SEKUNDARNI POREMEAJI METABOLIZMA PROTEINA Doc dr Mirjana MiloeviToi

SEKUNDARNI POREMEČAJI METABOLIZMA PROTEINA Doc. dr Mirjana Milošević-Tošić

PRIMARNI PATOFIZIOLOŠKI PROCES SMEŠTEN U NEKOM ORGANU I TKIVU KOJI ZA POSLEDICU IMA I POREMEČAJ U METABOLIZMU PROTEINA n JETRA: n SINTETIŠE NAJVEĆI DEO PROTEINA PLAZME n DIFUZNO ZAHVAČENO VIŠE OD 80% TKIVA

PROMENE PROTEINA KOD OŠTEČENJA JETRE n HIPOALBUMINEMIJA: n n n ALBUMINI: RF: 36 -56 g/l, sintetiše se 12 g/dan poluživot 20 dana HRONIČNA INSUFICIJENCIJA HEPATOCITA (AKUTNA NE), A/G ↓ < 1 ELEKTROFOREZA PROTEINA: -HEPATITIS: ↑ gama globulina, ↑ Ig. G – prelaz u hronični ↑ 1, 2 – akutni odgovor - CIROZA: nedostaje 1 (80 -90% ove frakcije ćini antitripsin) ↑ gama i globulina (spojene frakcije-široka frakcija) -ALKOHOLIZAM: ↑ Ig. A -BILIJARNA CIROZA: ↑ Ig. M

ELEKTROFOREZA PROTEINA n Reference ranges: Total protein Albumin α 1 -globulins α 2 -globulins β-globulins γ-globulins Figure is found at http: //erl. pathology. iupui. edu/LABMED/INDEX. HTM 6. 0 – 8. 0 g/d. L 3. 5 – 5. 0 g/d. L 0. 1 – 0. 4 g/d. L 0. 4 – 1. 3 g/d. L 0. 6 – 1. 5 g/d. L

ELEKROFOREZA PROTEINA

ELEKROFOREZA PROTEINA U PATOLOŠKIM STANJIMA

ELEKROFOREZA PROTEINA KOD OBOLJENJA JETRE CIROZA JETRE γ-globulins • • ↓ albumin ↓ α 1, α 2 and β globulini ↑ Ig A u γ-frakciji Spojene frakcije-široka frakcija Figure is found at http: //erl. pathology. iupui. edu/LABMED/INDEX. HTM

n ENZIMI: n n n LIPOPROTEINI: n n ↓ pseudoholinesteraze (prognostički značaj) ↑ ALT, ↑AST, ↑gama GT, LDH 5 MASNA INFILTRACIJA JETRE (NEDOSTATAK APOLIPOPROTEINA) AMINOKISELINE: n ↑ KOD TEŠKE NEKROZE HEPATOCITA

n FAKTORI KOAGULACIJE: n n n I-fibrinogen II-protrombin V-proakcelerin VII-prokonvertin IX-antihemolitički faktor B X-Stuart-Prower-ov faktor Prvo ↓ VII (kratak poluživot), II, pa X. Pad V i IX ispod 50% loš prognostički znak FAKTORI FIBRINOLIZE: n n ↓ Antiplazmina (inhibitor aktivatora plazminogena) Kod insuficijencije hepatocita →POJAČANA PATOLOŠKA FIBRINOLIZA

POREMEČAJI METABOLIZMA PROTEINA U ENDOKRINIM BOLESTIMA n DIJABETES MELITUS: n n NEDOSTATAK INSULINA SMANJUJE ANABOLIČKE A POSPEŠUJE KATABOLIČKE PROCESE ↑ AMINOKISELINA U PLAZMI MRŠAVI, SLABI, ASTENIĆNI KUŠINGOV SINDROM: n n Kortizol: ↑ katabolizam proteina u svim tkivima osim u JETRI ↓ sinteze proteina u svim tkivima osim u JETRI - transport AK u mišične čelije ukočen a u hepatocite ubrzan ↑ koncentracije proteina u plazmi

n BOLESTI TIREOIDEE: n n T 3 i T 4 u fiziološkim koncentracijama imaju anabolni a kod hiperfunkcije tireoidee katabolni efekat. Indukuju sintezu proteina preko pojačane transkripcije gena (kao i steroidi) T 3 i glukokortikoidi ↑ transkripcija gena za hormon rasta HIPERTIREOZA: mršavi, zbog inhibirane sinteze proteina imaju Θ N balans

POREMEĆAJI APSORPCIJE AMINOKISELINA n TEK KADA SE OŠTETE VEČI DELOVI TANKOG CREVA (umnožavanje i preuzimanje funkcije) n n n KOD RESEKCIJE KOD DIFUZNOG OŠTEČENJA (GLUTENSKA ENTEROPATIJA) →HIPOPROTEINEMIJA KOD NEDOSTATKA ENZIMA PANKREASA APSORBUJU SE 2/3 UNETIH PROTEINA

GUBITAK PROTEINA n NEPOSREDAN: n n n KRVARENJE GUBITAK PLAZME –OPEKOTINE (50 g/dan proteina) IZLIVI U TELESNE ŠUPLJINE URINOM GASTRIONTESTINALNIM TRAKTOM n n n ASCITES – ¼ CELOKUPNIH ALBUMINA GASTROENTEROPATIJE POSREDAN-METABOLIČKI GUBITAK kada sinteza ne može da nadoknadi razgradnju: n n Katabolizam ↑ Infekcije Ozlede Kaheksija (tumor)

NEFROTSKI SINDROM α 2 -globulin β-globulin frakcija • • Gubitak proteina male molekulske mase ↓ albumin i Ig. G – prolaze glomerularni filtrat Zadržavanje proteina vece molekulske mase • ↑↑ α 2 -makroglobulin • ↑β-globulin Figure is found at http: //erl. pathology. iupui. edu/LABMED/INDEX. HTM

POREMEČAJI METABOLIZMA PROTEINA TOKOM RAZVITKA MALIGNOG PROCESA n TUMORSKI MARKERI: n n n DEPRESIJACIJOM POJEDINIH GENA GLIKOPROTEINI I GLIKOLIPIDI PRIMARNI: prvenstveno ih produkuju maligne čelije. Nalaze se unutar ili na površini membrana i oslobadjaju se površinskim ljuščenjem. n n n fetoprotein (hepatocelularni karcinom) CEA-karcinoembrionalni antigen (kolorektalna regija) CA- karbohidratni antigen n CA 15 -3 Ca dojke CA 19 -9 Ca pankreasa SEKUNDARNI: normalno se stvaraju u različitim čelijama ali pojačano kod maligne alteracije. n n 2 mikroglobulin Ca hematopoeznih organa horionski gonadotropin (normalno u placenti) Ca testisa i ovarijuma

POREMEČAJI METABOLIZMA PROTEINA TOKOM RAZVITKA UPALNOG PROCESA n POZITIVNI REAKTANTI AKUTNE FAZE: n n n CERULOPLAZMIN C 3 KOMPONENTA KOMPLEMENTA FIBRINOGEN OROSOMUKOID 1 -ANTITRIPSIN 2 MAKROGLOBULIN HAPTOGLOBIN CRP - C reaktivni protein SAA – serum amiloid protein PROTEINI JETRE PERMISIVNA ULOGA HORMONA (KORTIZOL) n NEGATIVNI REAKTANTI AKUTNE FAZE: n n ALBUMIN TRANSFERIN FERITIN TBPA

ODGOVOR AKUTNE FAZE α 1 α 2 -globulins • • • Javlja se kod inflamacije prouzrokovane infekcijom, povredom ili hiruškom intervencijom kao i stresom. Normalan ili ↓ albumin ↑ α 1 i α 2 globulina Figure is found at http: //erl. pathology. iupui. edu/LABMED/INDEX. HTM

HRONICNA INFLAMACIJA α 1 α 2 Javlja se kod autoimunih bolesti, hronicne bolesti jetre, hronicnih infekcija, kancera. • normalan ili ↓ albumin • ↑α 1 ili α 2 globulina • ↑↑ γ globulina • Figure is found at http: //erl. pathology. iupui. edu/LABMED/INDEX. HTM γ-globulins

JATROGENI POREMEČAJI METABOLIZMA PROTEINA n n TETRACIKLINI: vezuju se za 30 S subjedinicu i inaktiviraju vezivanje aminoacil-t. RNK STREPTOMICIN: vezuje se za 30 S subjedinicu, menjaju konformaciju i vezivanje t. Met HLORAMFENIKOL: inhibicija peptidil transferaze u ribozomima ERITROMICIN: ometa translokaciju-vezivanje peptidil-t. RNK za mesto P