SERA MEKANZASYONU Bitkilerin aydnlatlmas 1 Gelime faktr k

SERA MEKANİZASYONU

Bitkilerin aydınlatılması 1. Gelişme faktörü ışık Bitkide madde değişimine katılan faktörler; su, besin maddesi, sıcaklık, havadan CO 2, birde ışıktır. Işık fotosentez için gerekli enerjiyi verir. Bundan başka ışık; bitkinin çiçeklenme kabiliyetini arttırdığı gibi bitki geliştirici maddelerin gelişmekte olan bitkilere geçişini idare ve kontrol eder. Bitkilerin gelişmesi (büyümesi) Yeşil bitkiler CO 2 ve H 2 O dan organik madde geliştirirler, tabiki bunun için de ışık ve klorofil gereklidir. Bu işlem için; 440 nm (mavi violett) ve 660 nm (portakal kırmızı) ışık dalgaları özellikle etkilidir. Dengelenmiş bitki aydınlatılması, aydınlatma şiddeti 1500 Lux’ten başlayan uygun ışık renklerinin kesintisiz 14 -16 saat/gün süreyle uygulanmasını ister.

Bitkilerde çiçeklenme kabiliyeti Gün boyunca devam eden ışık tesiri çoğu bitkilerde çiçeklenme kabiliyetine etki eder. Burada kısa günler ve uzun günler bitkileri arasında bir münavebe ihtiyacı olup olmadığı ile en yüksek oranda arttırılmış ışık miktarı ile bitkilere etki edebilme arasında bir karar verilmelidir. Fotoperiyodik tesir öyleyse çiçeklenmeyi yavaşlatabilir ve ya uyandırabilir. Bunu için yalnızca 50 ve 500 Lux arasında düşük aydınlatma şiddetine gereksinim vardır. En etkilisi açık kırmızı ışık , örneğin akkor ampul burada özellikle uygulanır. Bitkilerin gelişme şekli Bitkiler ışıkta gelişir, her şeyden evvel ışık azsa aşırı bir boylamasına gelişim gösterirler. Yüksek orandaki kırmızı ışık boyuna gelişmeyi hızlandırır. Mavi-violet ışığın fazlalığında da ışınların yayılma doğrultularının aksine yönde bir gelişme söz konusudur. O halde bitki gelişimine, bulundukları yer yanında ışık terkibine etki eder.

2. Satışta optik etki Renkli baskı satış teklifinde önemli bir faktördür. Doğru ışık renginin seçilmesi ile en iyi bir ışık renginin seçilmesiyle en iyi bir ışık reprodüksiyonu elde edilir. Aydınlatma şiddeti 200 -500 Lüx’lük yüksek oranda kırmızı ışıklı floresan lambalar ekseriyetle uygulanır. Bazı özel çiçek partilerinin ilave ışık yayıcılarla diğerleri arttırılır. Bu esnada çok yüksek sıcak ışınların etkisinden bitkiler korunmalıdır.

3. Lambalar Seralar için uygun lambaların karakteristiklerinden bahsedersek: Akkor lambalar fotoperiyodik kültür kontrolü tesis edilmesinde tercih edilirler. Hemen açılıp kapanma özelliklerinden dolayı akkor lambalar açıldıktan sonra hemen bütünüyle aydınlatma yaparlar. Flüoresan lambalar soğuk ışınları ile geniş alanları aydınlatan lambalardır. Bu lambalar sık olarak bitki seviyeleri üzerinden yerleştirilebilirler. Yeni yüksek verimli lambalar 3 önemli ışıma alanı üzerindeki ışın konsantrasyonlarında yüksek bir ışık verimine sahip olmaları nedeniyle tercih edilmektedirler.

Cıvalı-yüksek basınçlı lambalar büyük alanların yeknesak aydınlatılmasına yararlar. Halojen-metal buharlı-yüksek basınçlı lambalar, cıvalı yüksekbasınçlı lambalarına kıyasla düzeltilmiş renk tayfı ve daha iyi bir ışık verimine sahiptirler. Sodyum buharlı-yüksek basınçlı lambaları; bir renk tayfında yüksek ışın verimine sahip olmaları yanında, kültürlü yapılan ekseri bitkileri asimilasyona yönlendirmek açısından uygundurlar.

4. Aydınlatma Siper; lambaların tozlanmasını engeller, aynı zamanda damlama sularına karşı da koruyabilir. § Reflektör; lambadan yayılan ışınları bitkilerin bulundukları alan üzerine yönlendirir. Böylelikle buradaki aydınlatma şiddeti önemli oranda yükselir. § Siper ve reflektör ya ışığı yansıtan ayrı bir materyaldendir veya siperin iç yüzü ışık yansıtan bir tabaka ile kaplanır. - Beyaz boyama %70 -80 - Alüminyum tabaka malzemeyle kaplama %65 -70 - Krom tabaka malzemeyle kaplama %60 -80 - Gümüş buharı ile %80 -90 yasıma yaparlar.

Lamba plakalarında onların özelliklerinden bahsedilir ve mutlaka gereklidir: § Kabul edilir elektrik yükü: Örneğin ‘ 150 W a kadar lambalar’. Bu değeri, yapı şekli ve malzemesi belirler. § DIN normuna göre seralarda nemli yerlerdeki elektrik tesisatlarının en azından damlama sularına karşı koruma çeşidi bilgileri olmalıdır. § Toz toplamaya karşı korunması bilgileri (örneğin 1 P 54) olmalıdır. § Koruma sınıfı bilgileri (örneğin koruma sınıfı II veya ‘izoleli koruma’) § Test edildiğine dair işaretler, VDE veya GS (Almanya’da) bizde de TSE/TSEK olmalıdır.

5. Aydınlatma tekniği Aydınlatma tedbirlerinin planlanması ve uygulanışında değişik faktörlerin bir önem sırası vardır. Burada bunların en önemlilerinden bahsedilecektir. Aydınlatma tekniğinin esasları Aydınlatma akımı: Aydınlatma akımı bir lambanın yaydığı görülebilir ışıma gücüdür, ölçme birimi lümen (L) dir. Planlamada %20 den %40 a kadar değerler seçilir, eskime ve kirlenme ile zamanla bu değerlerde bir azalma ortaya çıkar. Işık şiddeti: Bir ışık kaynağının parlaklığı olarak da tanımlanır, ölçme birimi Kandela (cd) dır. Aydınlatma şiddeti: Aydınlatma şiddeti bir ışık şiddetinin ışıklandırdığı alana oranıdır, ölçme birimi Lux (lx) dür.

Çalıştırma / kullanma / düzenleme Aydınlatma devamlı değil, aksine çoğunlukla kısa zaman aralıklarında ve maksada uygun, ekonomik faktörlere göre belirlenir. Kullanma ile ilgili aşağıda birkaç örnek verilmiştir. Şalter (Komütatör-Devre anahtarı): Her ‘açma’ veya ‘kapama’ hareketi için bir ampule komütatör gereklidir. Bunlar mekanik olarak; çevirme, indirip-kaldırma, kol veya basma komütatörlü yapılırlar. Günü uzatma: Meksika ve Brezilya menşeli Gloxinia kültüründe büyümeyi teşvik etmede günü uzatmada bitkiler içine 3000 Lux’lük ilave ışıklandırma yerleştirilir. Böylelikle gün yaklaşık 16 saat daha uzatılmış olur. Çiçeklenme başlangıcının geciktirilmesi: Krizantem kültürü çiçeklenme başlangıcında fotoperiyod geciktirmesi yapılmalıdır. Bu bitkilerin bulunduğu alan üzeri 70 -80 lux aydınlatma şiddetinde ışıkla kaplanarak olur. Kritik günlerin uzunluğu yaklaşık 13, 5 saat olup, güneşin batması ve doğması (karanlık süre) arasındaki açıklık bununla beraber daha uzundur.

Kullanma ve bakım § § § Seri bağlantı ile birbirine bağlanmış değişik aydınlatma şiddetlerindeki sabit aydınlatma tesisatları büyük çalışma emniyetlerinden dolayı mobil (seyyar) alanlarına tercih edilir. Kirlenen ampul ve ışıklardaki lekeler düzenli aralıklarla ortadan kaldırılmalıdır. Aksi halde aydınlatma şiddeti hızlı şekilde azalır. Şayet aydınlatma akımı öngörülmüş değerin %70’ine veya daha altına inerse aşırı eskimiş ampuller değiştirilmelidir. Hasarlı parçalar örneğin: Siperlik, reflektörler, startler, ateşleme cihazı, bozuk ampuller değiştirilmelidir. Bir sulama tesisine sonradan yapılmış bir yapının elektrik tesisatının suya karşı korunmasının yeterli olup olmadığı ön testten geçirilmelidir. Düşük asılma yüksekliklerinde kültürü yapılan bitki içindeki ısınma değişik yerlerden ölçülmelidir. Arzu edilmeyen ısı yükseltmelerinin %10’u aşmasından sakınılmalıdır.

6. İş güvenliği § Elektrik tesisatı yalnızca yetkili elektrik tesisatçıları tarafından yapılmalı, tesisat ve ya bağlantılarda sonradan yapılacak değişiklikler için de bu durum geçerlidir. § Yapılacak işler öncesi ve ya elektrik tesisatındaki işler öncesi bütün bölümlerin elektriği kesilmelidir. § Ozon kullanılarak yapılmış ampul kullanılması durumunda seraların yeterli havalandırılmış olmasına dikkat edilmelidir. § Yalnız test edilmiş merdiven ve ya basamak kullanılmalı ve bunlar sabit, güvenli konumda yerleştirilmelidir. § Kaza önleme ilgili mevzuat ve hükümlere titizlikle dikkat edilmelidir.