SALIK HZMETLER MESLEK YKSEOKULU LK VE ACL YARDIM

SAĞLIK HİZMETLERİ MESLEK YÜKSEOKULU İLK VE ACİL YARDIM PROGRAMI AYP-216 SAĞLIK YÖNETİMİ Öğr. Gör. Hayrettin KATİPOĞLU

Sağlık Kurumlarında Yönetim AYP-216 SAĞLIK YÖNETİMİ Hafta-4

SAĞLIK KURUMLARINDA YÖNETİM İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR Yönetim kavramı, odaklanılan alana göre farklı disiplinlerde faklı tanımlamalara sahiptir. Yönetim ekonomistlerin gözünde toprak, sermaye ve emek ile birlikte üretim fonksiyonlarından biridir. Toplum bilimciler tarafından yönetim kavramı ise bir sınıf ve saygınlık sistemi olarak ele alınır. Bunlara karşın siyasal bilimciler tarafından yönetim, bir otorite sistemi olarak kabul edilir.

SAĞLIK KURUMLARINDA YÖNETİM İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR Yönetim; önceden belirlenen hedeflere, insanlar ve diğer kaynakların yardımıyla örgütlü bir biçimde ulaşmak üzere, birbiri ile ilişkili faaliyetlerden oluşan bir süreç olarak ele alınmaktadır. Bu anlamda yönetim, kişilerin çabalarının ortak bir amaca yöneltilmesinde ve kaynakların kullanılmasında ü planlama, ü örgütleme, ü yönlendirme, ü koordinasyon ve denetleme işlevlerinden oluşan bir yapıdır.

YÖNETİM İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR Yönetimin dört temel özelliği: -Birbiri ile ilişkili ve sürekli olan faaliyetler ile işlevlerden oluşan bir süreç niteliği taşıması - Örgütsel amaç ve hedeflere ulaşmada etkili ve verimli kaynak kullanımına ilişkin rasyonel olunması - Hedeflerin gerçekleştirilmesinde insanların yardımını ve kaynakların uygun şekilde kullanımını öngörmesi -Örgütlü bir düzenleme ve yapı içinde gerçekleşmesidir.

YÖNETİM İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR Bunlar haricinde yönetimin diğer özellikleri: -İnsana yönelik olması -Grup niteliği taşıması -Basamaklı bir yapıya sahip olması (alt, orta ve üst düzey yönetim gibi) -İş bölümü ve uzmanlaşma ile tüm çalışanlarla uyumlu çalışılması

YÖNETİM İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR Bunlar haricinde yönetimin diğer özellikleri: -Yönetimin tüm dünyada kabul gören ilke ve kuralları nedeniyle bilimsel bir nitelik taşıması -Etkili ve verimli olmak için güçlü bir iletişim sisteminin olması -Tüm dünyada ve her zaman var olan yönetimin evrensel olmasıdır.

Yönetim Düzeyleri Genelde üç temel yönetim düzeyinden bahsedilir. Bunlar: ü Üst kademe yönetimi (stratejik yönetim düzeyi): Kuruluşun üst düzey yetkilerini kullanır ve birinci dereceden sorumlulukları vardır. ü Orta kademe yönetimi (fonksiyonel yönetim düzeyi): Üst yönetim ile alt yönetim arasındaki eşgüdümü sağlar. Bu düzeyde daha çok taktik ve operasyonel faaliyetler yürütülür. ü Alt kademe yönetimi (fonksiyonel yönetim düzeyi) : Alt kademe yönetim, işleri fiilen yapanların yani teknik ya da idari alanda çalışanların yaptığı faaliyetlerin gözetim ve denetimi ile sorumludur.

Sağlık Hizmetlerinde Yönetim Sağlık hizmetlerinde yönetim kavramı, “Gelen talepler doğrultusunda bireylere, toplumlara ya da kurumlara yönelik sağlık, tıbbi bakım ve sağlıklı çevre sağlamak üzere belirli hizmetlerin sunulmasını olanaklı kılan tüm kaynak ve süreçlerin planlanması, örgütlenmesi, yönlendirilmesi, kontrol ve koordinasyonu” olarak tanımlanabilir. Sağlık hizmetlerinin yönetimini farklı kılan özellikler: - Sağlık hizmetleri insan sağlığı ve hayatı ile ilgili olduğundan sonuçları önemli etkiler yaratır.

Sağlık hizmetlerinin yönetimini farklı kılan özellikler: - Sağlık hizmetlerinin yönetiminde diğer sektörlerden farklı olarak ilk ya da temel amaç kâr etmek değildir. - Sağlık hizmetleri sunan kuruluşlar (hastaneler) son derece karmaşık yapılardır. Bu karmaşıklığın nedenlerinden biri hizmet yelpazesinin genişliğidir. - Sağlık hizmetleri birbiri ile işlevsel bağımlılığı yüksek olan hizmet süreçlerini kapsar.

Sağlık hizmetlerinin yönetimini farklı kılan özellikler: - Sağlık hizmetlerinin kıt olan üretim faktörlerinden hekim, hemşire, tekniker gibi insan kaynakları, araç- gereç ve tıbbi malzemelerin maliyeti son derece yüksektir. - Ayrıca sağlık ihtiyacı diğer ihtiyaçlardan farklı bir özellik gösterir. Kişilerin ne zaman hasta olacağı, hastalığın türü, şiddeti ve gidişatı önceden bilinemez. - Sağlık hizmetleri yönetimi, tıbbi uygulamalar konusunda bilgi gerektirirken işletme, sosyoloji, psikoloji, iletişim, insan kaynakları, muhasebe, finans, hukuk ekonomi, mimari vb alanlarda da bilgi beceriye sahip olmayı gerektirir. - Ayrıca Sağlık hizmetleri yönetimi, çok fazla sektörle iş birliğini gerektirir.

YÖNETİM FONKSİYONLARI - Planlama - Örgütleme - Yürütme - Koordinasyon - Kontrol Planlama Yönetim işlevinin ilk adımı olan planlama, örgütsel amaçların oluşturulması, belirlenen amaçlara nasıl ulaşılacağı yani amaçlara ulaştıracak araçlar ve kaynaklar konusunda karar verilmesi sürecidir. Bu süreç neyin, ne zaman, nerede, kim tarafından ve nasıl yapılacağını kapsar. Bir örgütün diğer işlevlerinin başarısı etkin planlamaya bağlıdır. Planlama kısa ya da uzun vadeli olabilir.

Ülkemizde kamu tarafından verilen sağlık hizmetlerinde uzun süreli planlar Sağlık Bakanlığı, Orta süreli planlar hastane yöneticisi, kısa süreli planlar ise birim sorumluları tarafından yapılmaktadır. Bu planlamada hastanenin türü, coğrafi konumu, hasta kapasitesi gibi faktörler de dikkate alınmalıdır. Böylece hastanelerde gereksiz cihaz alımlarını önlemek mümkün olabilir. Rasyonel bir planlama işlevi, planlama yapan kurumlara önemli katkılar sağlamaktadır.

Rasyonel bir planlama işlevi, planlama yapan kurumlara önemli katkılar sağlamaktadır. Bu katkılar: - Planlama işgücü, malzeme, para ve diğer kaynakların etkili ve ekonomik kullanılmasını sağlar. - Gelecekte ihtiyaç duyulabilecek tüm unsurlara ilişkin hazırlığın önceden görülmesi, böylece ihtiyaçların istenen zamanda ve istenen nitelikte karşılanması sağlanır. - Planlama sayesinde tüm düzeylerde çalışanlar kendilerinden neler beklendiğini bilir ve buna yönelik eylemlerde kararlara katılım sağlayabilirler. - Planlamanın sağlayacağı referans nokta, kurumsal amaçlara ne düzeyde erişildiğini görme ve kıyaslama imkânı verir. -Planlama ile çalışmaların denetlenmesi ve eşgüdümü kolaylaşır.