Samen verder maar hoe Waarom welke vorm van

Samen verder, maar hoe? Waarom welke vorm van gemeentelijke krachtenbundeling? Utrecht 17 -11 -2011 Joost van der Kolk Jan van Ginkel

Samen verder, maar hoe? Wie staan er voor u? Joost van der Kolk – Adviseur Twynstra Gudde – Bestuurskunde, Vrije Universiteit – Onderzoek: samenwerking of herindeling? bij programma Krachtig Bestuur, Ministerie van BZK © Twynstra Gudde 17 -11 -2011 2

Samen verder, maar hoe? Wie staan er voor u? Jan van Ginkel – Algemeen directeur Werkorganisatie De Waard – Gemeentesecretaris – Graafstroom – Liesveld – Nieuw-Lekkerland © Twynstra Gudde 17 -11 -2011 3

Samen verder, maar hoe? Doel Meer context geven aan en inzicht krijgen in de keuze van gemeenten voor een vorm van samenwerking/krachtenbundeling/schaalvergroting. © Twynstra Gudde 17 -11 -2011 4

Samen verder, maar hoe? Workshop 1. Onderzoek: waarom samen en hoe dan? 2. Casus: Werkorganisatie de Waard 3. Interactie en discussie © Twynstra Gudde 17 -11 -2011 5

Samen verder, maar hoe? 1. Onderzoek: In- en aanleiding – Gemeenten moeten ‘iets’ – Bestuurskracht – Gemeentelijke herindeling – Samenwerking – Samen verder, maar hoe? © Twynstra Gudde 17 -11 -2011 6

Samen verder, maar hoe? Wgr Wet Arhi Intergemeentelijke samenwerking Herindeling X SSC Vrijwillige samenvoeging Vrijwillige samenwerking Zelfstandig Gemeensch. dienst Y Z Centrum gemeente Ambtelijke fusie Bestuurlijke fusie Hoog Autonomie Laag Beladenheid Hoog © Twynstra Gudde 17 -11 -2011 7

Samen verder, maar hoe? 1. Onderzoek: Benadering Waarom veranderen organisaties? Rationeel: Institutioneel: – Resultaten, prestaties – Legitimiteit, passendheid – Middelen en uitkomsten – Omgeving – Effectiviteit, efficiëntie – Externe druk Logic of consequences © Twynstra Gudde 17 -11 -2011 Logic of appropriateness 8

Samen verder, maar hoe? 1. Onderzoek: Benadering – Theorie: ‘Institutioneel isomorfisme’ – Organisaties veranderen als gevolg van isomorfe druk uit de omgeving om de legitimiteit te vergroten – “We moeten wel”, “We kunnen niet anders”, “Zo gaat het nou eenmaal” – Vormende druk: - Dwingende krachten - Mimetische krachten - Normatieve krachten … in een bepaalde richting én een bepaalde vorm © Twynstra Gudde 17 -11 -2011 9

Samen verder, maar hoe? 1. Onderzoek: Benadering Dwingende krachten Mimetische krachten Normatieve krachten Decentralisaties Trend/mode ‘Bestuurskracht’ Korting Gemeentefonds – Herindeling BK-onderzoeken – Samenwerking VNG Notities, beleidskaders – Ambtelijke fusie Clustervorming bij buurgemeenten © Twynstra Gudde 17 -11 -2011 KING Programma Krachtig Bestuur (BZK) 10

Samen verder, maar hoe? 1. Onderzoek: – Waarom samen? – Waarom welke vorm (niet)? – Bestuurlijke fusie (gemeentelijke herindeling) – Ambtelijke fusie (integrale samenvoeging) – Beleidsrijke samenwerking – Beleidsarme samenwerking © Twynstra Gudde 17 -11 -2011 11

Samen verder, maar hoe? 1. Onderzoek: 4 cases – 2 ambtelijke fusies: – BEL-combinatie – Werkorganisatie De Waard – 2 bestuurlijke fusies: – Zuidplas – Kaag & Braassem © Twynstra Gudde 17 -11 -2011 12

Samen verder, maar hoe? 1. Onderzoek: Conclusies – Waarom samen? – versterken bestuurskracht – kwetsbaarheid verminderen – verbeteren kwaliteit van dienstverlening … als gevolg en onder druk van: – decentralisatie van taken – uitkomsten van bestuurskrachtonderzoeken – provincie – bestuurlijke notities – spelen van de ‘herindelingskaart’ © Twynstra Gudde 17 -11 -2011 13

Samen verder, maar hoe? 1. Onderzoek: Conclusies Waarom bestuurlijke fusie? – één krachtig bestuur – waarborgen balans in de regio – ambtelijke fusie slechts een tussenvorm … als gevolg en onder druk van: – aandringen van de provincie op herindeling in de regio – schaalvergroting van omliggende gemeenten © Twynstra Gudde 17 -11 -2011 14

Samen verder, maar hoe? 1. Onderzoek: Conclusies Waarom ambtelijke fusie? – voorkomen herindeling – behoud zelfstandigheid en identiteit – kleine afstand inwoners - bestuurders en politici … als gevolg en onder druk van: – aandringen van de provincie op herindeling in de regio – schaalvergroting van omliggende gemeenten © Twynstra Gudde 17 -11 -2011 15

Samen verder, maar hoe? Wat hebben we hieraan? – Niet alle besluitvorming is of gaat rationeel – Bewustwording van omgeving – Vocabulaire voor externe druk – Contextafhankelijk – Dynamische samenleving – Stakeholders – Uitdagingen © Twynstra Gudde 17 -11 -2011 16

Samen verder, maar hoe? Joost van der Kolk | jpk@tg. nl Jan van Ginkel | jan. vanginkel@dewaardwerkt. nl Alle intellectuele eigendomsrechten met betrekking tot deze presentatie berusten bij Twynstra Gudde. Niets uit deze presentatie mag worden verveelvoudigd of openbaar gemaakt zonder schriftelijke toestemming van Twynstra Gudde. © Twynstra Gudde 17 -11 -2011 17