SAMEN OPLEIDEN SAMEN POORTWACHTER ZIJN MarieJosee Lembrechts Elien

SAMEN OPLEIDEN: SAMEN POORTWACHTER ZIJN Marie-Josee Lembrechts & Elien Peeters Bachelor Kleuteronderwijs Thomas More Kempen (campus Vorselaar) 1 Samen opleiden: samen poortwachter zijn

WIE WE ZIJN? • Verhaal van de opleiding Bachelor Kleuteronderwijs, Thomas More Kempen, campus Vorselaar • Start in 2010 -2011 2 Samen opleiden: samen poortwachter zijn

WAT WILLEN WE VERTELLEN? 1. Het concept ‘Samen opleiden’ 2. Het driehoeksgesprek: ‘samen poortwachter 3. 4. 5. 6. 3 zijn’ Enkele bevindingen Wat maakt ‘Samen opleiden’ (voor ons) tot een succesverhaal (en ook officieel) Wat zijn valkuilen, knelpunten, uitdagingen voor de toekomst Vragenronde Samen opleiden: samen poortwachter zijn

HET CONCEPT ‘SAMEN OPLEIDEN’ (1) • Een veilige leeromgeving voor studenten − Met meerdere studenten (samen) − Een heel jaar in dezelfde stageschool − Opgevolgd en geëvalueerd door eenzelfde docent (= ankerdocent / opleidingsdocent) − Leerproces ondersteund door duidelijke criteria: kerntaken en richtlijnen 4 Samen opleiden: samen poortwachter zijn

HET CONCEPT ‘SAMEN OPLEIDEN’ (2) • Drie partners met duidelijke rolomschrijving − Rollen zijn vastgelegd in Stagevademecum • Mentor • Student • Docent = ankerdocent 5 Samen opleiden: samen poortwachter zijn

HET CONCEPT ‘SAMEN OPLEIDEN’ (3) • Duidelijk gefaseerd verloop van het leerproces − Afstemmingsfase • Student maakt kennis met ankerdocent en mentor • Student informeert mentor over doelen van stage • Student maakt persoonlijk ontwikkelingsplan (POP), bespreekt met ankerdocent en stelt voor aan mentor − Opvolging en begeleidingsfase • Mentor: dagelijkse opvolging a. h. v. feedbackgesprekken, feedbackschriftje • Ankerdocent: regelmatige observaties, gesprekken met student, mentor … , mondelinge feedback, schriftelijke feedback (evaluatieformulieren afgestemd op de kerntaken) 6 Samen opleiden: samen poortwachter zijn

− Evaluatiefase • Onafhankelijk bezoeker die ook ‘oordeel’ velt (indien nodig) • Driehoeksgesprek: elk van de partners brengt relevante informatie in, in het licht van de kerntaken; aan het eind van een opleidingsfase probeert ankerdocent consensus te bereiken over cijfer voor praktijk • Praktijkcommissie: evenwichtig samengesteld docententeam ‘weegt’ studenten (cijfer verdedigen in het licht van de kerntaken/speerpunten) 7 Samen opleiden: samen poortwachter zijn

DRIEHOEKSGESPREK: SAMEN POORTWACHTER ZIJN • Aan het einde van elk semester (2 -3 -4 -5 -6) • Gesprek met de drie partners (ong. 60 min. ) − elk van de partners brengt relevante informatie in, in het licht van de kerntaken • Voorbereiding is essentieel − − gebruik makend van evaluatieformulier rubrieken stemmen overeen met rubrieken in kerntaken • Voorstel voor stagecijfer − − consensus over cijfer wordt voorgedragen en beargumenteerd op praktijkcommissie • Eindverslag (synthese) waarin elementen van de drie partners (mentor, student en ankerdocent, eventueel aangevuld met praktijkcommissie) worden opgenomen 8 Samen opleiden: samen poortwachter zijn

ENKELE BEVINDINGEN (1) • Studenten: − Ervaren een veiliger groeiklimaat • • • − Krijgen sneller consistente, gelijklopende feedback; er wordt korter op de bal gespeeld • • • − 9 Kerntaken vormen een heldere lat Dezelfde evaluatieformulieren voor de verschillende partners (steeds aangevuld) Één ankerdocent, één mentor per semester geeft gevoel van consistentie Leren van elkaar • • − “Je hebt niet meer het gevoel ‘ze komen op controle’ eigenlijk”. (Tinne) “De ankerdocent is iemand bij wie je terecht kan. Je bouwt er doorheen het jaar een band mee op. ” (Sarah) “Door het hele jaar op dezelfde school te staan, voel ik me hier nu echt thuis” (Julie) In de stageschool Tijdens de supervisies (Her)oriënteren zich snel(ler) Samen opleiden: samen poortwachter zijn

ENKELE BEVINDINGEN (2) • Mentoren − Voelen zich erkend in rol als begeleider: Evenwaardigheid, gedeelde verantwoordelijkheid “Wat vroeger soms aanvoelde als een gemis van ‘er alleen voor te staan’ is nu weg. Ik voel me ondersteund en begrepen” − Voelen meer houvast door de ondersteunende rol van de ankerdocent: ‘nabijheid’ en vast aanspreekpunt is belangrijk “Indien je tussendoor vragen of problemen hebt, weet je nu bij wie je terecht kan. ” − Kennen beter ‘de lat’ en kunnen feedback hieraan spiegelen • • Kerntaken zijn helder Evaluatieformulier dat hetzelfde is als dat van de ankerdocent − Onverwachte neveneffecten: • • 10 Blijven meer op de hoogte van vernieuwingen in de opleiding door het contact met de ankerdocent Krijgen aangenaam gevoel dat de opleiding de relatie met de realiteit niet uit het oog verliest Samen opleiden: samen poortwachter zijn

ENKELE BEVINDINGEN (3) • Docenten: − Zien meer continuïteit in leerproces van de student; ervaren het eindoordeel als objectiever, betrouwbaarder, … • Niet elke keer een andere student bezoeken, maar 1 student zien groeien − Hebben meer mogelijkheden om te differentiëren tussen studenten • Kunnen meer tijd spenderen aan studenten die meer coaching, begeleiding nodig hebben − Voelen zich (als vakdocent) ook opleidingsdocent • Zelf leren, groeien in ‘gespreksvaardigheden’, ‘coachen’, ‘evalueren’ … − Verliezen de ‘band’ met de praktijk niet door de voortdurende confrontatie met het werkveld • Ook nieuwe banden kunnen gesmeed worden 11 Samen opleiden: samen poortwachter zijn

WAT MAAKT ‘SAMEN OPLEIDEN’ (VOOR ONS) TOT EEN SUCCESVERHAAL? (1) • Er was ‘goesting’ en gedragenheid in het team om het anders te doen; bereidheid van vakdocenten om rol als ‘opleidingsdocent’ op te nemen • We hebben de tijd genomen om te onderzoeken, om geleidelijk te groeien naar ‘Samen opleiden’: − − Jaar 1: denkwerk Jaar 2: pilot met beperkt aantal docenten/studenten/mentoren, geflankeerd door ‘onderzoek’; werkveld betrokken bij aftoetsing instrumenten Jaar 3: elke docent minstens 1 school/meer mentoren/meer studenten; bevraging van studenten & werkveld Jaar 4 en volgende: alle docenten/alle mentoren/alle studenten • Er was ondersteuning voor ankerdocenten − − − Vooraf: Wat wilden we? Hoe wilden we dat doen? Wie nam welke taak op zich? Tijdens pilot: Coaching van de docenten Volgende jaren: Supervisie voor docenten (2 niveaus) • Praktijkcel als ‘motor’ voor praktijk − 12 Pro-actief: zorgt voor aansturing, afstemming Samen opleiden: samen poortwachter zijn

WAT MAAKT ‘SAMEN OPLEIDEN’ (VOOR ONS) TOT EEN SUCCESVERHAAL? (2) • En nu ook een officieel succesverhaal… De kers op de taart: ‘Bijzonder kwaliteitskenmerk’ van de visitatiecommissie voor ons concept ‘Samen opleiden’ 13 Samen opleiden: samen poortwachter zijn

WAT MAAKT ‘SAMEN OPLEIDEN’ (VOOR ONS) TOT EEN SUCCESVERHAAL? (3) − “… Vooral de batterij aan instrumenten die de opleiding daarvoor heeft ontworpen en gebruikt, de transparantie van de verwachtingen van elke stage bij alle stakeholders, het driehoeksgesprek tussen student, docent en mentor bij de beoordeling, de omslag van verschillende vakdocenten naar ‘opleidings-’ of ‘ankerdocenten’ en de daarbij horende begeleiding die zij aan studenten bieden, maken dat dit een krachtig stageconcept is geworden. 14 Samen opleiden: samen poortwachter zijn

WAT MAAKT ‘SAMEN OPLEIDEN’ (VOOR ONS) TOT EEN SUCCESVERHAAL? (4) − “De wijze van beoordelen van de stage bij TMK vindt de commissie sterk: het garandeert een grotere betrouwbaarheid en validiteit van de beoordeling van de handelingsbekwaamheid van de studenten in de praktijk. ” 15 Samen opleiden: samen poortwachter zijn

WAT MAAKT ‘SAMEN OPLEIDEN’ (VOOR ONS) TOT EEN SUCCESVERHAAL? (5) − De commissie geeft tevens aan dat het concept ‘Samen opleiden’ een ‘versterkende’ invloed heeft op het team. 16 Samen opleiden: samen poortwachter zijn

VALKUILEN, KNELPUNTEN, UITDAGINGEN (1) • Voor ankerdocenten: Het concept staat of valt met de deskundigheid van de ankerdocent Blijvend nascholing, coaching is nodig Supervisie voor ankerdocenten is meerwaarde Neuzen in dezelfde richting: nood aan afstemming Veel verantwoordelijkheid bij 1 persoon Aantal te begeleiden studenten binnen de toegekende contouren (taaklast) − Studenten uit verschillende trajecten: overzicht houden is soms lastig − − − • Voor studenten: Leren omgaan met verschillen tussen docenten (alle docenten zijn ‘opleidingsdocent’) − Krijgt de student in de stageschool ‘een stempel’ als het minder goed gaat? Krijgt hij nog kansen? − 17 Samen opleiden: samen poortwachter zijn

VALKUILEN, KNELPUNTEN, UITDAGINGEN (2) • Voor mentoren: − Professionalisering in functie van het concept ‘Samen opleiden’ • Voor alle partijen: − Vakjargon in kerntaken, richtlijnen, stagevademecum is soms een rem om alles grondig te lezen. − Drie verschillende ‘boekjes’ en het verschil ertussen is soms onduidelijk − Nog meer deskundigheid bij de mentoren, ankerfiguren realiseren 18 Samen opleiden: samen poortwachter zijn

VRAGEN? 19 Samen opleiden: samen poortwachter zijn