Salk Bilimlerinde Aratrma Yntemleri ve Literatr Aratrmalar Yrd
Sağlık Bilimlerinde Araştırma Yöntemleri ve Literatür Araştırmaları Yrd. Doç. Dr. Banu Kaşkatepe
• Araştırma konusu belirleme-Çalışmanın kurgulanması • Literatür tarama (doğru anahtar kelime seçimi) • Çalışmanın yapılması • Sonuçların derlenmesi • Literatürde yer alan kaynaklara atıfta bulunularak sonuç raporunun hazırlanması (Blimsel sunum, yayın vs. )
• Araştırmalar, araştırma materyali açısından dört gruba ayrılabilir; • İnsan deneylerini de kapsayan tanı koyucu ve tedavi edici veya yalnızca bilimsel amaçla yapılan araştırmalar; • İnsanı gönüllü katılımcı olarak alan, ama üzerinde deney yapmayı gerektirmeyen “epidemiyolojik alan araştırmaları”; • Hayvan deneyleri; • İnsanı da, hayvanı da gönüllü katılımcı olarak kullanmayan araştırmalar.
Yapıldığı yere göre araştırmalar • Laboratuvar araştırmaları, • Alan araştırmaları.
Klinik bir araştırmada dört temel ilke söz konusudur; • Bilgi: Araştırma sonucunda hastalık tanısı, bakımı veya tedavisi ile ilgili doğrudan ya da dolaylı bir bilgi artısı olacağı konusunda önemli bir beklenti olmalıdır. • Zorunluluk: Bu bilgiyi edinmek, bilgideki artışı sağlamak için insanın gönüllü katılımcı olarak kullanılmasından başka bir yol olanağı bulunmamalıdır. • Yarar: Bilgide beklenen artışın deneğe ve öteki hastalara olası yararları, araştırmanın içerdiği zarar olasılığını göze almaya değecek önemde olmalıdır. • Onam: Hastalar araştırmaya katılma konusunda geçerli bir onam vermelidirler. Bu geçerlilik, ancak özgür olarak ve uygun bilgiye dayanılarak onam verilirse gerçekleşmiş olur.
• Literatür: Bilimsel alanda çeşitli konularda yazılmış kitap, dergi makale gibi yapıtların tamamını ifade eder. • Literatür tarama: Araştırmacının belirlediği konularda diğer çalışmaları incelemesidir. • Literatür taramasında öncelikle yeni çalışmalar incelenir geriye doğru gidilir. • Birincil kaynaklara ulaşılmaya çalışılır. • İndeksler, dizinler, kitaplar, makalenin yer aldığı dergiler, Ansiklopediler, Sözlükler
İndeksler ve dizinler • Öncelikle çalışma ile ilgili anahtar kelime belirlenir • İndeks ve dizinlerde bu kelimeler aranır. • İndeksler; • Sağlık Bilimleri için index; Science Citation Index Expanded (SCIExpanded) • Web of Science: en güçlü atıf indeksi; dergiler, kitaplar, bildiriler
Taramada Kullanılan Bağlaçlar • AND: rhamnolipid AND biosurfactant Rhamnolipid ve biosurfactant kelimelerinin birlikte geçtiği dökümanları tarar. • OR: rhamnolipid OR biosurfactant Girilen kelimelerden en az birinin geçtiği dökümanları tarar. • NOT: rhamnolipid NOT biosurfactant Rhamnolipid kelimesinin geçtiği ma biosurfactant kelimesinin geçmediği dökümanları tarar
• İndekslerden farklı olarak, makale adı, yazarı ve yayınlandığı yer bilgileri ile yayınların özetlerine yer veren arama motorları da var. • Chemical Abstracts =Sci. Finder • Google Akademik • Ulakbim
ULAKBİM keşif
SCOPUS
PUBMED
• SCI-Direct • Embase • Yök ulusal tez merkezi/. Tez tarama • Kütüphane web sayfası
Makale yazımı • Metin yazımı • Atıf- alıntı • Referanslar
1) Doğrudan alıntı (quotation): Blok halinde veya tırnak içinde ( «. . » ) kullanılarak, kaynaktaki ifadenin virgülüne noktasına kadar aynıyla gösterilmesidir 2) Dolaylı aktarma (in-text citation, atıf yapma): Dolaylı aktarma, yazarın ifadesini yeniden yazmak demektir ki bunu tırnak içinde göstermeye gerek yoktur Örnek: ………… (Yılmaz, 2015) Metin dergi kuralına göre yazılır ve metin içinde atıf derginin kuralına göre yapılır.
İntihal (aşırma) • Daha önceden makale olarak yayınlanmış bir konunun aynı şekilde uygulanması ve daha öncekilere atıf yapılmamasıdır. Atıf Gerektirmeyen Durumlar • Herkesçe bilinen terimler • Üzerinde çok konuşulmuş ve yazılmış bulgular • Sözlük, ansiklopedi, el kitabı bilgilerindeki anonim yazılar • Orijinalliği olmayan gözlem ve fikirler • Kamuoyuna açık, genel bilgiler, atasözleri ve deyişler
Referans sistemleri • End. Note • Mendeley vs.
Kaynaklar • Nükhet Örnek Büken. Araştırma ve yayın etiği okumaları http: //www. deontoloji. hacettepe. edu. tr/programlar/SBE 601_2017/Arastirma%20 ve%20 Yayin%2 0 Etigi%20 Okumalari%20 -%20 Propedotik%20 Notlari. pdf • Ercan Özdemir. Literatür Tarama. https: //www. slideshare. net/ercan 58/literatr-tarama • Serdar Aytekin Köroğlu: Literatür taraması üzerine notlar ve bir tarama tekniği. GİDBDERGİ, 1, 2015
- Slides: 27