SEKZNC BLM VARLIKLARIN YNETM Slayt 0 VARLIKLARIN YNETM
SEKİZİNCİ BÖLÜM VARLIKLARIN YÖNETİMİ Slayt 0
VARLIKLARIN YÖNETİMİ DURAN VARLIK YÖNETİMİ (SERMAYE BÜTÇELEMESİ) DÖNEN VARLIK YÖNETİMİ (NAKİT VE NAKİT BENZERİ VARLIKLARIN YÖNETİMİ) Slayt 1
I - DURAN VARLIKLARIN YÖNETİMİ Duran varlıkların yönetimi, sermaye bütçelemesi olarak, sabit değerlere yapılacak yatırımlarla ilgili seçenekler arasından en uygun olanının araştırılması ve seçilmesi sürecini kapsamaktadır. ■ Şirketin kuruluşu, fizibilite etüdü, teşvik belgesi, kredi bulma, vb konular bir yatırım projesinin karlılığını, ülke ekonomisine katkısını ve dolayısıyla kabul veya red edilebilirliğini belirlemektedir. ■ Slayt 2
II - DÖNEN VARLIKLARIN YÖNETİMİ ■ Kuruluş aşamasını tamamlamış, üretime hazır hale gelmiş bir işletmenin, üretime başlayabilmesi için gereken hammadde, işçilik, enerji, su, nakliye, depolama, sigorta, reklam vb. giderleri karşılaması için para veya krediye ihtiyacı vardır. ■ İşte üretimin başlayabilmesi için gereken gider gruplarına bağlanan para ve krediye “işletme sermayesi” denir. Çalışma sermayesi, “working capital” olarak da isimlendirilen bu kavram, işletmenin dönen varlıklarını ifade etmek için kullanılmaktadır. Slayt 3
İŞLETME SERMAYESİ KAPSAMINDA; ■ ■ ■ 1. Hazır Değerler 2. Menkul Kıymetler 3. Ticari Alacaklar 4. Stoklar 5. Gelecek Aylara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları Slayt 4
1 -HAZIR DEĞERLER ■ Kasa ■ ■ Alınan Çekler ■ ■ Gerçek veya tüzel kişiler tarafından işletmeye verilmiş olup, henüz tahsil için bankaya verilmemiş veya ciro edilmemiş olan çeklerden oluşmaktadır. Bankalar ■ ■ İşletmenin elinde bulunan yerel ve uluslararası paralardan oluşur. İşletmenin yurtiçi ve yurtdışı banka ve benzeri finans kuruluşlarındaki hesaplarında bulunan yerel veya yabancı paralardan oluşur. Diğer Hazır Değerler ■ Damga pulları, posta pulları, vadesi gelmiş tahvil kuponları, tahsil edilecek banka ve posta havaleleri gibi hazır değerlerden oluşmaktadır. Slayt 5
2 -MENKUL DEĞERLER ■ Hisse Senetleri ■ ■ Özel Kesim Tahvil, Senet ve Bonoları ■ ■ Özel sektörün çıkarmış olduğu tahvil senet ve bonolardan oluşmaktadır. Kamu Kesimi Tahvil Senet ve Bonoları ■ ■ Geçici olarak elde tutulmakta olan hisse senetlerinden oluşmaktadır. Kamu kuruluşları veya hazine tarafından çıkarılmış olan tahvil, senet ve bonolardan oluşmaktadır. Diğer Menkul Kıymetler ■ ■ Repo Yatırım Fonları Slayt 6
İşletme Sermayesi’nin Önemi ■ İşletme sermayesinin yönetimi, finans yöneticisinin zamanının büyük bir kısmını alır. Çünkü ortada dinamik bir durum vardır. Paranın döngüsü devamlı ve her gün yürütülen bir iş olduğundan, finans yöneticisi günlük çalışmalarının büyük kısmında paranın günlük akışı ile ilgilenmek zorundadır. ■ İşletme sermayesi yönetiminin önemli olmasının diğer bir nedeni de, söz konusu yatırımın, toplam yatırım içindeki payının büyük olmasıdır. Çoğu işletmelerde dönen varlıkların göreli ağırlığı, duran varlıkları aşmaktadır. Ayrıca bu değerler hızlı bir şekilde biçim değiştirmektedirler. ■ İş hacmi genişleyen işletmelerin, işletme sermayesi ihtiyaçları da artmaktadır. Çünkü iş hacmi genişleyen bir işletmenin stoklarında, alacaklarında ve hazır değerlerinde bir artış olacaktır. ■ Küçük işletmelerin piyasada tutunabilmeleri, varlıklarını sürdürüp gelişen koşullara ayak uydurabilmeleri için yeterli bir işletme sermayesinin varlığına ihtiyaç bulunmaktadır. ■ İşletme sermayesi ile firmanın karlılığı arasında yakın bir ilişki vardır. Slayt 7
İşletme Sermayesi Türleri BRÜT VE NET İŞLETME SERMAYESİ SÜREKLİ VE MEVSİMLİK İŞLETME SERMAYESİ Slayt 8
Brüt İşletme Sermayesi ■ Cari aktiften oluşur. Yani dönen varlıklara yapılan yatırım, brüt işletme sermayesi olarak ifade edilir. Bunlar nakit, vadesiz ve kısa vadeli mevduat, menkul değerler, kredili satışlardan doğan ticari alacaklar ile stoklardır. Brüt işletme sermayesi, işletme sermayesi yönetimine ilişkin konuların, dolayısıyla sorumlulukların sınırlarını çizdiği için önem taşımaktadır. Slayt 9
Net İşletme Sermayesi ■ Cari aktifin, cari pasifi (kısa vadeli borçları) aşan kısmı net işletme sermayesi adını alır. Finansal güvenilirliği, alacakların ve gelecekteki faaliyetlerin güvenlik marjını ifade eder. Slayt 10
Yeterli bir net işletme sermayesinin, işletmeye aşağıdaki yararları sağladığı görülür; ■ ■ ■ ■ Dönen varlıklardaki ani değer düşüşlerinin olumsuz etkisinden işletmeyi korur. İşletmenin borçlarını zamanında ödemesini sağlar. İşletmenin kredibilitesi yükselir. Kriz ortamlarında işletmenin finansal yönden güçlü kalmasını sağlar. Ürün taleplerini sürekli olarak karşılayacak miktarda stok bulundurmasına olanak verir. Alıcılara daha elverişli koşullarla kredili satış yapılmasını sağlayarak, işletmenin satış hacmini artırabilir. İşletmenin duran değerlerinin tam kapasite ile çalışmasına olanak sağlar. Slayt 11
Sürekli İşletme Sermayesi Bu tür işletme sermayesi, işletme faaliyetlerinin en düşük düzeyde bulunduğu zamanlarda bile, faaliyetlerin aksamadan yürütülmesine olanak tanıyan minimum cari aktif toplamı demektir. Bu nedenle minimum miktarı ifade eden sürekli işletme sermayesi, aynı zamanda bir duran varlık niteliğindedir. Yani işletme faaliyetlerini sona erdirinceye kadar, sürekli işletme sermayesi işletmede bulunmak zorundadır. ■ Güvenlik seviyesi. ■ Slayt 12
Mevsimlik İşletme Sermayesi ■ İş hacmi ve faaliyetleri belirli mevsimlerde azalan ve çoğalan ya da dönemsel olarak değişen işletmelerde mevsimlik işletme sermayesi söz konusudur. Mevsimlik işletme sermayesi, satışların arttığı dönemlerde, mevcut talebi karşılamak için ihtiyaç duyulan işletme sermayesi miktarıdır. Eğer işletme faaliyetlerinde mevsimlik dalgalanmalar bulunmuyorsa, kuramsal açıdan mevsimlik işletme sermayesine de ihtiyaç olmayacaktır. Slayt 13
ÖRNEK ■ ■ Mevcut iki işletme bir yıllık faaliyet dönemi içinde, toplam olarak aynı satış miktarına ulaşmaktadırlar (1. 800. 000 TL) Birinci işletme, her ay düzenli olarak 150. 000 TL’lik satış yapmakta, yani yıllık satışları aylara göre eşit dağılım göstermektedir. Satışları eşit dağılım gösteren işletmenin, aylık stokları aylık satışlarının iki katı; aylık alacakları aylık satışlarına eşittir; minimum nakit miktarı ise satışların yarısına eşit olduğuna göre, işletme sermayesi aşağıdaki gibi sürekli olacaktır. Slayt 14
Hazır Değerler (150. 000 / 2) Alacaklar (150. 000 X 1) Stoklar (150. 000 X 2) 75. 000 TL 150. 000 TL 300. 000 TL İşletme Sermayesi Toplamı 525. 000 TL Slayt 15
ikinci işletmenin satışlarının mevsimlik dalgalanma gösterdiği ve satışlarının %80’inin 4 ay süreli yaz aylarında olduğu varsayımına göre, işletme sermayesinin yaz ayları ve diğer aylar itibariyle durumu şöyle olacaktır: Diğer Aylardaki İşletme Sermayesi İhtiyacı: Hazır değerler (45. 000 / 2) 22. 500 TL Alacaklar (45. 000 X 1) 45. 000 TL Stoklar (45. 000 X 2) 90. 000 TL İşletme Sermayesi Toplamı 157. 500 TL Yaz Aylarındaki İşletme Sermayesi İhtiyacı: Hazır Değerler (360. 000 / 2) 180. 000 TL Alacaklar (360. 000 X 1) 360. 000 TL Stoklar (360. 000 X 2) 720. 000 TL İşletme Sermayesi Toplamı 1. 260. 000 TL Slayt 16
Faaliyet Devri Katsayısı Yöntemine Göre İşletme Sermayesi İhtiyacının Hesaplanması ■ Satışları 1. 400. 000 TL olan X işletmesinin, çeşitli unsurlarına ait faaliyet devri bilgileri aşağıdaki gibidir. Faaliyet devri katsayısı yöntemine göre işletme sermayesi ihtiyacını hesaplayınız. ■ ■ ■ Hammadde ve malzemenin stokta bekleme süresi: 20 gün İmalatta geçen süre: 5 gün Mamullerin stokta kalma süresi: 20 gün Müşterilere tanınan vade: 30 gün Kasa ve bankadaki nakitlerin ortalama günlük ödemeleri karşılayacağı gün sayısı: 5 gün Slayt 17
İşletme Sermayesinin Finansmanı Örn: X A. Ş. ’nin satışları cari dönemde 100. 000 TL’dir. Aynı dönemde işletmenin stok devir hızı 2, alacak devir hızı 5 ve minimum nakit gereksinimi ise satışların %10’u kadardır. Gelecek yıl satışların %20 oranında artacağı tahmin edilmektedir. %20’lik satış artışının karşılanabilmesi için dönen varlık kalemlerinin %15 oranında arttırılması planlanmıştır. İşletmenin cari dönemde net kar marjı %15 ve kar payı ödeme oranı %45 ise, gelecek dönem ihtiyaç duyulacak fon miktarını hesaplayınız.
Çalışma Sermayesi Finansmanının Karlılık Oranı ve Likidite Riskine Etkisi Örn: Dönen varlıkları: 40 TL Duran varlıkları: 30 TL olan bir işletmenin özsermayesi 28 TL’dir. Yıllık satışları 100 TL olan bu işletmenin satışlar üzerinden faiz ve vergi öncesi kar oranı %10’dur. Kurumlar vergisi %20 olarak kabul edilsin. 1. Y: KVYK: 20 (%8 faiz) – UVYK: 22 (%10 faiz) 2. Y: KVYK: 10 (%8 faiz) – UVYK: 32 (%10 faiz) 3. Y: KVYK: 30 (%8 faiz) – UVYK: 12 (%10 faiz)
- Slides: 20