Sectorale aanpak van werkbaar werk onder de loep

Sectorale aanpak van werkbaar werk onder de loep Beleidsmatige lessen uit de addenda werkbaarheid bij de convenants 2013 -15 Frank Janssens, Stichting Innovatie & Arbeid

2 Werkbaarheidsprojecten doorgelicht ‘bezoek’ projecten: diepte-interviews staf sectorfondsen en deskresearch rapporten, beleidsplannen en tools 18 sectortrajecten in kaart gebracht www. werkbaarwerk. be

3 Werkbaarheidsprojecten doorgelicht ‘bezoek’ projecten: diepte-interviews staf sectorfondsen en deskresearch rapporten, beleidsplannen en tools (web)survey bij betrokken sociale partners in projectstuurgroepen en raden van bestuur (sept. 2015) Beleidsmatige lessen 1. De lange weg… meerwaarde én beperkingen van de projecten 2. Werkbaar werk: waarom een sectorale prioriteit ? 3. Werkbaar werk: what’s in a name? 4. Sectorfondsen: een nieuwe rol als makelaar in werkbaar werk?

1. De lange weg … meerwaarde en beperkingen van de projecten 4 meerwaarde: werkbaar werk krijgt vaste plaats op sectoragenda • aantoonbare resultaten op vlak van ‘bespreekbaarheid’ • duidelijke toekomstplannen (sectorfonds, CAO’s, nieuwe convenanten)

5 Sociale partners aan het woord (1) Evaluatie van de gelopen werkbaarheidstrajecten “Een duidelijk resultaat van het (ESF-) project is dat werkbaarheidsthema's op niveau van sector en sectorfonds bespreekbaar geworden zijn. ” “In het nieuwe sectorconvenant 20162017 moet werkbaar werk een substantiële plaats krijgen. ”

1. De lange weg … meerwaarde en beperkingen van de projecten 6 meerwaarde: werkbaar werk krijgt vaste plaats op sectoragenda • aantoonbare resultaten op vlak van ‘bespreekbaarheid’ • duidelijke toekomstplannen (sectorfonds, CAO’s, nieuwe convenanten) beperkingen: accent op beleidsvoorbereiding, acties eerder moeizaam uit de steigers • (12) onderzoek, uitwerking beleidsplannen, tools en actiecatalogi • (6) (ook) acties op het terrein: sensibilisering, bedrijfstrajecten

7 Sociale partners aan het woord (2): evaluatie van de gelopen werkbaarheidstrajecten “In ons (ESF-)project hebben we veel tijd en energie moeten steken in onderzoek en analyse, zodat er voor acties weinig ruimte overbleef. ” “Het afgelegde werkbaarheidstraject heeft geleid tot reële verbeteringen en meetbare effecten in ondernemingen. ”

1. De lange weg … meerwaarde en beperkingen van de projecten 8 meerwaarde: werkbaar werk krijgt vaste plaats op sectoragenda • aantoonbare resultaten op vlak van ‘bespreekbaarheid’ • duidelijke toekomstplannen (sectorfonds, CAO’s, nieuwe convenanten) beperkingen: accent op beleidsvoorbereiding, acties eerder moeizaam uit de steigers • (12) onderzoek, uitwerking beleidsplannen, tools en actiecatalogi • (6) (ook) acties op het terrein: sensibilisering, bedrijfstrajecten “sectoren op weg naar systematische werkbaarheidsaanpak, stap naar tastbare en sectorbrede effecten is werk van langere adem”

9 2. Werkbaar werk … waarom sectorale prioriteit ? werkbaarheidsaddenda richtten (mede) vizier op retentiebeleid, als complement en rentabilisering van inspanningen op vlak van instroom, inscholing en permanente vorming ½ van projecten focust op verloop en vroegtijdige uitstroom op nieuwkomers/beginperiode van de loopbaan vergrijzingsproblematiek vooral in ‘mature’ industriële sectoren en de social profit een belangrijk aandachtspunt

10 Sociale partners aan het woord: sense of urgency door pensioen- en SWThervormingen? “De pensioen- en SWT-hervormingen maken van werkbaarheid een dwingend werkpunt voor de sector in de komende jaren. ” WERKGEVERS VAKBONDEN akkoord neutraal niet akkoord

11 2. Werkbaar werk … waarom sectorale prioriteit ? werkbaarheidsaddenda richtten (mede) vizier op retentiebeleid, als complement en rentabilisering van inspanningen op vlak van instroom, inscholing en permanente vorming ½ van projecten focust op verloop en vroegtijdige uitstroom op nieuwkomers/beginperiode van de loopbaan vergrijzingsproblematiek vooral in ‘mature’ industriële sectoren en de social profit een belangrijk aandachtspunt “de ganse problematiek van werkbaar werk moet opengetrokken worden naar alle leeftijdsgroepen”

12 3. Werkbaarheid … what’s in a name? sectoren worstelen met operationalisering van het beleidsconcept ‘werkbaarheid’ • multidimensioneel karakter van het (SERV-)werkbaarheidsbegrip • specifieke werkbaarheidstopics liggen buiten traditionele werkterrein en expertise van sectorfondsen en gevoeliger binnen het sociaal overleg a. b. c. d. e. • Innovatieve arbeidsorganisatie • Fysieke belasting en ergonomie • Werk-privé-balans en werktijden • Werkdruk- en stresspreventie • HR ifv van leren en motiveren 9 projecten 2 projecten 4 projecten 1 project 3 projecten

13 Sociale partners aan het woord: visieverschillen m. b. t. scope van het werkbaarheidsbeleid “De werkbaarheidsaanpak in onze sector moeten we inzetten op…? ” investeren in werkpostergonomie werktijden ifv werk-privé-balans werkstresspreventie werkgevers vakbonden

14 3. Werkbaarheid … what’s in a name? sectoren worstelen met operationalisering van het beleidsconcept ‘werkbaarheid’ • multidimensioneel karakter van het (SERV-)werkbaarheidsbegrip • specifieke werkbaarheidstopics liggen buiten traditionele werkterrein en expertise van sectorfondsen en gevoeliger binnen het sociaal overleg sector(fonds)invalshoek wordt als een plus gezien om probleemen verbeterpunten in hanteerbare termen te omschrijven • gedegen terreinkennis en vertrouwensrelatie met ondernemingsactoren • selectie werkbaarheidsaspecten die relevant/prioritair zijn • aanwezigheid van dominante typefuncties gangmaakt bruikbare en ‘exporteerbare’ inzichten, oplossingen en recepten

4. Sectorfondsen: een nieuwe rol als makelaar in werkbaar werk? shift van zuivere VTO-financier/verstrekker/bemiddelaar naar bedrijfsadvisering rond competentie- en HR-beleid en … ‘werkbaar werk’-dienstverlener 15

16 Sociale partners aan het woord: visie op rol en opdracht van de sectorfondsen "Werkbaar werk blijft (ook na het ESF-project) een permanent aandachtsgebied in de reguliere werking van het sectorfonds" “Om op het terrein effectieve resultaten te boeken moet het sectorfonds inzetten op ondersteuning van ondernemingstrajecten (via consulenten, subsidiëring. . . ). ” akkoord neutraal niet akkoord

4. Sectorfondsen: een nieuwe rol als makelaar in werkbaar werk? 17 shift van zuivere VTO-financier/verstrekker/bemiddelaar naar bedrijfsadvisering rond competentie- en HR-beleid en … ‘werkbaar werk’-dienstverlener ? deskundigheidsvraagstuk ? capaciteitsgrenzen (middelen en menskracht) ‘makelaarsrol’ voor sectorconsulenten bij ondernemingstrajecten rond werkbaarheid: hulp bij diagnose en eerstelijnsadvies, doorverwijzing naar gespecialiseerde (publieke/private) dienstverleners i. f. v. expertise en subsidiemogelijkheden vragen i. v. m. het ‘werkbaarheidsnetwerk’ van sectorfondsen • geringe aanwezigheid externe preventiediensten? • ontwikkelingen EAD-beleid en Ervaringsfonds? • nood aan afstemming tussen regionale en federale initiatieven?