SALIK BLMLER FAKLTES HEMRELK BLM HEM 109 Mikrobiyoloji

SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ HEMŞİRELİK BÖLÜMÜ HEM 109 Mikrobiyoloji ve Parazitoloji Dr. Öğr. Üyesi Mehtap ÜNLÜ SÖĞÜT

BAKTERİYEL İNFEKSİYONLARIN PATOGENEZİ HEM 109 Mikrobiyoloji ve Parazitoloji Hafta 5

• İnfeksiyon etkenleri; yapıları, biyolojik ve kimyasal özellikleri ile çok değişkendirler • Birbirlerinden farklı kolonize olma ve infeksiyon geliştirme mekanizmaları vardır • Bakteriyel infeksiyonun patogenezi; infeksiyöz sürecin başlamasını, hastalık belirti ve bulgularını oluşturan mekanizmaları içerir. Başustaoğlu, A. , Us, AD. Tıbbi Mikrobiyoloji. 2016; Topcu, AW. , Söyletir, G. Enfeksiyon Hastalıkları ve Mikrobiyolojisi. 2017.

• Patojen olarak nitelenen bakterilerin * konak hücreye tutunma * konak hücre ve dokularını invaze etme * toksin salgılama * konağın immün sisteminden kurtulabilme Özelliklerine sahip olması gerekir Başustaoğlu, A. , Us, AD. Tıbbi Mikrobiyoloji. 2016; Topcu, AW. , Söyletir, G. Enfeksiyon Hastalıkları ve Mikrobiyolojisi. 2017.

Patogenezle ilişkili terimler • Aderans (adezyon, tutunma): Bakterinin konak hücre yüzeyine yapışması • İnvazyon: Bakteri, parazit, mantar veya virüslerin konak hücrelere veya dokulara girişi ve vücutta yayılmasıdır • İnfeksiyon: İnfeksiyöz bir etkenin (patojen bir bakterinin) vücutta çoğalmasıdır. Başustaoğlu, A. , Us, AD. Tıbbi Mikrobiyoloji. 2016; Topcu, AW. , Söyletir, G. Enfeksiyon Hastalıkları ve Mikrobiyolojisi. 2017.

Patogenezle ilişkili terimler • Taşıyıcı: asemptomatik infeksiyonu olan ve etkeni bir başka insana bulaştırabilen insan veya hayvan. • Nonpatojen: Normal floraya ait olabilen, hastalık yapmayan mikroorganizma • Oportunistik (fırsatçı) patojen: Konağın direnci bozuk olduğunda hastalığa sebep olan etken Başustaoğlu, A. , Us, AD. Tıbbi Mikrobiyoloji. 2016; Topcu, AW. , Söyletir, G. Enfeksiyon Hastalıkları ve Mikrobiyolojisi. 2017.

Patogenezle ilişkili terimler • Patojen: Hastalığa sebep olabilen mikroorganizma • Patojenite: İnfeksiyöz bir ajanın hastalık oluşturabilme yeteneği • Toksijenite: Mikroorganizmanın hastalığın gelişmesine katkısıolan toksin salgılama kabiliyeti • Virülans: Bir mikroorganizmanın hastalık oluşturma yeteneğinin derecesidir Başustaoğlu, A. , Us, AD. Tıbbi Mikrobiyoloji. 2016; Topcu, AW. , Söyletir, G. Enfeksiyon Hastalıkları ve Mikrobiyolojisi. 2017.

İnfeksiyon Oluşumu • Bakterinin konak hücreye girmesi, hücreye tutunması ve hücre aralıklarından iç katmanlara doğru invaze olmasıyla başlar • İnvaze olan bakteri bulunduğu yerde çoğalır • Doku içerisinde yayılarak infeksiyon oluşturur ya da lenfatik sistem yolu ile kan dolaşımına geçerek dokulara ulaşır Başustaoğlu, A. , Us, AD. Tıbbi Mikrobiyoloji. 2016; Topcu, AW. , Söyletir, G. Enfeksiyon Hastalıkları ve Mikrobiyolojisi. 2017.

Bakterilerin Organizmaya Giriş Yolları 1. Sindirim yolu ile: Salmonelle ve Shigella türleri, Yersinia enterocolitica, C. botulinum, Brucella türleri 2. Solunum yolu ile: Mycobacterium, Nocardia, Legionella türleri 3. Direkt penetrasyon yolu ile: Travma ile: C. tetani Artropod ısırması ile: Borrelia spp. , Y. pestis Cinsel yol ile: N. gonorrhoeae, C. trachomatis Başustaoğlu, A. , Us, AD. Tıbbi Mikrobiyoloji. 2016; Topcu, AW. , Söyletir, G. Enfeksiyon Hastalıkları ve Mikrobiyolojisi. 2017.

Bakteri Virülans Faktörleri • Aderans Faktörleri: Mikroorganizmanın konak organizmaya girmesi için yüzeydeki hücrelere adere olması gereklidir • Adere olarak yüzeylerdeki mukusun ve sıvıların uzaklaştırıcı etkilerinden korunurlar • İnfeksiyon patogenezinde ilk adım olan aderansı mikrokoloni oluşturma izler • Bakteri yüzeyindeki özgül moleküller, pililer ve fimbriyalar aderansa yardımcı olurlar Başustaoğlu, A. , Us, AD. Tıbbi Mikrobiyoloji. 2016; Topcu, AW. , Söyletir, G. Enfeksiyon Hastalıkları ve Mikrobiyolojisi. 2017.

Bakteri Virülans Faktörleri • Konak hücre ve dokularına invazyon: İnvazyon bakterinin konak hücreye girişini ifade eder • İnvazyon bakterilerde değişik yollardan olur • Hücre aralıklarından, konak hücre tarafından oluşturulan pseudopodlar ile…. . Başustaoğlu, A. , Us, AD. Tıbbi Mikrobiyoloji. 2016; Topcu, AW. , Söyletir, G. Enfeksiyon Hastalıkları ve Mikrobiyolojisi. 2017.

Bakteri Virülans Faktörleri • Toksinler: 1. Endotoksinler 2. Ekzotoksinler • Enzimler: Koagülaz Hyalüronidaz • Antifagositik faktörler Başustaoğlu, A. , Us, AD. Tıbbi Mikrobiyoloji. 2016; Topcu, AW. , Söyletir, G. Enfeksiyon Hastalıkları ve Mikrobiyolojisi. 2017.