SALIK HZMETLER MESLEK YKSEKOKULU TIBB HZMETLER VE TEK

SAĞLIK HİZMETLERİ MESLEK YÜKSEKOKULU TIBBİ HİZMETLER VE TEK. BÖL/OPTİSYENLİK PR. OPT 221 - ÇEVRE KORUMA Öğr. Gör. M. Mustafa TİLEKLİ

Çevre Sorunları OPT 221 - ÇEVRE KORUMA Hafta-1

Çevre Sorunları • Çevre: Canlı ve cansız varlıkların bir arada bulundukları, birbirini etkiledikleri ve birbirinden etkilendikleri ortama çevre denir. • Dünyadaki mevcut çevre kirliliğinin %50 'sinin son 35 yılda meydana geldi • Çevre sorunlarının önemli bir kaynaklarından biri hızlı nüfus artışıdır. • Artan nüfusun iyi yaşam alanı ihtiyacının giderilmesi için oluşturulan kentsel yaşam alanları kentsel sorunların ortaya çıkmasına neden olmaktadır. • Büyük şehirlerde kalitesiz yakıt kullanımından dolayı hava kirliliği • Son yıllarda doğal gaz kullanımın yaygınlaşması ile hava kirliliğinde azalmalar

Çevre Sorunları • Tarım alanlarında düzensiz ve fazla ilaç kullanımı toprak kirliliği • Geri dönüşümün yaygınlaştırılmamış olması, çevre kirliliği oluşturan plastik maddeler, cam ürünleri ve metalik maddeler gibi katı atıkların yok edilmesinde sorunların yaşanmasına neden olmuştur. • Su kaynakları giderek azalmakta olup 20 yıl önce kişi başına 4 bin metreküp su düşerken bugün 1400 metreküp su düşmektedir. Türkiye "su yoksulu" ülkeler arasında yer almaya başlamıştır.

Çevreye İlişkin Tanımlar • Alıcı Ortamlar; Çevre kirlenmesine neden olan maddelere atık maddeler, atıkların bırakıldığı ortama da alıcı ortam denir. • Atık; Herhangi bir faaliyet sonunda çevreye bırakılan her türlü maddeye atık denir. • Geri Kazanım (Geri Dönüşüm); Demir, çelik, bakır, kurşun, kâğıt, plastik, kauçuk, cam gibi atık maddelerin ham madde gibi kullanılarak çeşitli işlemler sonucunda şişe, kutu, plastik, kâğıt, gübre gibi yeni bir maddeye dönüştürülerek kullanılır hâle getirilmesine geri kazanım denir. • Çevre Hakkı; Anayasa’nın 56. maddesi “Herkes, sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahiptir. Çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesini önlemek Devletin ve vatandaşların ödevidir. ” hükmünü içermektedir. • Çevre Kirliliği; Çevrenin doğal yapısını ve bileşiminin bozulması, değişmesi ve böylece insanların olumsuz yönde etkilenmesi çevre kirlenmesi olarak tanımlanır.

Çevreye İlişkin Tanımlar • Ekoloji; çeşitli türdeki canlıların çevreleri ile uyumlu olarak nasıl yaşamlarını sürdürdüklerini veya bu canlı varlıkların hangi şartlar altında besinlerini ve ihtiyaçlarını karşıladıklarını, çeşitli fonksiyonların ne tür bir canlı topluluğu içinde yürütüldüğünü inceleyen bilim dalıdır. • Doğa; İnsan etkinliğinin dışında kendini sürekli olarak yenileyen ve değiştiren güce, canlı ve cansız maddelerden oluşan varlığın tümüne doğa denir. • Yaşam Kalitesi; kişinin içinde yaşadığı çevrede kendi sağlığını kişisel olarak algılayışını tanımlamaktadır.

Sektörden Kaynaklanan Sorunlar • Hastane atıkları: Hastanelerde kullanılan tıbbi efekte patojen ve patolojik atıklardır. • Radyoaktif atık: İlgili mevzuat uyarınca yetkili kılınan kuruluşlarca doğru belirlenen serbest bırakma seviyelerinin üzerinde aktivite ve konsantrasyonda radyo izotopları bulunduran maddelerdir. • Endüstriyel atık: Teknolojik gelişmeye bağlı olarak ortaya çıkan, çevre ve insan sağlığını tehdit eden atıklardır. • Evsel atık: Evlerden atılan, tehlikeli ve zararlı katı atık kavramına girmeyen, mutfak bahçe gibi yerlerden gelen katı atıklardır.

Çevreyi Koruma Tedbirleri • Etkin bir çevre denetim sistemi oluşturulmalıdır. • Gelecek nesillerin iyi bir çevre eğitimi ile yetiştirilmesi sağlanmalıdır. • Çevre sorunlarının çözümü için sivil toplum kuruluşlarının sayısı artırılmalıdır. • Sivil toplum örgütleri ile kamu kuruluşları ortak çalışmalar yürütmelidir. • Plansız kentleşmeler yerine planlı şehir alanları oluşturulmalıdır. • Ormanların çoğaltılması ve korunması sağlanmalıdır. • Düzenli ve çevreci organize sanayi bölgeleri oluşturulmalıdır. • Çöplerin kaynağında ayrıştırılması için çalışmalar yapılmalıdır. • Kaliteli yakıtların kullanılması sağlanmalıdır. • Çevre sorunlarının önlenmesi için devlet tarafından etkili yasalar oluşturulmalıdır. • Yerel yönetimlerin asli görevleri çevre sorunlarının çözümlenmesi olmalıdır. • Çevre konusunda yapılacak yatırımlar için teşvik uygulamaları başlatılmalıdır.

Çevre Kirliliği 1 - Hava • • Kirliliği 1950’lerden sonra sanayileşme, şehirleşme ve hızlı nüfus artışı, köyden şehre göç, çarpık şehirleşme (gecekondulaşma ve plansız şehirleşme) Hava kirliliği genel anlamda sanayi kuruluşlarında meydana gelen emisyonların (dumanla çıkan gazlar) Ulaşım araçlarından kaynaklanan egzoz gazlarının atmosfere verilmesi, Çeşitli endüstri tesisleri ve konutlarda yakılan özellikle fosil yakıtlardan ortaya çıkan partikül (toz, zerrecik), duman, is, kükürt, azot oksitleri ve hidrokarbonlardan oluşmaktadır.