Samenwerkingsovereenkomsten Nils Van Brussel Anneleen De Smedt 27

Samenwerkingsovereenkomsten Nils Van Brussel Anneleen De Smedt 27 -03 -2014 Antwerpen

Inhoudstafel 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Procedure Methodiek ‘kwaliteitszorg’: welke projecten? So studie So werken (I tot IX) Subsidies Tips & tricks Vastleggen en betalen Structureel onderhoud Nieuwe BVR in de maak

1. Procedure

1. Vernieuwde procedure Niet meer klokvast… • Zwakke juridische basis (MB / Omzendbrieven) • Niet-reglementaire subsidies • Budgettaire versnippering • Integrale projectaanpak onder druk • Formele discussies wegen op voortgang (M 11 – M 13) • Partners kibbelen en klanten klagen Samen op de rails

De nieuwe reisgids • Versterkte juridische basis: Mobiliteitsdecreet – BVR (25/01/2013) – MB • instrumentarium op ‘hoger’ niveau • Behoudt wat goed is – verandert waar nodig • kwaliteitszorg: inhoudelijk en procesmatig • een globale en gecoördineerde visie op lokale mobiliteit via mobiliteitsplanning • gestructureerd overleg met gelijke partners • directe betrokkenheid van de lokale overheid O. L. M.

Organisatorische omkadering • Veranderd, maar ook herkenbaar • GBC begeleidt initiatiefnemer van ontwerp tot evaluatie voor mobiliteitsplannen en projecten • PAC/OVC wordt RMC en bewaakt kwaliteit van plan/project • Auditor wordt Kwaliteitsadviseur die RMC bijstaat en minister adviseert

GBC kern van overlegmodel • Leden: • Vaste: gemeente / wegbeheerder / initiatiefnemer / MOW / De Lijn • GMP • N-weg • Variabele • Adviserende • Belangrijke rol voor lokale overheid • Gemeenteraad richt GBC formeel op • Gemeente organiseert en zit voor • Gemeente zorgt voor verslag

Intergemeentelijke GBC’s • IGBC • • Voor gemeentegrensoverschrijdende projecten Initiatiefnemer stelt oprichting voor Gemeenten treden al dan niet toe Initiatiefnemer zit IGBC voor • Organiseert vergaderingen • Zorgt voor verslag

GBC beslist… • Doet aanbevelingen t. a. v. initiatiefnemer • Begeleidt de initiatiefnemer • Belangrijk voor draagvlak voor plan of project • Verantwoordelijkheid blijft bij initiatiefnemer

GBC beslist bij consensus • Alle vaste leden (ev. volmacht) • Aanwezige variabele leden • Adviserende leden tellen niet mee voor consensus • Belangrijk: • mandaat essentieel: formeel standpunt namens AWV • elk lid (slechts) 1 stem – dus ook intern afstemmen • aanwezigheid (standpunt) is belangrijk voortgang dossier (geldigheid vergaderingen a. h. v. quorum). • correcte verslaggeving essentieel

• Consensus = sleutelmoment • Sluit inhoudelijke discussie af: • Geen RMC • Enkel schriftelijk advies K. A. (binnen 15 werkdagen). • Geen advies KA binnen termijn = gunstig advies

Consensus is sleutelmoment • Indien geen consensus • Bezwaar duidelijk aangeven op GBC • Bezwaar opnemen in GBC-verslag • GBC-fase sluit af en dossier komt op agenda RMC voor bespreking RMC-bespreking kan ook op vraag: • Van initiatiefnemer (bv voor complexe dossiers) • Van kwaliteitsadviseur • Opgelet: RMC ‘beslist’ niet meer, treedt niet op als scheidsrechter, maar omkadert de KA.

Advies kwaliteitsadviseur • Niet akkoord met advies? • Verzoek tot heroverweging bij minister • Indienen binnen 15 werkdagen • Beperkte beroepsmogelijkheden: • Voor plannen: enkel tegen ongunstig advies • Voor projecten: tegen gunstig en ongunstig advies maar: • Pas tegen herhaald (= 2 de) ongunstig advies op zelfde project • Enkel tegen gunstig advies als je al bezwaar maakte in GBC

2. Methodiek ‘kwaliteitszorg’: welke projecten?

Methodiek ‘kwaliteitszorg’ • BVR bevestigt organisch gegroeide praktijk • Startnota • Projectnota met voorontwerp en raming • Indien mogelijk unieke verantwoordingsnota • Evaluatienota • Te volgen voor: • Projecten op gemeentewegen en op gewestwegen • Projecten openbaar vervoer • Stationsomgevingen

Van modules naar samenwerkingsovereenkomsten • Vroeger • 19 modules • Enkele verdwijnen: • • 6 (netheid) 15 (flankerende maatregelen) 17 (verlichting) (– kan geïntegreerd worden ) 19 (studie) • Enkele zijn geïntegreerd 16

Methodiek ‘kwaliteitszorg’ • Projecten op gewestwegen via samenwerkingsovereenkomst (SO) • Trekker: AWV of gemeente • Projecten op gemeentewegen krijgen subsidie • Trekker: gemeente of provincie • ! gewijzigde terminologie ‘subsidie’ 17

Samenwerkingsovereenkomst voor werken op gewestwegen • Gewestproject op gewestweg • So I vervangt modules 3 (herinrichting), 11 (fietspad), 16 (wegvak), 17 (verlichting) en 18 (kruispunt) • So II vervangt module 2 (omleidingsweg) • So IX vervangt module 5 (geluidsschermen) • Gemeente werkt op gewestweg • So V vervangt module 10 (schoolomgeving • So VI vervangt module 13 (fietspad) • So VIII vervangt module 4 (verlichting) • Anderen werken op gewestweg • So VII vervangt module 14 (bedrijventerrein) • Openbaar vervoer • So III en IV vervangen module 7/8/9 (De Lijn)

Uitzonderingen Projecten op wegen in beheer van het gewest die de ‘methodiek’ niet moeten volgen: • Projecten op autosnelwegen: tenzij bepaalde geluidsschermen en grondwallen • Infrastructuurprojecten (vb PCV) waarvan totale investeringskost < 200. 000 euro (toekomst 300. 000 euro) • tenzij het gaat om : • Projecten op gewestwegen waarbij de gemeente het initiatief neemt • Ontsluitingsinfrastructuur bedrijventerreinen • Dringende herstellingen + structureel onderhoud 19

Van modules naar samenwerkingsovereenkomsten • Studiefase en uitvoeringsfase gesplitst soepelheid en maatwerk • Per fase: • bij studie: mogelijkheid om studiefase inhoudelijk gaandeweg ‘uit te breiden’ (op een juridisch-technisch correcte wijze) • mogelijkheid om meerdere deelprojecten samen te voegen in 1 aanbesteding • zowel OLM-projecten als niet OLM-projecten • soepele keuze voor ‘trekker’ (1 AO) • Algemeen: 2 vastleggingen op correctere raming, minder verhogingen

3. So studie

Projecten op gewestwegen Start Overleg Ontwerp Naar uitvoering Formeel akkoord partners Realisatie Evaluatie • Initiatiefnemer gewest of gemeente • Studieovereenkomst gemeente – AWV (+ derde partijen) • Startnota • Projectnota • Of unieke verantwoordingsnota • GBC / (RMC) kwaliteitsadvies • Onteigenen • Definitief voorontwerp • Samenwerkingsovereenkomst werken: I – IX + ev. toevoegingen • Aanbesteden • Uitvoeren • Evaluatienota 22

SO studie • “Samenwerkingsovereenkomst voor samengevoegde opdrachten van diensten” • Noodzakelijke juridische eerste stap: • Algemene organisatorische afspraken • Garantie terugbetaling studiekosten • So studie is zinvol als: • 2 bouwheren • garantie nodig dat gemeente studiekosten terugbetaald krijgen • Verdeling studiekosten doorgaans pro rata de bouwkosten • AWV heeft controle over aanstellen studiebureau 23

SO studie • We bouwen verder op de samenwerkingsovereenkomst AWV – Aquafin • Dient aangepast te worden i. f. v. type project • 1 : 2 of meer bouwheren (vb. doortocht + riool) • A. AWV – Aquafin (F-TAW-PP 02 -14 So studie 1 a) • B. AWV + derde(n) (F-TAW-PP 02 -15 So studie 1 b) • 2 : gemeente enige bouwheer • A. gemeente enige bouwheer (F-TAW-PP 02 -16 So studie 2 a - 1 bouwheer gemeente) • B. voorwaardelijke gedeelten (F-TAW-PP 02 -17 : So studie 2 b - 1 bouwheer gemeente voorwaardelijke gedeelten) • 3 : geluid • F-TAW-PP 02 -18 So studie 3 - geluid 24

Infrastructuurproject AWV Niet via BVR-methodiek Via BVR-methodiek - PCV-dossiers (< € 300. 000) - Autosnelwegen - Structureel onderhoud - Prioritaire geluidsdossiers / schermen als milderende maatregelen Alleen AWV bouwheer: geen So studie 2 BH’en: So studie type 1 Omleidingsweg (So II) Steeds 2 BH’en: So studie 1 Herinrichting gewestweg (So I) Alleen AWV BH: geen So studie 2 BH’en: So studie 1 Fietspad (So VI) Verlichting (So VIII) 1 BH: So studie 2 b of 2 a 1 BH: So studie 2 a (geen terugbetaling kosten) Schoolomgevi ng (So V ) 1 BH: So studie 2 a Ontsluiting Bedrijventerrein (So VII) 1 BH: So studie 2 a (geen terugbetaling kosten) 2 BH: So studie 1 Geluid (So IX) 1 BH: So studie 3

So studie • Ondertekend door alle betrokken partijen (cfr. delegatie) • Afspraken: • 1 Leidend ambtenaar • Aansturen studiebureau • Opdracht wijzigen / uitbreiden (beperkt) • Met schriftelijk goedkeuring betrokken partijen • Per deel een afzonderlijke factuur • Kopie aan de aanbestedende overheid 26

SO studie • Verdeling studiekosten doorgaans pro rata de bouwkosten • Raming en factuur van studiekosten opgedeeld: Deel t. l. v. gemeente op (subsidie) gewestweg Deel t. l. v. gemeente Deel t. l. v. AWV 3 e partijen 27

4. So werken (I tot IX)

So werken - Algemeen • Enkel de fase uitvoering werken • Verschillende combinatiemogelijkheden • Trekker studiefase en trekker uitvoeringsfase kunnen verschillend zijn! • So werken = bijlage uit BVR (25/1/2013) + organisatorische bepalingen • Mogelijkheid om andere werken aan de So werken te koppelen, gecombineerde werken met • Eén aanbestedende overheid • Eén geïntegreerd project • Niet noodzakelijk dat alle deelprojecten van de aanbesteding via projectmethodologie werden voorbereid

So werken - Algemeen • Organisatorische bepalingen • Alle betrokken partijen keuren aanbestedingsdocumenten goed, voorafgaand aanbesteding • AO stelt 1 veiligheidscoördinator-verwezenlijking aan: • Aanstelling wordt vastgelegd in een overeenkomst tussen partijen • Verdeling kosten ~ aandeel partijen in de werken • gesplitste facturen • AO duidt de LA en de toezichter op de werken aan. • Partners mogen op eigen kosten waarnemers aanstellen (voor hun deel van de werken): • Advies geven aan LA

So werken - Algemeen Kostenverdeling • Gewest: • Alle kosten op gewestdomein behalve … • Gemeente / derde partij • Eigen werken • Kosten op gewestweg: • aanleg en het onderhoud van voetpaden • levering / plaatsing / onderhoud van straatmeubilair • leveren en planten van groen binnen bebouwde kom • DWA-riolering / saldo van RWA-riolering 31

So werken - Algemeen • Sancties: nieuwe regeling • Bij niet naleving: indeplaatsstelling • Andere partij gaat over tot uitvoering verbintenissen • Optie om nadere afspraken toe te voegen • Andere vaste / herkenbare elementen: • Kosteloze overdracht van onroerende goederen van gemeente aan gewest • Bij “doortocht”: tot 10 jaar nadien geen vraag naar omleidingsweg mogelijk 32

So I – herinrichting gewestweg • Basisovereenkomst: Gewest werkt op gewestwegen • Integreert modules • • • 3 (doortocht) 11 (fietspad) 16 (wegvak) 17 (verlichting) 18 (kruispunt) • Aanbestedende overheid: AWV • In principe kan ook gemeente, Aquafin, De Scheepvaart, … 35

So II - omleidingsweg • So II – Gewest legt omleiding / nieuwe weg aan • Oude module 2 (nieuwe weg) is zeer herkenbaar • Projectzone 1 = rondweg (nieuwe gewestweg) • Projectzone 2 = oude gewestweg • Oude gewestweg overnemen en herinrichten zonder financiële tussenkomst. • Geen aanbesteding nieuwe gewestweg vóór de goedkeuring ontwerp én de overname oude gewestweg • Nieuw element: • geluidswerende maatregelen op projectzone 1 zijn 36 niet meer ten laste van gemeente

So IX - geluid • Aanpak geluid door AWV via 3 sporen: • Prioriteitenlijst Geluid Vlaanderen • geen So • € 100% AWV • Ten gevolge van milderende maatregel MER • geen So • € 100% AWV • Op initiatief gemeente • Kopie van module 5 (geluidsschermen) • So IX 37

So V - schoolomgeving • So V – schoolbuurt aan een gewestweg • Afgestemd op module 10 (schoolbuurt) • Schoolbuurt? • Zone 30 schoolomgeving • Anders max. 200 m vanaf toegang • Project: • Schoolbuurt aan gewestweg • Kruispunt met gemeenteweg n. a. v. gesubsidieerde schoolomgeving langs zijstraat • Niet meer beperkt tot kleine ingrepen • Enkel maatregelen gericht op verkeersveilige schoolomgeving 39

So V - schoolomgeving • Project via samenwerkingsovereenkomst: So V • Schoolbuurt aan gewestweg • Kruispunt met gemeenteweg n. a. v. gesubsidieerde schoolomgeving langs zijstraat Subsidie S 1 Dorpstraat Poort max. 200 m Project tot 25 m voorbij S 2 N-weg Kruispunt met N-weg Zone 30 schoolomgeving Max. 2 x 200 m Samenwerkingsovereenkomst 40

So V - schoolomgeving • So V – schoolbuurt aan een gewestweg • Uitbetaling in 3 schijven • 50% bij de betekening van de opdracht aan de aannemer van de werken + studiekosten • saldo van de kosten van de werken na de voorlopige oplevering • kosten voor het onderhoud van het groen buiten de bebouwde kom, na de definitieve oplevering 41

So VI – fietspad gewestweg • So VI – aanleg of de verbetering van fietsinfrastructuur aan een gewestweg • Afgestemd op module 13 (fietspaden langs gewestwegen) • Project: • Verbetering van een bestaand fietspad • Aanleg van nieuw fietspad Steeds conform Vademecum 42

So VI – fietspad gewestweg • So VI – aanleg of de verbetering van fietsinfrastructuur aan een gewestweg • Uitbetaling in 3 schijven • Gewest betaalt 100% indien BFF • Gewest betaalt 80% indien geen BFF 43

So VII - bedrijventerrein • So VII - aanleg of herinrichting van een gewestweg ter verbetering van de ontsluiting van een tewerkstellings-, winkel- of dienstenzone • Vervangt module 14 (ontsluiting bedrijvenzone) • Herinrichting van kruispunt van gewestweg met ontsluitingsweg (60% door gewest) • Nieuwe aansluiting van de ontsluitingsinfrastructuur op de gewestweg (40% door gewest) • Herinrichting van gewestweg als onderdeel van ontsluitingsinfrastructuur (60% door gewest) • Nieuw: versoepeling van de regels: het hoeft niet meer om een bovenlokaal of regionaal bedrijventerrein te gaan (mobiliteitsimpact in MB) 44

So VII - bedrijventerrein • Project via samenwerkingsovereenkomst: B 3 Nieuwe weg Bestaande weg B 2 B 1 N-weg Herinrichting wegvak gewestweg Bestaand kruispunt met gewestweg So (60% door gewest) Nieuw kruispunt met gewestweg So (40% door gewest) 45

So VIII - verlichting • SO VIII - plaatsing van aan de bebouwde omgeving aangepaste verlichting • Afgestemd op module 4 (verlichting) • Doortocht van gewestwegen • Wegvakken in een bebouwde omgeving die aangepaste verlichting vereisen • Gemeente staat in voor plaatsing / beheer / onderhoud / verbruik • 75. 000 euro/km • Juridisch bijgestuurd: • Gewest doet voor 25 jaar afstand van het recht van natrekking 46

5. Subsidies

Subsidies • Wat is een subsidie? • Eigendom is van belang ! • Gereglementeerde subsidies voor welbepaalde projecten op gemeentewegen • Voldoen aan voorwaarden • GMP • Start- en projectnota (of unieke verantwoordingsnota) • Raming is belangrijk! • Maximaal kostenraming + 10% + index (niet voor Fietsfonds) uitbetaling subsidiebedrag

Projecten op gemeentewegen Met subsidiëring • Schoolomgevingen langs gemeentewegen (cfr. vroegere module 10) • Aanleg of herinrichting van fietsinfrastructuur langs gemeentewegen als alternatief voor gewestweg (cfr. vroegere module 12) • Ontsluiting bedrijvenzones (cfr. vroegere module 14) • NIEUW: AWV is bevoegde overheid 49

Projecten op gemeentewegen • Begunstigde subsidies is altijd de gemeente/provincie • Samenwerkingsovereenkomst niet nodig • Bij subsidieprojecten pre-financiert gemeente/provincie • Moment van betaling schijven is per type subsidieproject vastgelegd bij BVR: • Schoolomgeving: 3 schijven • Bedrijventerrein: 1 schijf • Fietspad – alternatief voor gewestweg: 3 schijven 50

Subsidiabel bedrag • Kosten die nooit gesubsidieerd kunnen worden (studie + uitvoering): • Voetpaden • Straatmeubilair • Groen en verfraaiingskosten • Schuilhuisjes • Onteigeningen (tenzij anders bepaald) • Hoogte van de subsidie: • Afhankelijk van type subsidieproject: • bepaald % van de kostprijs

Schoolomgeving • Subsidie • 50% van de kostprijs • Studiekosten • Toezichtskosten • Kosten van de werken • Uitbetaling aan gemeente in 3 schijven: • Studiekosten + 50% subsidiabel deel van het gunningsbedrag bij betekening • Saldo kosten na voorlopige oplevering • Saldo van het ereloon van de studiekosten na definitieve oplevering

Onderscheid tussen subsidiedossier en So 50% SUBSIDIE S Dorpstraat Poort max. 200 m Project tot 25 m voorbij S Kruispunt met N-weg So Schoolomgeving 100% Zone 30 schoolomgeving Of max. 2 x 200 m So 100% Opgelet opsplitsing raming (PN) en factuur N-weg

Duurzame ontsluiting tewerkstellings-, winkel- of dienstenzone • Subsidie • 60 % van de kostprijs voor herinrichting van bestaande ontsluitingsinfrastructuur • 40 % van de kostprijs voor aanleg van nieuwe ontsluitingsinfrastructuur • Uitbetaling aan gemeente (projectontwikkelaar) in 1 schijf: • Na voorlopige oplevering • Opgelet: studiekosten worden niet gesubsidieerd

Onderscheid tussen subsidiedossier en So Bedrijventerrein B 1 B 3 60% Subsidie B 2 subsidie 40% So So N-weg So Herinrichting wegvak gewestweg Herinrichting bestaand kruispunt 60% Aanleg nieuw kruispunt 60% Opgelet opsplitsing raming (PN) en factuur 40%

Fietsinfrastructuur als alternatief voor gewestwegen • Subsidie • 100% van de kostprijs • • Kosten voor de verwerving van de gronden Studiekosten Toezichtskosten Kosten van de werken • Uitbetaling in 3 schijven • Studiekosten + 50% gunningsbedrag bij betekening • Saldo kosten na voorlopige oplevering • Saldo van het ereloon na definitieve oplevering

Gevolgen van gecombineerde projecten en onderscheid So / subsidie • Uitgebreide opdeling tussen de verschillende onderdelen van de werken en de studiekosten voor deze delen Deel t. l. v. gemeente op (subsidie) gewestweg Deel t. l. v. gemeente 3 e partijen Deel t. l. v. AWV

6. Tips & tricks

Tips & tricks • Meerdere GBC-vergaderingen: • Voorbereidende (minder formeel, kan statuut ‘werkvergadering’ hebben) • ‘beslis-GBC’ : quorum + verslag belangrijk. • Let’s be nice: • Tijdig volmacht geven (of in geval van ziekte, last minute) • Bij voorkeur geen volmacht geven als AWV inhoudelijk niet akkoord is

Overgangsmaatregelen • Oude ondertekende modules blijven lopen • Looptijd = 10 jaar • Modules ondertekend door gemeenteraad (voor 01/03/2013) kunnen nog tot 28/02/2015 getekend worden door minister. • Vanaf dan looptijd van 10 jaar. • Gemeenteraadsbeslissing voor 15/04/2007 of na 01/03/2013 nieuw systeem 60

7. Vastleggen en betalen

Welke B. A. vanaf 2014? • Herschikking: 63. 51 40, 841 M€ 73. 11 • MDU MH 210 7311 • So I, II, VII, IX • M 1, M 2, M 14, M 5 (+ verhogingen) • So V, VIII • M 10, M 13, M 4 (+ verhogingen) Nieuw!

Welke B. A. vanaf 2014? • MDU MH 208 6351 • Fietsfonds • Subsidies voor • bedrijventerrein • schoolomgeving • FP als alternatief • Overdracht wegen Gemeenteweg

Procedures concreet AWV = AO (vb. So I, II of IX) STUDIE (idem voor WERKEN) 1. Een zuiver AWV-project vereist geen So 1. VTG – cfr. ISO 2. Gunning en vastlegging – cfr. ISO 2. Een gecombineerd project met gemeente of 3 e 1. VTG: ontwerp van So toevoegen (cfr. ISO) 2. Gunning en vastlegging: definitieve So toevoegen (cfr. ISO) 64

Procedures concreet Gemeente = AO en AWV = medefinancierder (vb. SO V, VII, VIII) STUDIE (idem voor WERKEN) • Twee verschillende stappen. 1. Ontwerp So (geen bestek / VTG) IF – AG goedkeuren afhankelijk van delegatie 2. Definitieve So + gunningsdossier gemeente met aandeel AWV IF – AG afhankelijk van delegatie 65

Betaling subsidies • Voorwaarden: • Goedgekeurd mobiliteitsplan • Gunstig advies van de kwaliteitsadviseur (Art 39§ 2) • Via voortraject langs GBC heeft AWV weet van het dossier • BVR art 43§ 1: “Welke kosten kunnen ingediend worden? ” • Inhoud van een subsidiedossier (per schijf): BVR Art 44§ 1 66

Betaling subsidies • Nakijken: dossier compleet? • Nakijken “grendel” • Raming GBC + 10% + index • Advies aan minister formuleren • Voor goedkeuring naar minister • Vastleggen voor totale project obv raming (IF) • Uitbetaling per schijf (eventueel verhoging van de vastlegging) Subsidieformulier in opbouw 67

8. Structureel onderhoud

Informatie en overleg • 2 dienstorders • MOW/AWV/2013/5 ‘Structureel overleg tussen gemeenten en territoriale wegenafdeling van AWV’ • Minstens tweejaarlijks overleg • Voorstellen indicatief driejarenprogramma • MOW/AWV/2013/11 ‘Informatie en overleg in het kader van structureel onderhoud’ • De structurele en projectmatige afstemming van werkzaamheden via Werf/GIPOD • Betrokken gemeenten en desgevallend De Lijn schriftelijk verwittigen van het structureel onderhoud, voor aanbesteding der werken • Indien gewenst: mondelinge toelichting • Mogelijks worden kleine ingrepen aan bestek toegevoegd: max 5% • Als een grondige herinrichting nodig is, engageert AWV zich

9. Nieuw BVR in de maak

Wijzigingen So studie • Studiekosten terugbetaald als het project opgestart is als module 10 of 13 (Gemeenteraadsbeslissing), ongeacht de keuze voor de So werken (I, V of VI)

Wijzigingen aan So’s • So VII: kostenverdeling 40/60 • Afwijkingen mogelijk • 40/60 bepaalt het maximum aandeel van AWV Lokale opportuniteiten bij projectontwikkelaar die zijn project sneller wil