SALIK BLMLER FAKLTES SOSYAL HZMET BLM SHB 312
SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ SOSYAL HİZMET BÖLÜMÜ SHB 312 - Yas ve Boşanma Mehmet TOPAL
BOŞANMA NEDİR SHB 312 - Yas ve Boşanma Hafta-9
Hukuk perspektifinde boşanmayı; evlilik akdinin Mahkeme kararıyla sonlandırılması şeklinde tanımlamak mümkündür. Evlilik ve boşanma hususu (genel olarak) 4721 sayılı Türk Medeni Kanununda düzenlenmiştir. Velayet, tazminat, nafaka, mal paylaşımı vb…
4721 sayılı Türk Medeni Kanununa göre boşanma talebi; • Anlaşmalı boşanma davası (en az bir yıl evli kalma şartı) • Çekişmeli boşanma davası ile görülebilmektedir.
Türk Medeni Kanunu yargıçlara, eşlerin boşanmadan önce belirli bir süre ayrı kalmalarına karar verebilme yetkisi de sağlanmıştır.
Türk Medeni Kanununa Göre Boşanma Sebepleri; • Zina (aldatma) (md. 161) • Hayata Kast, Pek Kötü veya Onur Kırıcı Davranış (md. 162) • Suç İşleme ve Haysiyetsiz Hayat Sürme (md. 163) • Terk Sebebiyle (md. 164) • Akıl Hastalığı (md. 165) • Evlilik Birliğinin Sarsılması (md. 166)
TMK’da belirtilmeyen; Şiddetli geçimsizlik, kültürel farklılıklar, kötü alışkanlıklar, iletişim sorunları, sevgi-saygı kaybı, ortak kararlar alamama, cinsel sorunlar, aileye dışarıdan müdahaleler, beklentilerin karşılanamaması, ani yoksullaşma-zenginleşme, ilgisizlik vb şekilde özel sebepler de sıralanabilir.
Boşanma süreci; 1. Boşanma Öncesi Karar Verme Aşaması 2. Boşanma Aşaması 3. Boşanma Sonrası Yenilenme Aşaması şeklinde sıralanabilir.
1 - Boşanma Öncesi Karar Verme Aşaması; Boşanma; birçok kararı, değişiklikleri ve düzenlemeleri içeren çok boyutlu bir süreçtir. Bu sürecin yetişkinler ve çocuklar üzerinde, geçici bir kriz mi yoksa kalıcı hasar bırakan bir etki mi olacağının kilit noktası duygusal olarak boşanma ile nasıl baş edileceğidir.
“Kalmak ya da kalmamak” karar verme aşamasındaki anahtar sorudur. Boşanma süreci, evlilik doyumsuzluğunun ara sıra farkına varma ile birlikte yavaş başlar. Algılanan saygısızlıklar ve alternatif seçenekler üzerine artan uzun uzadıya düşünmelerle basitten daha karmaşık bir biçime dönüşür ve sonra ilişkiyi bitirme ve ayrı bir yaşam kurma ile ilgili ciddi ve kararlı düşüncelere doğru gider.
Boşanma kararını uygulama sürecinde bireyler; çocukların kötü etkileneceği düşüncesi, boşanmış kadına yönelik toplumsal algı, kadının ekonomik bağımsızlığının yetersiz olması ve artık «evli olmama» tekrar «bekâr olma» korkusu gibi engellerle karşılaşmaktadır. Tüm bu zorluklara rağmen evliliği sonlandıran kişinin çoğu zaman kadınlardır.
Ayrılma kararı; kaygı, karmaşa, yetersizlik, ret ve öfke dolu zor ve karmaşık bir karardır. Özellikle uzun yıllardır evli olanlar için son kararı vermek iki veya daha fazla yıl sürebilir.
2 - Boşanma Aşaması; Boşanmaya karar verme aşaması boşanma kararı ile son bulduğunda bir diğer aşamaya boşanma aşamasına geçilmiş olur. Ancak belirtilmelidir ki aşamalar arasındaki geçiş her zaman net olmayabilir. Yani çiftlerden biri ya da her ikisi de tam olarak boşanmaya karar vermeden de yasal olarak boşanma sürecini başlatıp dava açmış olabilirler.
Boşanma aşamasında çiftler karşıya kaldıkları rol kayıpları ile baş etme, değişen rollere uyum, ebeveynlik düzenlemesi ve diğer konularla ilgili olarak Stewart ve Brentano’e göre 5 temel görev ile yüzleşmek durumunda kalırlar:
1. Çiftler, duygusal ve psikolojik olarak birbirlerinden ayrılmalı ve ayrı kimlik geliştirmelidir. 2. Eğer çocukları varsa, tek ebeveyn haline gelmeli ve ortak ebeveynliği (coparenting) öğrenmeye başlamalıdır. 3. Bütçelerini ayırmalı ve her biri bağımsız bir ekonomik hayat kurmalıdır. 4. Sosyal ağlarını yeniden organize etmeli ve yeniden kurmalıdır. 5. Boşanmaya yönelik yasal adımları takip etmeli ve mali meseleleri ve çocuğun velayeti ile ilgili konuları karara bağlamalıdır.
Çiftler, mahkeme sistemini evlilik savaşını devam ettirmek için kullandıklarında, çocukların, geniş ailenin ve arkadaşların taraf olmaya zorlandıkları uzun süreli bir “soğuk savaş” ile sonuçlanır.
3 - Boşanma Sonrası Yenilenme Aşaması; Boşananlar, başarısız olduklarına, sevgi alma ve verme becerilerine, yalnızlık hissine, boşanmaya eşlik eden damgalanmaya, arkadaşların ve akrabaların tepkisine, ayrılarak doğru şeyi yapıp yapmadıklarına ve kendi başlarına yapıp yapamayacaklarına dair duygusal endişelerle yüzleşir.
Boşanma süreci yasal boşanmanın gerçekleşmesi ile bitmiş sayılmaz. Boşanma sonrası yenilenme aşamasının çok boyutlu yönünden dolayı, bireyler yüksek stres ve kriz sebebiyle terapiye başvurabilir. Klinisyenler için boşanma sürecinde dönüşümün farkına varmalarında ve zor zamanlarla etkili bir şekilde baş etmelerinde müracaatçılarına yardım etmeleri önemlidir.
Kaynak; • Türk Medeni Kanunu. Erişim Adresi: https: //www. mevzuat. gov. tr/Mevzuat. Metin/1. 5. 472 1. pdf • Nuhoğlu, H. (2019). Boşanma Sürecinde Çatışma Deneyimlerinin Stratejik Aile Terapisi Temelinde Analizi Bir Karma Yöntem Araştırması (Doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara). Erişim adresi: http: //tez. yok. gov. tr
- Slides: 19