Sanayide Enerji Verimliliini Artrc nlemler Kocaeli niversitesi Enerji

Sanayide Enerji Verimliliğini Artırıcı Önlemler Kocaeli Üniversitesi Enerji Sistemleri Mühendisliği Bölümü Bölüm Başkanı Prof. Dr. Engin Özdemir

Dünyada Enerji Görünümü ABD AVRUPA JAPONYA ÇİN Doğalgaz X 3 X 5 X - Endüst. Elektrik X ≈2 X >2 X Enerji talebi Çin, Hindistan, Ortadoğu bölgelerine kayıyor. ABD 2035 enerjide %100 yerlileşme hedefi. Enerjinin akış yönü değişiyor. 2030 yılında petrol tüketiminde Çin ABD’yi Orta Doğu ülkeleri AB’ni geçeceği öngörülüyor. 2035 yılına kadar elektrik üretiminde kapasite artışının %50 sinin yenilenebilir kaynaklı olması öngörülüyor. Nükleer kaynaklı elektrik üretiminin 2/3 oranında artacağı ve bu sektörde Çin, Kore, Hindistan ve Rusya’nın ön plana çıkması beklenmektedir. Enerji Yoğun Sektörler; Endüstriyel katma değerin 1/5’ini, Sanayi istihdamının ¼’ünü Sanayi enerji tüketiminin ¾’ünü Kaynak: World Energy Outlook Türkiye Tanıtımı Yayın No: TÜSİAD-T/2013/12/544

Ülkemizde Enerji Görünümü • Ülkemizin 1990 -2011 enerjide dışa bağımlılığı; birincil enerji arzında, %52’den %72’ye yükselmiştir [1]. • 2012 kurulu güçler hidroelektrik=doğalgaz (≈20000 MW) Birincil Enerji: Petrol, doğal gaz, kömür, odun gibi doğrudan tüketilebilen enerji kaynakları---Kaynak: enerjienstitusu. com

Türkiye 2020 enerji hedefleri • Üretimden kaynaklanan sera gazı emisyonunda 2020 yılına kadar % 20 azalma. • Enerji tüketiminde 2020 yılına kadar % 20 azalma. • Yenilenebilir enerji payını 2020 yılına kadar % 20 arttırma. • Sanayi, bina ve hizmet, ulaştırma ve enerji sektörlerinde yapılacak iyileştirmelerle Türkiye’nin 2010 yılı enerji yoğunluğunu 2023 yılına kadar %20 azaltmaktır.

Ülkemizde Enerji Görünümü • Sanayi üretimi Enerji talebi • Yeni enerji santralleri • Yerli Kaynaklar !!! • Enerjide dışa bağımlılık Enerji politikalarındaki arz yanlı Verimliliği bakış açısı talep tarafına kaymalıdır.

Enerji Verimliliği • Bir üretim organizasyonunun temel amacı en düşük maliyette ürün üretmektir. Kullanılan enerji bu amaca hizmet edecek şekilde kullanılır. Bu amaç dışında kullanılan enerji(kaynak) kayıptır. • Tüketilen her birim enerji ile maksimum iş almak. • Yeni enerji kaynağı ! • Firmanın üretim kapasitesi, kalitesi gibi değerleri düşürmeksizin enerji faturasını düşürmek hedeftir.

Sürdürülebilir enerji verimliliği için takip edilmesi gereken adımlar • Ölç • Enerji ve güç kalitesi ölçümü • Temel unsurları belirle • Düşük tüketimli cihazlar • Güç kalitesi ve Enerji sürekliliği • Kontrol et ve yönetim sistemi kur • • Bina yönetim sistemleri, Güç yönetim sistemleri, Motor kontrolü, Aydınlatma kontrolü • İzle & geliştir • Enerji yönetim yazılımı • Uzaktan izleme sistemleri

Enerji Verimliliği ENERJİ PERFORMANS GÖSTERGELERİ Proses Üretimi Başına Enerji Tüketimi =Toplam Tüketilen Enerji(Mcal)/Üretim Miktarı(Ton) • Kişi Başına Enerji Tüketimi =Toplam Tüketilen Enerji(Mcal)/Toplam Kişi Sayısı • Ürün Başına Enerji Maliyeti =Toplam Enerji Maliyeti(TL)/Üretim Miktarı(Ton) • Kişi Başına Enerji Maliyeti =Toplam Enerji Maliyeti(TL)/Toplam Kişi Sayısı • Net Enerji Tüketimi =Giren Enerji-Çıkan. Enerji/Toplam Üretim

Enerji Verimliliği Sanayide yıllık enerji tüketimi; (son 3 yıl esas) • > 1000 TEP Enerji Yöneticisi • > 50000 TEP Enerji Yönetim Birimi bulunmalı • (elekt. tük. k. Wh x 860)/10. 000 = ……. . TEP 1 k. Wh = 8, 6 x 10^-5 TEP

Enerji Verimliliği

Enerji Yoğunluğu ve Kişi Başına Enerji Kullanımı (2013) Enerji Yoğunluğu (TEP/1000 (2005 USD)) 0. 35 0. 3 Çek Cumhuriyeti Slovakya 0. 25 Polonya Kore Meksika 0. 2 Kanada TÜRKİYE 0. 15 ABD Yeni Zelanda OECD Toplam OECD Avrupa İsveç Portekiz Fransa İspanya Hollanda Almanya İtalya Japonya İngiltere Danimarka İsviçre 0. 1 0. 05 0 0 1 Kaynak: IEA, OECD, 2013 2 3 4 5 Kişi Başı Enerji Kullanımı (TEP/Kişi) 6 7 8

Enerji verimliliği yatırımı için 3 temel neden… • FİNANSAL NEDENLER – İşletim maliyetlerinin azaltılması • YASAL YÜKÜMLÜLÜKLER – Ülke standartları ve yönetmeliklerine uyum • SOSYAL SORUMLULUK VE YEŞİL İMAJI – Imaj değeri: – ● Sosyal sorumluluk – ● Düşük tüketimli bina, – ● Enerji kimlik belgesi – (imaj + bina değerinin arttırılması).

Enerji Verimliliği Çözümleri • Verimlilik sağlayan ürünler – Hız kontrol cihazları – Proses otomasyonu için PLC’ler – Güç kompazasyonu ve harmonik filtre ürünleri • Yönetim sistemleri – Enerji izleme ve analizi – Proses izleme sistemleri • Hizmetler – – – Saha denetimleri Veri toplama ve analizi Finansal analiz ve kontrol, Geliştirme senaryosunun planlanması Uzaktan izleme ve optimizasyon

Yasal düzenlemeler. . . • Enerji Verimliliği Kanunu – Mayıs 2007, 5627 – Enerji Verimliliğinin Artırılması Yönetmeliği (25 Ekim 2008) – Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği (5 Aralık 2008) • Elektrik Piyasası Kanunu – Subat 2001, 4628 – Dağıtım Sisteminde Tedarik Sürekliliği, Teknik ve Ticari kalite Yönetmeliği – İletim Sistemi Arz Güvenirliği ve Kalitesi Yönetmeliği • Yenilenebilir Enerji Kanunu – Mayıs 2005, 5346

Teşvikler & Destekler • Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı – Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına Dair Yönetmelik (27/10/2011 - 28097) – Enerji Verimliliği Destekleri Hakkında Tebliğ (Sıra No: 2012/3) (3/7/2012 – 28342) • Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) – Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) Destekleri Yönetmeliği (18/10/2008 – 27028) • Genel Destek Programı Uygulama Esasları (16/6/2010)

ETKB Teşvikleri & Destekleri : Genel Koşullar • Yıllık toplam enerji tüketimi 1. 000 TEP ve üzeri olma • Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü veri tabanında kayıtlı olma • Mevzuat gereklerini yerine getirme – Enerji yönetimi – Yıllık bildirim • TS EN ISO 50001 Enerji Yönetimi Standart belgesine sahip olma (1/1/2014’den sonra)

Enerji Verimliliğine Yönelik Destek ve Teşvikler • Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü tarafından verilen destekler (>1000 TEP/yıl) : – Sanayi Kuruluşlarında Verimlilik Artırıcı Projelerin (VAP) Desteklenmesi ü Proje toplam bedeli (KDV hariç) 1 000 TL ü Geri ödeme süresi 5 yıl ü Talep edilen destek miktarı proje bedelinin %30’u ü Destek miktarı 300 000 TL (KDV hariç) – Gönüllü Anlaşmalar Yoluyla Sanayi Kuruluşlarının Desteklenmesi ü Enerji yoğunluğunu 3 yıl içinde ortalama %10 azaltma taahhüdünün gerçekleşmesi durumunda; ü Anlaşma yapılan yıla ait enerji giderinin %20’si (200 000 TL’yi geçmemek kaydıyla) YEGM tarafından ödenir.

Enerji Verimliliğine Yönelik Destek ve Teşvikler • TÜBİTAK Destekleri – 1003 – Enerji Öncelikli Alanı Enerji Verimliliği Destekleri (2013) – 1511 – Enerji Verimliliği • 2013 – – • 2014 Elektrik Motorları için tasarım yazılımı ve sürücü geliştirilmesi EV sensör teknolojileri İzolasyon yalıtım panelleri ve cam sistemleri Aydınlatma LED teknolojileri – Elektrik Motorları Teknoloji Geliştirme, – Sanayide Proses İyileştirme ve Atık Isı Geri Kazanımı • TTGV Enerji Verimliliği Destek Programı – 14 proje için 5, 5 Milyon ABD $ kredi desteği, (2006 -) • Kalkınma Ajansları tarafından verilen destekler • Dünya Bankası, UNDP, UNIDO • TURSEFF (177 Milyon ABD $ kredi) vb. kuruluşlar tarafından sağlanan krediler

Enerji Verimliliğine Yatırım Yapan Firmalara 5. Bölge Teşvikleri Veriliyor • 9 Mayıs 2014 tarih ve 28995 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 2014/6058 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile bazı enerji yatırımlarının teşvik edilmesi kararlaştırılmıştır. • Yıllık asgari 500 TEP (ton eşdeğeri petrol) enerji tüketimi olan mevcut imalat sanayi tesislerinde gerçekleştirilecek, birim ürün başına en az % 20 oranında enerji tasarrufu sağlayan ve yatırım geri dönüş süresi azami 5 yıl olan enerji verimliliğine yönelik yatırımlar, • Atık ısı kaynaklı olarak, bir tesisteki atık ısıdan geri kazanım yolu ile elektrik üretimine yönelik yatırımlar (doğalgaza dayalı elektrik üretim tesisleri hariç), • yapılacağı bölgeye bakılmaksızın 5. BÖLGEDE YAPILACAK OLAN YATIRIMLARA SAĞLANAN TEŞVİKLERDEN YARARLANDIRILACAKTIR. • Faydalanılacak 5. Bölge Teşvikleri • Katma Değer Vergisi İstisnası, Gümrük Vergisi Muafiyeti, • Vergi indirimi, Sigorta primi işveren hissesi desteği, • Faiz Desteği Yatırım yeri tahsisi,