SEJARAH TINGKATAN 1 BAB 9 WARISAN KESULTANAN MELAYU

BAB 9 : Warisan Kesultanan Melayu Sistem Pemerintahan Dan Pentadbiran WARISAN KESULTANAN MELAKA Sistem Perundangan Kegiatan Ekonomi Sosiobudaya

9. 1 Sistem Pemerintahan dan Pentadbiran 9. 1. 1: Sistem pemerintahan dan Pentadbiran Negeri-negeri Melayu 9. 1. 2: Sistem Pemerintahan dan Pentadbiran Negeri Sembilan

Sistem Pemerintahan dan Pentadbiran SULTAN Pembesar Peringkat Negeri Pembesar Peringkat Daerah dan Jajahan Penghulu Peringkat Kampung

a) Sultan -Pemerintah tertinggi -Berkuasa mutlak -Mempunyai daulat -Ada keistimewaannya yang tersendiri 1. Penggunaan bahasa istana 2. Penggunaan warna 3. Cop mohor diraja 4. Alat muzik tradisional 5. Penggunaan alat-alat kebesaran -Penderhaka akan mendapat tulah

b) Pembesar Peringkat Negeri / Daerah -Menjaga & mengekalkan keamanan -Memungut cukai -Menyerah hasil/cukai kepada sultan -Menyediakan tenaga buruh -Membekalkan tenaga tentera -Mempertahankan kedaulatan negeri -Menghadap sultan dan melaksanakan istiadat menjunjung duli

c) Pentadbiran Peringkat Kampung i- Ketua Kampung ialah penghulu @ penggawa Tugasnya: - orang perantaraan di antara pembesar daerah dan rakyat - tidak bergaji, hasil cukai dari orang kampung sebagai sumber pendapatan. ii- Peranan Ketua Kampung i. Memungut cukai ii. Membekalkan tenaga tentera iii. Mendapat tenaga buruh untuk sultan iv. Memastikan seluruh rakyat di kampungnya taat setia kepada sultan sambungan…. .

Golongan yang penting di kampung Golongan Agama Golongan Magis - cerdik pandai Islam - Penasihat sultan, kadi, mufti dan pembesar. - Berdakwah, mengajar agama, berkarya. - imam, khatib, bilal dan juru nikah -Pawang dan bomoh -Mempunyai kuasa magis -Boleh menyembuhkan penyakit - Berpengetahuan dalam bidang perubatan

Sistem Pemerintahan dan Pentadbiran Negeri Sembilan Yamtuan Besar Undang Lembaga Buapak

Yamtuan Besar -Pemerintah tertinggi di Negeri Sembilan -Yang Dipertuan Besar -Ketua Negeri

Undang - Ketua Luak / Luhak Tugas utama memilih Yamtuan Besar Ada 4 orang Luak (Sg. Ujong, Rembau, Jelebu, dan Johol)

LEMBAGA -Ketua suku -Peranannya i. memilih undang ii. menjaga keamanan dan keselamatan iii. Menyelesaikan pertelingkahan antara suku iv. Menguruskan pembahagian harta pusaka v. Orang perantara anggota sukunya dengan Undang

Buapak -Ketua perut -Setiap anggota perut adalah anak buah -menjadi tempat rujukan soal yang berkaitan dengan adat dan hukum

Cara Pemilihan Pemimpin Yamtuan Besar Undang Lembaga Buapak Anak buah

Alat-alat Kebesaran Diraja Negeri Sembilan Lambang kekuasaan dan pengesahan Yang Dipertuan Besar 16 kaki payung kuning 16 bilah pedang 16 bilah keris panjang 16 batang tombak benderang 8 buah tepak sirih 8 buah tempat abu 8 batang tiang lilin 4 tunggul (panji-panji) berwarna kuning 2 tunggul (panji-panji) berwarna merah 2 tunggul (panji-panji) yang berwarna hitam

9. 2: Sistem Perundangan Kerajaan Melayu Sistem perundangan berasaskan undang-undang adat dan undang bertulis

Sistem Perundangan Undang-undang Adat Temenggung Adat Perpatih Undang-undang Bertulis §Hukum Kanun Melaka §Undang-undang Laut Melaka §Undang-undang Pahang §Undang-undang 99 Perak §Undang-undang Kedah

Undang-undang Adat • Undang-undang adat ialah peraturan yang berlandaskan amalan kebiasaan dihafal turun-temurun • Dua jenis undang-undang iaitu Adat Perpatih dan Temenggung

Aspek Adat Perpatih Adat Temenggung Tempat asal Pagar Ruyong Palembang Amalan Negeri Sembilan dan Naning Corak Unsur Pemerintahan demokrasi Semua negeri Tanah Melayu kecuali N. 9 dan Naning Bercorak autokratik

Jurai keturunan Mengikut sebelah ibu bapa Perkahwinan Sesama suku dilarang Mengikut hukum syarak Pembahagian harta pusaka Mengutamakan anak perempuan Mengutamakan anak leleki Tujuan hukuman Memberi pemulihan Memberi pengajaran

Undang-undang Bertulis • Undang-undang bertulis merupakan himpunan peraturan, larangan, dan adat istiadat dalam bentuk bertulis • Negeri Johor. Perak dan Pahang mempunyai undang-undang yg hampir sama dengan Melaka kerana negeri-negeri tersebut merupakan jajahan takluk Kesultanan Melayu Melaka

Undang-undang tersebut ialah • Hukum Kanun Melaka • Undang-undang Laut Melaka • Undang-undang Pahang • Undang-undang Kedah • Undang-undang Perak

ØPertanian ØPerikanan ØKraf Tangan ØPerlombongn ØSistem percukaian ØSitem Serah ØSistem Kerah ØPerdagangan ØTimbangan, sukatan, dan ukuran ØPengangkutan

1. a) b) c) d) e) Jenis tanaman sebagai sumber makanan yang penting seperti Padi Sawah Padi huma Sayur-sayuran Buah-buahan Ubi 2. Kawasan utama pertanian lebih tertumpu di kawasan berhampiran sungai kerana Tanahnya subur Mudah mendapatkan sumber air. ( Terusan Wan Mat Saman) a) b) 3. Antara kawasan utama penanaman padi ialah a) Delta Sungai Kedah b) Delta Sungai Kelantan

Padi Sawah Ubi Padi Huma Jenis Tanaman Buah-buahan Sayur-sayuran Kawasan padi Delta Sungai Kedah Delta Sugai Kelantan

Peralatan Pertanian Mengemburkan tanah dengan cepat Menanam anak padi Menuai padi

Membajak tanah Menuai padi Memukul padi bagi memisahkan bijirin daripada tangkainya

Perikanan Serkap Bubu 1. Peralatan Traditional Tangguk Tanggul

Contoh Alatan Menangkap Ikan

2. Penggunaan Peralatan ini menunjukkan masyarakat Melayu mempunyai kemahiran menangkap ikan. 3. Hasil tangkapan akan diperdagangkan kerana mendapat permintaan yang tinggi Ikan kering 4. Lebihan tangkapan pula akan dibuat Belacan Budu Keropok

Membuat senjata (Keris) Menenun songket Masyarakat Melayu mahir dalam Barangan perhiasan daripada emas dan perak

1. Hasil perlombongan yang terdapat di Tanah Melayu ialah seperti Bijih timah dan emas. 2. Kawasan utama perlombongan bijih timah adalah seperti berikut : Bahan Negeri Kawasan Perlombongan Bijih timah Perak Lembah Kinta, Larut, Dinding, dan Beruas Selangor Sungai Bernam, Sungai Selangor, dan Sungai Klang Negeri Sembilan Sungai Linggi, dan Sungai Ujong.

Mendulang 3. Kemahiran melombong Bijih timah yang digunakan oleh masyarakat Melayu tradisional Melampan Lombong Siam

Cukai dikenakan Ke atas Hasil pertanian (beras) Hasil perlombongn (bijih timah) Hasil perdagangan (ikan kering) Hasil hutan (getah perca, dan Rotan)

2. Cukai merupakan sumber pendapatan pemerintah 3. Sungai merupakan jalan perhubungan dan pengangkutan utama serta tempat kegiatan memungut cukai 4. Cukai juga melambangkan kekuasaan seseorang pembesar di kawasannya. Jenis cukai Huraian a) Cukai bebas kuala Cukai yang dipungut di kuala sungai b) Cukai labuh batu Cukai yang dipungut di tempat-tempat tertentu di sepanjang sungai. c) Cukai perdagangan Cukai ke atas rakyat yang digunakan untuk membuat bunga emas(ufti) d) Cukai tanaman Cukai yang dikenakan jika tanaman mengeluarkan hasil yang banyak.

1. Rakyat menyerahkan sebahagian daripada hasil tanaman kepada pemerintah menyediakan tanah untuk rakyat. 2. Kadar dan nilai serahan bergantung pada hasil tanaman.

1. Pekerjaan yang dilakukan tanpa diberi upah, contohnya membina saliran. istana, kubu, dan 2. Sistem ini melambangkan taat setia dan pengorbanan rakyat terhadap pemerintah.

Kegiatan perdagangan Dilakukan secara Berjual beli Tukar barang

Pusat perdagangan Pelabuhan Melaka Pelabuhan Kedah Pelabuhan Klang Pelabuhan Johor Lama

Rempah Hasil tenunan Garam Barang-Barang Dagangan Gambir Bijih timah Lada Hitam Beras

• Meramu – kegiatan mengumpul hasil hutan untuk tujuan perdagangan. Kayu kayan Madu lebah Hasil hutan Damar Rotan

Sistem Matawang Sistem Barter (Pertukaran barang) Siput Geweng dan Siput Gerus Matawang logam Emas dan Perak Abad ke 15 wamg logam Kaleng (Calains) digunakan di Melaka

Contoh-contoh Matawang

…. . Lagi contoh matawang

Dacing dan Pikul Emas Perak Rempah Bijih Timah Kaul, Cupak dan Gantang Beras Garam Rempah Kacang Bijih Timah

Unit Relung ► Jengka dan Hasta (Angota badan) ► Sepelaung, Setanah nasi, Sehari, Sepekerjaan Dan Sepurnama ► Mengukur keluasan tanah Mengukur panjang dan pendek Sesuatu benda. Mengukur jarak antara kampung dengan kampung.

Jenis-Jenis Pengangkutan Air Denai Penarikan Pengangkutan Darat

Pengangkutan Air Perahu Jalur Kolek Sampa n

Perahu ditarik untuk sampai ke sungai Denai Penarikan Menghubungkan Pahang dan Melaka Masa perjalanan disingkatkan

Pengangkutan Darat Lembu Gajah Kerbau

9. 4: SOSIOBUDAYA Gaya hidup golongan bangsawan Gaya hidup rakyat jelata

Gaya hidup golongan bangsawan • Adat Pertabalan • Adat Menjunjung duli • Muzik bangsawan • Upacara menyambut utusan • Tarian bangsawan • Pesta, pertunjukkan seni, sukan dan permainan • Pakaian raja • Sastera bertulis • Adat resam

Gaya Hidup Rakyat Jelata • Permainan • Adat resam • Pendidikan • Kesusasteraan dan Persuratan • Seni muzik, seni tari dan nyanyian

Aktiviti Sosiobudaya Masyarakat Melayu Masa lapang Karya persuratan Adat resam Kesenian rakyat

Seni tari Seni suara Seni ukir Seni mempertahankan diri KESENIAN RAKYAT Seni tekat Seni tenun Seni muzik

SENI MUZIK ØHadrah dan ghazal ØAlat muzik seperti gong, nafiri, kompang, rebana ubi dan seruling

SENI TARI • Tarian tradisional seperti joget, inang, kuda kepang dan zapin

SENI SUARA Lagu yang terkenal ialah v Endoi atau dendang Siti Fatimah v Ulit Anak v Dikir Barat v Nazam v Nasyid v Marhaban v Qasidah v Hadrah v Rodat v Ghazal

SENI UKIR üMahir mengukir tembaga, memahat, mengukir pintu dan membuat mimbar masjid üJenis ukiran bercorak ukiran timbul, terbenam dan tembus üTema ukiran berbentuk daun, bunga dan tulisan khat ayat Al-Quran

SENI TENUN o Terkenal di Terengganu, Kelantan dan Pahang o Jenis tenunan ialah tenunan biasa, songket dan benang ikat celup o Corak tenunan berunsur tumbuhan, bunga, binatang dan geometri

SENI TEKAT ØKraftangan yang popular ØMenggunakan kain baldu sebagai dasar disulami dengan benang emas

SENI MEMPERTAHANKAN DIRI • Dapat mendisiplinkan dan membentuk ketahanan diri seseorang untuk menghadapi musuh

MASA LAPANG Golongan Bangsawan Golongan Rakyat Faedah

Golongan bangsawan ØSemasa tidak menjalankan urusan pentadbiran negara ØBermain separ raga, catur , senjata, bersilat dan menunggang kuda ØMendengar hiburan dari tukang cerita, penyair, penyanyi dan ahli muzik ØDipersembahkan dengan pelbagai muzik dan tarian

Golongan Rakyat v. Semasa menunggu hasil atau selepasmenuai hasil sertapada waktu petang atau malam v. Bermain layang-layang, gasing, bersilat dan congkak v. Bercerita, bersyair dan berpantun

Faedah § Dapat memupuk persefahaman serta saling membantu § Mendapat hiburan § Dapat menajamkan fikiran dan ingatan yang mengkehendaki daya pemikiran yang pantas

Karya Persuratan Lisan Tulisan

Lisan • Disampaikan melalui cerita oleh tukang cerita sambil bermain alat muzik gendang dan rebab

Jenis-Jenis Dan Contoh Cerita Lisan Cerita Asal Usul • Cerita Asal Usul Tiga Buah Gunung • Cerita Asal Usul Bukit Marak di Kelantan Cerita Binatang Cerita Jenaka Cerita Penglipur Lara Cerita Dongeng • Sang Kancil dan Harimau • Pelanduk dan Buaya • Kura-kura dan Arnab • Cerita Pak Kaduk, • Cerita Lebai Malang • Cerita Si Luncai • Hikayat Malim Deman • Hikayat Raja Muda • Hikayat Anggun Cik Tunggal • Puteri Saadong di Kelantan • Tasik Dayang Bunting • Cik Siti Wan Kembang

Tulisan Misa Melayu Tuhfat al- Nafis Kitab al-Darr al Manzum Sejarah Melayu Nazam Kamzul Ula Syair Sultan Ahmad Tajiddin

Tujuan sastera lisan q. Hiburan q. Memberi nasihat q. Menambahkan ilmu pengetahuan

Adat Bercukur ADAT RESAM Adat Berkhatan Adat Perkahwinan Melayu

ADAT RESAM • Amalan yang ditetapkan oleh sesebuah masyarakat dan diwarisi secara turun temurun

ADAT PERKAHWINAN MELAYU q. Merisik q. Meminang q. Bertunang q. Menghantar belanja q. Akad nikah q. Bersanding

ADAT BERCUKUR üMencukur rambut bayi selepas seminggu dilahirkan sebagai tanda kesyukuran üDiadakan bacaan berzanji dan marhaban üTahlil dan doa selamat dibaca pada akhir upacara

ADAT BERKHATAN • Bagi kanak-kanak lelaki yang sudah baligh atau cukup umur • Dilakukan secara beramai-ramai • Sebelum upacara kanak-kanak lelaki akan dimandikan diarak mengelilingi kampung • Dikhatankan oleh Tok Mudin

Pendidikan Masyarakat Melayu Pendidikan Tidak Formal (Tidak Rasmi Pendidikan Formal

Pendidikan Tidak Formal • Perkara yang dipelajari v Adab sopan v Adat Istiadat v Pantang larang v Kemahiran pertukangan dan ilmu perubatan tradisional Belajar melalui v Ibubapa dan orang dewasa yang berpengalaman v Pemerhatian v Melalui cerita lisan, pantun, peribahasa dan teka teki

Pendidikan Formal • Berkembang selepas kedatangan agama Islam • Perkara yang dipelajari Ø Kitab muqaddam dan Al-Quran Ø Fardhu ain , rukun Islam dan rukun Iman Ø Mengira, menulis jawi dan tajwid Aktiviti dijalankan di: Ø Istana Ø Surau, masjid dan madrasah Ø Pondok Ø Rumah guru agama

Tujuan üSeseorang individu boleh berdikari tanpa mengharapkan bantuan orang lain üMelahirkan individu berakhlak mulia, bersopan, bertatasusila dan berhemah tinggi

Sekian Terima kasih Selamat Maju Jaya