Samenwerking tussen leerplichtRMC en Veilig Thuis bij zorgmijdendeverzuimende

Samenwerking tussen leerplicht/RMC en Veilig Thuis bij zorgmijdende/verzuimende leerlingen Catelijne van der Hoeven & Randy Spruijt 19 april 2018

Inhoud • • Introductie Stellingen Even opfrissen: vormen van HG en KMH Gevolgen KMH/HG Meldcode (met nieuwe afwegingskader) Werkwijze VT Samenwerking

Introductie • • • Wie zijn jullie? Wie zijn wij? Welke ervaring hebben jullie met VT? Zijn er specifieke vragen? Hoe staat het met jullie kennis van HG/KM en de Meldcode?

Stellingen 1. Per jaar zijn meer dan 100. 000 kinderen slachtoffer van KMH/HG Juist: 119. 000 kinderen per jaar 2. De meest voorkomende vorm van KMH/HG is lichamelijk geweld Onjuist: psychische verwaarlozing

Stellingen 3. Getuige zijn van HG tussen ouders is ook kindermishandeling Juist 4. Per jaar overlijden minstens 50 kinderen aan de gevolgen van KMH Juist: tussen de 80 -100

Vormen KMH/HG • Verschillende vormen: • • • Lichamelijke mishandeling Lichamelijke verwaarlozing Psychische mishandeling Psychische verwaarlozing Seksueel misbruik Getuige van HG Per 1000 kinderen 4, 7 8, 1 3, 6 8, 4 0, 8 1, 8 Wanneer een kind één vorm van KMH meemaakt, is de kans op een tweede vorm 17 keer (!) zo hoog. Ze worden dus vaak op meerdere manieren mishandeld/verwaarloosd.

Lichamelijke mishandeling • Slaan, schoppen, krabben, knijpen, aan haren trekken, duwen, snijden, brandwonden maken, vastbinden, opsluiten, vergiftigen, wurgen, opzettelijk laten vallen, • • Inflicted Traumatic Brain Injury: schudden Vrouwelijk genitale verminking (VGV) PCF (Pediatric Condition Falsification) FAS (Foetaal Alcohol Syndroom)

Lichamelijke verwaarlozing Het structureel nalaten Niet voorzien in de noodzakelijke basisbehoeften: voeding, kleding, onderdak, bescherming, (medische) verzorging of leefruimte

Psychische mishandeling Uitschelden, manipuleren, kleineren, (be)dreigen, pesten, treiteren, vernederen, zelfbewustzijn ondermijnen, isoleren, uitsluiten, opsluiting, dreigen met zelfmoord, kinderen inzetten in conflict/dwingen partij te kiezen, kinderen als getuige van huiselijk geweld, geweld tegen huisdieren, stalking, te hoge eisen stellen; teveel verantwoordelijkheid geven

Psychische verwaarlozing Onvoldoende positieve aandacht, liefde, geborgenheid, steun, ontwikkelruimte en grenzen geven • Pedagogische verwaarlozing: onvoldoende pedagogische vaardigheden, ouderlijk gezag of structuur • Nalaten of belemmeren van noodzakelijke hulpverlening • Educatieve verwaarlozing: bewust toestaan van chronisch “spijbelen”, niet inschrijven op school

Seksueel misbruik/geweld Begluren, dwingen te kijken, ongewenst blootstellen aan pornografisch materiaal, penetratie door vingers/voorwerpen/penis, aanranding (ongepast kussen, strelen), verkrachting, seksuele exploitatie

KMH irt Leerplicht Licht: Matig: Ernstig: Zeer ernstig: (bijna) fataal: De ouder staat toe dat het kind zonder opgaaf van redenen 25 schooldagen in een jaar mist De ouder laat het kind meer dan 25 schooldagen per jaar missen bijvoorbeeld omdat het kind op een jonger kind moet passen Doktersadvies wordt niet opgevolgd De ouder weet dat het kind 25 -50% van de schooldagen spijbelt, maar grijpt niet in Een therapie van het kind wordt niet afgemaakt De ouder houdt het kind meer dan 50% van de schooldagen thuis Geen noodzakelijke medische hulp De ouder dringt er bij het kind op aan om niet naar school te gaan of houdt het kind thuis

Gevolgen van KMH • Gevolgen voor het kind • Gezondheid • Gedrag • Gevolgen voor de maatschappij • Financieel • Criminaliteit

Gevolgen van KMH Gevolgen Toxische stress - Achterstand in groei van de hersenen - Communicatie tussen verschillende delen van de hersenen werkt slechter - Stress-systeem ontwikkelt zich afwijkend (over/onderactief)

Meldcode • Elke organisatie (en haar professionals) die werkt met kinderen en volwassenen moet werken met de meldcode. • Geen meldplicht • Geldt voor sectoren: gezondheidszorg, onderwijs, kinderopvang, maatschappelijke ondersteuning, jeugdzorg en justitie • Stappen kunnen worden overgeslagen i. v. m. eigen veiligheid of veiligheid van de cliënt. • De volgorde is niet bindend • Niet elke discipline doorloopt alle stappen van de meldcode

Meldcode Twijfels over veiligheid 1. 2. 3. 4. 5. Meldcode In kaart brengen van de signalen Collegiale consultatie e/o advies VT Gesprek met cliënt Aard en ernst wegen, zn overleg VT Beslissen: hulp organiseren of melden

Stap 1: in kaart brengen signalen • Signalen. Kaart • Wegwijzer (meldcode app) • 3 basisvragen: • Is er direct fysiek gevaar voor het kind? • Belemmert de opvoedsituatie een veilige en gezonde ontwikkeling van het kind? • Zijn er risico’s voor de veiligheid van het kind in de nabije toekomst?

Interpreteren/registreren • • • Hoor de signalen zo objectief mogelijk aan Leg de signalen vast Niet interpreteren (feiten en concrete waarnemingen) Niet oordelen (geen hypothese) Heb oog voor de context Toets je waarneming bij collega’s

Zie je wat je wilt zien?

Stap 2: Consultatie • Overleg met een collega/ AF OF/EN • Overleg met VT

Stap 3: Gesprek met cliënt • Bespreek de signalen (feitelijk: wie, wat, waar, wanneer, waarom) • Geef aan dat je je zorgen maakt • Vraag door • Doe niet aan waarheidsvinding • Wees niet oordelend • Doe geen uitspraken/beloftes die je niet na kunt komen

Stap 3: Gesprek met cliënt • Nodig de cliënt uit om te reageren • Staan ze open voor hulpverlening? • Probeer samen een plan te maken. NB: zijn er aanwijzingen dat door het voeren van het gesprek, de veiligheid van het kind in het geding komt, dan kan worden afgezien van een gesprek!

Gespreksvoering • • Wees een OEN Laat OMA thuis Gebruik LSD Smeer met NIVEA • • Open, Eerlijk, Nieuwsgierig/neutraal Opvattingen, Meningen en Adviezen Luisteren, Samenvatten en Doorvragen Niet Invullen Voor Een Ander

Wat kan je tegenhouden? • • Ik weet er te weinig van af…. . In vind het moeilijk om er over te beginnen…… De anderen lossen het wel op…. . Signaleren kan ik wel maar hoe weet je het zeker? Angst voor juridische gevolgen…. . Ik wil in contact blijven met ouders…. . Ik heb het al zo druk en dit kost veel tijd…. Bang voor agressie van ouders…. . Weerstand bij jezelf is heel begrijpelijk!

Stap 4: Weeg aard en ernst • Baeten en Willems Welke vorm en hoe ernstig is het?

Stap 5: Beslissen • Zelf hulp organiseren • Organiseer de noodzakelijke hulp • Volg de effecten van de hulp • Meld alsnog als de KMH niet stopt of opnieuw begint • Melden (bespreek vooraf met cliënt) • Vermoeden melden bij VT • Blijf bij de feiten • Overleg met VT wat jij kan doen om gezinsleden tegen geweld te beschermen

Afwegingskader vanaf 2019

Gevolgen nieuwe meldcode • Bij acute en/of structurele onveiligheid is een melding bij VT altijd noodzakelijk (ook wanneer je inschat zelf hulp te kunnen organiseren) • Het melden van huiselijk geweld en kindermishandeling wordt minder vrijblijvend Nieuwe meldcode

Tip • Meldcode app

Missie Het stoppen van huiselijk geweld en kindermishandeling en het duurzaam borgen van veiligheid van alle betrokkenen

Veilig Thuis als expertisecentrum • Voor alle vragen op gebied van huiselijk geweld en kindermishandeling • Aandachtsgebieden oa. • Ouderen • multiculturele doelgroep (EGG) • seksueel geweld • complexe (echt)scheidingen • LVB • WTH; niet overal • Voorlichting en trainingen, oa Wet Meldcode

Wat doet Veilig Thuis? • Advies: anoniem en eenmalig. Registratie op naam hulpvrager of anoniem. Gegevens betrokkenen worden niet vastgelegd. • Ondersteuning: een professionele hulpvrager (wijkteam, zorgaanbieder, school, leerplicht) ondersteunen bij het bespreekbaar maken van HG/KM, veiligheid inschatten, veiligheidsplan maken ed. REGIE BLIJFT BIJ DE HULPVRAGER

Wat doet Veilig Thuis? Meldingen • Politiemeldingen • Zorgmeldingen (zowel volwassenen als jeugd) • Meldingen van professionals, burgers Direct bij binnenkomst: urgentie en gevaar inschatten, • Bij (vermoeden van) direct gevaar of hoog risico: ER OP AF • Meteen veiligheidsplan met veiligheidsafspraken • Zo nodig inzet crisishulp of plaatsing opvang Daarna volgt (altijd) triage REGIE BIJ VEILIG THUIS

Triage instrument • • A. Screening op acuut gevaar B. Screening op structurele onveiligheid C. Screening op multi-problematische leefsituatie D. Ernstige kwetsbaarheid van het systeem

Wat doet Veilig Thuis? • Direct handelen in crisissituaties om de veiligheid te herstellen • Zorgen dat het gezin of de volwassene bij de juiste hulp terecht komt • Overleg organiseren met alle betrokkenen om de hulp beter te laten aansluiten • De regie voeren in complexe zaken • Onderzoek doen om de situatie te verhelderen en zn passende hv in te zetten • Opschalen (via de beschermingstafel) indien nodig

Wat doet Veilig Thuis nog meer? • Monitoring op veiligheidsafspraken na onderzoek en WTH • Na 3 en 12 maanden bij hulpverlening en betrokkenen • Aware met Versa welzijn en politie • Wet tijdelijk huisverbod samen met politie • Screening vrouwenopvang samen met de Blijf Groep REGIE BIJ VEILIG THUIS

Bereikbaarheid 24/7 bereikbaar via 0800 -2000

Samenwerking • Laagdrempelig advies vragen • Meedenken over aard en ernst en mogelijkheden die er zijn • Zeker als het gaat om langdurig verzuim, zijn deze leerlingen meestal al in beeld bij VT • Betrek ook de jeugdarts van de school erbij