Semikwantitatief chemisch urineonderzoek p H Normaal zwak zuur

Semi-kwantitatief chemisch urineonderzoek p. H Normaal zwak zuur p. H te laag: veel eiwit, koorts, jicht, CARA p. H te hoog: urineweginfectie, hyperventilatie Bepaling d. m. v. teststrook: Indicator verandert van kleur (mengindicator) Gebruik verse urine i. v. m. kans op foutief verhoogde p. H

Glucose Normaal afwezig Nierdrempel glucose ± 10 mmol/l, indien hoger: glucosurie Kwalitatieve bepaling door teststrook (redoxreactie): Glucose + O 2 + H 2 O + GOD gluconzuur + H 2 O 2 2 H 2 O 2 + indicator + POD 2 H 2 O + O 2 + kleuromslag

Eiwitten Normaal eiwitvrij Eiwit in urine: proteïnurie of albuminurie Bepaling van belang voor diagnostiek van nierziekten Kwalitatieve bepaling door teststrook of troebelingsreactie Teststrook: aanwezig eiwit (zure urine)verkleurt de zuur-base indicator, geel -> (licht) groen Troebelingsreactie: koken in zuur milieu geeft troebeling (kookproef van Bang)

Nitriet Normaal afwezig Bij urineweginfecties door E. coli, Klebsiella e. a. Test alleen voor nitrietvormende bacteriën Overige bacteriën aantonen d. m. v. dipslide en/of sediment Bij voorkeur verse ochtendurine gebruiken Aromatisch amine + nitriet roze-rode kleur

Leukocyten Normaal afwezig O. a. bij ontstekingen van urinewegen Bepaling d. m. v. teststrook: Leucocytenesterase splitst stof teststrookje, kleuromslag beige blauw-violette kleur Teststrook alleen gevoelig voor granulocyten

Erythrocyten en hemoglobine Normaal afwezig O. a. bij bloedingen en ontstekingen in urinewegen Bepaling d. m. v. teststrook: 2 H 2 O 2 2 H 2 O + O 2 o. i. v. pod activiteit hb indicator + O 2 blauwe/groene kleur Gevoeligheid voor vrij Hb hoger dan voor intacte ery’s

Ketonen Normaal geen ketonen aanwezig Bepaling ketonen met teststrook: Nitroprusside-natrium + ketonen paarse kleur Alleen reactie met aceton en acetylazijnzuur Gevoeligheid voor acetylazijnzuur 10 x hoger dan voor aceton

Bilirubine Afbraakproduct van hemoglobine Normaal niet aanwezig O. a. bij: afsluiting galtoevoer (stenen), leverziekten (hepatitis) Urine donker bewaren i. v. m. afbraak bilirubine o. i. v. UVlicht Bepaling d. m. v. schudproef: na schudden geel schuim Bepaling d. m. v. teststrook: bilirubine + diazoniumzout roze/paars in zuur

Urobilinogeen Afbraakproduct van hemoglobine Normaal spoortje aanwezig Verse urine gebruiken i. v. m. omzetting in urobiline o. i. v. O 2 O. a. bij ernstige hemolyse of leverfunctiestoornissen Bepaling d. m. v. teststrook: urobilinogeen geeft in zuur milieu een rode kleur

Dipslide • Snel inzicht in kiemgetal bacteriën • Kiemgetal: aantal bacteriën per ml urine • Voor diagnose cysitis (blaasontsteking) • Aan beide zijden voedingsbodem met suikers, eiwitten etc. • Aan één kant groeien alleen Gram-negatieve bacteriën • Aan andere kant Gram-positieve én Gram-negatieve bacteriën

Gram-kleuring • Preparaat met bacteriën behandelen met kristalviolet en jodium • Oplossen kristalviolet-jodium-verbinding door ethanol • Nabehandeling met fuchsine of saffranine (rode kleurstof) • Preparaat bekijken onder de microscoop • Bacteriën paars Gram-positief (verbinding niet opgelost) • Bacteriën rood Gram-negatief (verbinding opgelost) • Tevens onderscheid tussen staven en kokken

Gram positieve en negatieve bacterien

Gram-kleuring • Voorbeelden Gram-negatieve bacteriën: • meningokokken (meningitis: hersenvliesontsteking) • gonokokken (gonorroe) • E. coli bacteriën • tyfusbacteriën • Voorbeelden Gram-positieve bacteriën: • stafylokokken (MRSA) • streptokokken (keelontsteking) • pneumokokken (longontsteking) • tuberkelbacteriën (tuberculose) • Veroorzakers urineweginfectie meestal Gram-negatief

Dipslide • Gebruik gewassen mid-stream ochtendurine (max. 2 uur oud!) • Dus voor urineren blaasuitgang wassen • Eerste deel van de plas niet opvangen • Na 16 -24 uur bij 37°C incuberen resultaat aflezen • Bij 105 Gram-negatieve bacteriën/ml urineweginfectie • Bij minder dan 104 bacteriën/ml geen urineweginfectie • Tussen 104 en 105 bacteriën/ml test herhalen