SALIK BLMLER FAKLTES SALIK YNETM SAY 308 SALIK

SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ SAĞLIK YÖNETİMİ SAY 308 SAĞLIK KURUMLARINDA STRATEJİK YÖNETİM Prof. Dr. Elif DİKMETAŞ YARDAN

SAĞLIK KURUMLARI STRATEJİLERİ UYGULAMASINDA YENİLİK YÖNETİMİ SAY 308 SAĞLIK KURUMLARINDA STRATEJİK YÖNETİM Hafta-10

TEMEL KAVRAMLAR • Yenilik; yeni veya mevcut ürünlerin geliştirilmesi, yeni üretim süreçlerinin başlatılması, yeni satış ve tedarik pazarlarının geliştirilmesi, işletmenin yeniden organize edilmesi veya yeniden yapılandırılması süreçlerini içeren kapsamlı bir kavramdır. • Yenilik Türleri; – – – AR-GE ürün geliştirme Mevcut ürünün yeni kullanım şekli Pazarda değişiklikler yaratma Operasyonel ve lojistik yenilik İşletme modelinde yenilik

TEMEL KAVRAMLAR • Yaratıcılık; ‘bireyler veya bireylerin birlikte çalıştığı gruplar tarafından yeni ve faydalı fikirlerin üretilmesi’ olarak tanımlanmaktadır. • Yenilik, yaratıcı düşünceler üzerine inşa edilmiş olup; örgütsel yenilik, işletmede yaratıcı fikirlerin başarıyla uygulanması ile gerçekleşir.

TEMEL KAVRAMLAR • Değişim • Örgütsel açıdan değişim; bir örgütün yapısında, hedeflerinde, kullandığı teknolojisinde, çalışma koşullarında değişim yapmaktır. • İşletmelerin iç ve dış çevrelerindeki değişim, tercih edilen stratejiye bağlı olarak fırsat veya tehdit olarak ortaya çıkabilir.

TEMEL KAVRAMLAR • Kriz • İşletmeler açısından kriz, yöneticiler ve paydaşlar tarafından çok belirgin, beklenmedik ve potansiyel olarak yıkıcı olarak algılanan olaylardır. • İşletmeler açısından kriz türleri; – – – – Ekonomik krizler Enformasyonel krizler Fiziksel krizler İtibar krizleri İnsan kaynaklı krizler Psikopatik krizler Doğal krizler

TEMEL KAVRAMLAR • Teknoloji, ‘problemlerin çözülmesinde kullanılan araç ve makineler’dir. • Teknoloji ve yenilik arasında oldukça güçlü ilişki vardır. Sağlık hizmetleri açısından bakıldığında bilgisayarların gelişimi teknolojiyi, bilgisayarlar aracılığı ile tele-tıp ve esağlık uygulamalarının yaygınlaşması yenilikçi yaklaşımları ifade etmektedir.

TEMEL KAVRAMLAR • Rekabet • Porter'a göre, bir işletmenin rekabet avantajı, rakiplerinden daha düşük maliyetle aynı karı elde etmesini ya da rakiplerine kıyasla daha yüksek kar elde etmesini sağlar. • işletmeler yenilikçi eylemlerle rekabet avantajı elde ederken, yeni teknolojiler ve yeni şeyler yapma yolları da dahil olmak üzere yeniliği en geniş anlamda kullanmaktadırlar

YENİLİK YÖNETİMİ Yenilik Yönetimi Kavramı ve Gelişimi • Yenilik yönetimi kavramı, ‘işletmeler için yeni ürünler ve süreçler geliştirmek ve tanıtmak için tüm faaliyetleri sistematik şekilde planlama ve kontrol süreci’ olarak tanımlanmaktadır. • Örgütlerde yenilik yönetiminin gerçekleştirilebilmesi için beş önemli eylem gerekmektedir. Bunlar; – – – Teknolojik entegrasyon Yenilik süreci Stratejik teknoloji planlama Örgütsel değişim İş geliştirme

• Yenilik ve yenilik yönetimi kavramı, işletmelerin hedefleri ve pazardaki değişimlere paralel olarak gelişim göstermiştir. Savaş ve ekonomik kriz dönemleri, alım gücü, internet ve bilgi teknolojilerinin kullanımının yaygınlaşması gibi pek çok sebep bu gelişim sürecini etkilemiştir. • Başarılı bir yenilik yönetimi tüm işletmeyi etkiler ve dört farklı başlık içerir. Bunlar; – – Strateji Organizasyon Proje portföy yönetimi Ürün geliştirme

Yenilik Yönetimi Süreci • Yenilik yönetimi : – Belirsizlikler içerir, – Çok çeşitli fonksiyona sahip olmayı gerektirir, – Standartlaştırılmamış alt ürünlere sahiptir, – Çevrenin izlenmesi gerekir, – Yüksek özellikli kaynakların yönetimini gerektirir, – Yeniden yapılanmaya ayak uydurmak için potansiyel gerektirir, – Kaynakların ve bilgilerin anlaşılmasını gerektirir.

Yenilik Yönetimi Süreci • Yenilik yönetimi sürecinde çeşitli etkinlik ve işlemler yapısal olarak birleştirilmelidir. Öte yandan yenilik faaliyetlerini hızlandıran fonksiyonlar ve rutin işlemler arasındaki ilişki haritalandırılmalıdır. • Doğası gereği belirsizlik içeren yenilik yönetimi sürecinde uzun vadede başarı elde edilebilmesi için; – – Sürecin aşamalara ayrılması, Alt süreçlerin belirlenmesi, Amaçların açıklanması ve Amaçlara ulaşmak için kullanılacak araçların tanımlanması gerekmektedir

Yenilik Yönetimi ve Örgüt Yapısı • Yenilikçi uygulamalar arttıkça risk alabilen ve esnek örgüt yapılarına olan ihtiyaç artmaktadır. Çünkü her yenilikçi faaliyet benzer olmasa da, farklı türdeki yenilikler örgütün yapısına farklı şekilde etki etmektedir. • Örneğin; katı hiyerarşik yapıdan uzak kurumlarda teknik yenilikler daha kolay uygulanabilmektedir. Hastaneler gibi bürokratik örgüt yapılarında organizasyonel anlamda değişikliğin yapılması zor olmasına karşın teknolojik gelişmelerin hızlı yaşanması nedeni ile iş yapma süreçlerinde değişiklik nispeten daha kolay görülmektedir.

Yenilik Yönetimi ve Örgüt Yapısı • Merkeziyetçi örgütlerde kararlar üst yönetim tarafından alındığı ve katı bir hiyerarşik yapı olduğu için yenilikçi uygulamalar olumsuz etkilenmektedir. • Yenilik yönetimi ve yenilikçi faaliyetler açısından örgütlerde 5 ana prensip mevcuttur. Bunlar; – Yenilikçiliği kullanan örgütler – Yenilik üreten örgütler – Yenilikçiliği üreten ve kullanan örgütler – Yeniliğe araç olan örgütler – Yeniliğe dayalı örgütler

Yenilik Yönetimi ve Örgüt Yapısı • Örgüt içerisinde fikir ortaya koyma, öğrenme, bilgiye erişim olanağı yaratma, projeleri benimseme ve sahiplenme için gerekli örgüt iklimi yaratılmadığı ve yapısında değişiklikler oluşturulmadığı takdirde yenilikçi uygulamaların ortaya çıkması veya yenilik yönetimi sürecinin başarıya ulaşması mümkün değildir.

• Öğrenen örgütler, bilgiyi düzenli olarak oluşturan, dağıtan ve bütünleştiren, kendini dönüştüren ve stratejik hedeflerini karşılamak için yeni bilgi, algı ve deneyime dayalı olarak eylemini değiştiren örgütler olarak tanımlanmaktadır • Öğrenen örgütlerin yedi boyutu; – – – – Sürekli öğrenme, Diyalog, Ekip öğrenmesi, Yerleşik sistemler, Güçlendirme, Sistem İlişkisi, Stratejik Liderlik

• Öğrenen örgütler beş öğrenme disiplinini içinde barındırır; – Kişisel uzmanlık: Öğrenme sürecinde örgütü meydana getiren takımlardaki bireylerin kapasitesinin geliştirilmesidir. – Zihinsel modeller: Kararları ve eylemleri etkileyen, kişinin iç dünyasındaki durumların analiz edilmesidir. – Paylaşılan vizyon: Öğrenen örgütlerde başarıya ulaşmak için ortak değerlerin paylaşılmasıdır. – Ekip öğrenmesi: Örgütü meydana getiren takımların öğrenme yeteneğinin geliştirilmesidir. – Sistem düşüncesi: Sistemin iç ilişkilerini düzenlemek ve güçlendirmek için düşünce örüntüsü geliştirmektir.

SAĞLIK KURUMLARINDA YENİLİK YÖNETİMİ Sağlık Kurumları ve Yenilik • Sağlık hizmetlerini diğer hizmetlerden ayıran temel özellikler; – Tüketimi rastlantısaldır. – İkamesi yoktur. – Acil olan hizmetler ertelenemez. – Hizmetin kapsamını hekim belirler. – Tüketici davranışları irrasyoneldir. – Kaliteyi önceden belirlemek zordur. – Kamu malı özelliği taşır. – Çıktısı paraya çevrilemez.

Sağlık Kurumları ve Yenilik • Gerek sunulacak sağlık hizmetinin kalitesi gerekse sağlık pazarındaki diğer işletme ve kurumlarla olan rekabet durumu sağlık işletmelerinde yenilikçi yaklaşımların önemini arttırmaktadır. • Kullanılan teknoloji ve süreç yönetiminde yenilikçi ve yaratıcı faaliyetlerden uzak kalan bir sağlık kurumunun sürdürülebilir olması beklenemez. • Finansal kaynak yetersizlikleri veya sağlık profesyonellerinin yenilikçi uygulamaları zor kabullenmelerinden dolayı sağlık hizmetlerinde yenilik süreci ve yönetimi karmaşık bir yapıya bürünmektedir.

Sağlık Kurumları ve Yenilik • Sağlık hizmetlerinde yenilik sürecini karmaşık yapıya sahip olmasında altı etken vardır: – Uygulayıcılar – Fon – Politika – Teknoloji – Müşteriler – Hesap verilebilirlik

Sağlık Kurumları ve Yenilik • Sağlık hizmetlerinde, yenilikçi fikirlerin üretimi, uygulanması ve yaygınlaştırılması olarak tanımlanan üç süreç vardır. – Üretim süreci, klinik, iş veya hizmet sunum sürecinde yenilikçi fikrin doğuşunu içerir. – Uygulama süreci, bir sağlık kuruluşu içinde yenilikçi faaliyetin günlük rutine yerleştirilmesi ile ilgili süreçleri ve zorlukları ifade eder. – Yaygınlaştırma süreci ise, birçok uygulamada yeni uygulamaların benimsenmesini hızlandıran (ya da engelleyen) ve sonunda tüm sağlık sisteminde yapılan (ya da gerçekleştirilemeyen) şeyleri içerir.

Sağlık Kurumlarında Yenilik ve Yenilik Yönetimi Uygulamaları • • • Röntgenin Keşfi Minimal İnvaziv Cerrahi Robotik Cerrahi (Da Vinci Teknolojisi) Teletıp Giyilebilir Sağlık Teknolojileri