SALIK BLMLER FAKLTES SALIK YNETM SAY 204 SALIK
SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ SAĞLIK YÖNETİMİ SAY 204 SAĞLIK KURUMLARINDA ÖRGÜTSEL DAVRANIŞ Prof. Dr. Elif DİKMETAŞ YARDAN
SAĞLIK KURUMLARINDA TÜKENMİŞLİK SAY 204 SAĞLIK KURUMLARINDA ÖRGÜTSEL DAVRANIŞ Hafta-14
Tükenmişlik Kavramı • Tükenmişlik insan ilişkilerinin ön plana çıktığı sektörlerde yer alan meslek gruplarında sık görülen bir sorundur ve sağlık sektörü çalışanları da tükenmişlik duygusunu yaşama açısından riskli gruplardan biridir. • Tükenmişlik, İngilizce’de “burnout” veya “staff burnout” Türkçe kullanımda ise “tükenmişlik, tükeniş sendromu, mesleki tükenmişlik ” kavramları ile ifade edilmektedir. • İş ortamından kaynaklanan nedenlerle çalışanlarda ruhsal ve fiziksel açıdan enerjinin tükenmesi olarak ifade edilen tükenmişlik kavramı ilk kez Freudenberg tarafından, “başarısız olma, yıpranma, aşırı yüklenme sonucu güç ve enerji kaybı veya karşılanamayan istekler sonucu bireyin iç kaynaklarında tükenme durumu” olarak tanımlanmıştır.
• Tükenmişlik olgusunu Maslach üç boyutta incelemiştir. Bu üç boyut, duygusal tükenme (emotional exhaustion), duyarsızlaşma (depersonalization) ve kişisel başarı duygusunda azalmadır (reduced personal accomplishment)
Tükenmişliğe Etki Eden Faktörler • Çalışma Ortamı ve İşle İlgili Etkenler – – – Aşırı İş Yükü İşin Boyutlarının Kontrol Edilememesi Rol Çatışması ve Rol Belirsizliği Çalışma Ortamındaki İlişkiler: Adalet Algısı: • Demografik Özellikler – – – Yaş Cinsiyet Medeni Durum Eğitim Durumu Çalışma Süresi (Mesleki Kıdem) • Kişilik Özellikleri
Tükenmişliğin Belirtileri • Fiziksel belirtiler; • Psikolojik belirtiler; • Kişilerarası ilişkiler ve sosyal belirtiler
Tükenmişlik Aşamaları • Tükenmişlik 4 aşamadan oluşmaktadır: – Coşku – Durgunluk – Engellenme – Umursamama (kabullenme)
Tükenmişliğin Sonuçları • Tükenmişliğin meydana getirdiği bireysel ve örgütsel sonuçlar, fiziksel ve psikolojik olarak; ayrıca kişiler arası ilişkilerde kendini göstermektedir. • Tükenmişlik seviyesi yükseldikçe içe kapanma, sabırsızlık, hoşgörüsüzlük eğilimlerinde artma, çalışma ortamından uzaklaşmak için yemek ve dinlenme sürelerini uzatma çabaları da sıklıkla görülmektedir.
• Maslach tükenmişlik yaşayan bireyin iş performansında yaşanan üç olumsuz etkiyi şöyle sıralamıştır; motivasyon düşer, düş kırıklığı artar ve soğuk bir “umurumda değil” tutumu kişiyi domine eder. Tükenmişlik çalışanların işe gelmemelerini arttırır ve üretkenliklerini düşürerek diğer çalışanlar üzerindeki iş yükünün artmasına ve hasta bakım kalitesinin düşmesine neden olmaktadır.
Tükenmişliğin Önlenmesine Yönelik Stratejiler 1. Kişisel Yaşam Tarzına Yönelik Yaklaşımlar – – Duygusal Destek ve Aile Yardımının İstenmesi Zaman Yönetimi Kişilerarası ve Sosyal İlişkileri Geliştirmek Profesyonel Danışmanlık Desteği 2. İş Yaşamına Yönelik Yaklaşımlar – – Sosyal Destek Arayışı Daha Akıllıca Çalışmak Değişimin Varlığını Kabul Etmek Üzüntüyle Başa Çıkabilmeyi Öğrenmek
Tükenmişliğin Önlenmesine Yönelik Stratejiler 3. Örgütsel Düzeyde Ele Alınabilecek Yaklaşımlar – Uygun Çalışma Ortamının Oluşturulması – Psikolojik İyilik Durumunun (Refahın) Sağlanması – Güçlü Bir Liderlik Tarzı Oluşturmak ve Sürdürmek:
• Sağlık Sektörü ve Tükenmişlik
- Slides: 12