lima et al. , 2003 (za c. PLA 2) te Li et al. , 2009 (za COX-2) 3. testiranje osjetljivosti na niacinski kožni test KONTROLNA SKUPINA žene muškarci ukupno genotipizacija N 104 87 191 niacinski test N 49 31 80 4. statističke metode - deskriptivna statistika χ2 -test multipla regresijska analiza neparametrijski testovi faktorska ANOVA

TESTIRANJE OSJETLJIVOSTI NA NIACINSKI KOŽNI TEST Ø gaze natopljene otopinama niacina različitih koncentracija (0. 1 M; 0. 001 M; 0. 0001 M) Skala po Wardu 0 1 2 3 no flushing (no erythema) incomplete erythema with the definite area of patch erythema plus edema beyond the area of patch Ø nakon 5 minuta gaze se uklanjaju, a rezultati očitavaju tijekom 15 minuta u 5 -minutnim intervalima Ø u vrednovanju jačine niacinske reakcije korištena je skala po Wardu (Ward et. , 1998)

REZULTATI

A/G polimorfizam PLA 2 G 4 A - učestalosti genotipova i alela BOLESNICI SA SHIZOFRENIJOM N KONTROLNA SKUPINA 206 191 Genotip N % AA 32 15. 6 30 15. 7 AG 93 45. 1 87 45. 5 GG 81 39. 3 74 38. 8 A 157 38. 1 147 38. 5 G 255 61. 9 235 61. 5 Aleli Ø razlike u učestalosti genotipova i alela nisu statistički značajne (χ2 -test)

A/G polimorfizam PTGS 2 - učestalosti genotipova i alela BOLESNICI SA SHIZOFRENIJOM N KONTROLNA SKUPINA 206 191 Genotip N % AA 154 74. 8 140 73. 3 AG 50 24. 3 43 22. 5 GG 2 0. 9 8 4. 2 A 358 86. 9 323 84. 6 G 54 13. 1 59 15. 4 Aleli Ø razlike u učestalosti genotipova i alela nisu statistički značajne (χ2 -test)

*p <0. 001 usporedba niacinske reakcije između bolesnika sa shizofrenijom i zdravih kontrola nakon aplikacije otopina različitih koncentracija

OVISNA VARIJABLA intenzitet kožne niacinske reakcije (skor 0 -3) 1 kriteriji NEOVISNA VARIJABLA (MODEL) β PROMJENA MULTIPLOG R 2 F 1 p 0. 65 0. 424 668. 997 <0. 001 0. 258 0. 067 119. 050 <0. 001 PLA 2 G 4 A A alel -0. 16 0. 017 30. 589 <0. 001 COX-2 genotip 0. 137 0. 018 33. 570 <0. 001 koncentracija otopine vrijeme očitavanja reakcije za ulazak i izlazak neovisne varijable iz regresijske jednadžbe: F za ulazak=3, F za izlazak=1

** * *p<0. 05 **p<0. 01 skorovi niacinske reakcije (0 -3) u tri vremenske točke nakon aplikacije 0. 1 M otopine u bolesnika sa shizofrenijom ovisno o PLA 2 G 4 A genotipu

** * *p<0. 05 **p<0. 01 skorovi niacinske reakcije (0 -3) u tri vremenske točke nakon aplikacije 0. 01 M otopine u bolesnika sa shizofrenijom ovisno o PLA 2 G 4 A genotipu

Učinak interakcije koncentracije, vremena očitavanja reakcije i genotipova na jačinu niacinske reakcije u bolesnika sa shizofrenijom 1 5 MIN. SS F p koncentracija x PLA 2 G 4 A A alel 4. 280 3. 144 0. 026 10 MIN. SS F p koncentracija x PLA 2 G 4 A A alel 6. 426 3. 988 0. 008 1 interakcija je testirana pomoću faktorske ANOVE 2 suma kvadrata odstupanja

ZAKLJUČCI: 1. ISTRAŽIVANI POLIMORFIZMI NISU ČIMBENICI RIZIKA ZA POJAVU SHIZOFRENIJE 2. NIACINSKA REAKCIJA JE ZNAČAJNO SLABIJA U BOLESNIKA 3. ISPITIVANI POLIMORFIZMI NISU GLAVNI UZROK OSLABLJENE NIACINSKE REAKCIJE (1. 7 -1. 8%) 4. ISTRAŽIVANJE ĆEMO NASTAVITI ODREĐIVANJEM SASTAVA MASNIH KISELINA STANIČNIH MEMBRANA I NJIHOVOM KORELACIJOM SA NIACINSKIM ODGOVOROM

Hvala na pažnji!