SALIK BLMLER FAKLTES EBELK EBE 202 Doum Bilgisi

SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ EBELİK EBE 202, Doğum Bilgisi II Öğr. Gör. Yasemin SÖKMEN

YÜKSEK RİSKLİ GEBELİKLERİN FİZYOLOJİSİ VE PSİKOLOJİSİ EBE 202, Doğum Bilgisi II Hafta-1

İÇERİK 1. Gebelikte risk faktörleri 2. Gebeliği riskli duruma getiren faktörlerin sınıflandırılması 3. Yüksek riskli gebeliğin tanımlanması 4. Yüksek riskli gebeliğin değerlendirilmesi 5. Yüksek riskli gebeliklerin fizyolojisi 6. Yüksek riskli gebeliklerin psikolojisi

Gebelik süreci doğal ve fizyolojik bir olay olmasına rağmen gebe kendisinin ve bebeğinin sağlığını tehlikeye sokabilecek birçok riskli durum ile karşılaşmaktadır.

Riskli gebelik; Daha yakın takip edilmesi gereken laboratuvar testlerinin tekrar edilmesi gereken gebeliktir. Ayaktan takip edilebilirler. Gebelikte meydana gelen riskli durumlar ve gebelik öncesinde var olan bazı sağlık problemleri gebeliği olumsuz etkilemektedir. Yüksek riskli gebelik; Anne ve bebek için tehlikenin var olduğunu ve gerektiğinde acil müdahale gerektirebilecek bir durum olduğunu gösterir. Yüksek riskli gebelikler diğer durumlara göre daha az oranda görülmektedir. Yüksek riskli bir durumun gelişmesi, annelik ve babalık rollerinde karışıklığa ve farklı stres faktörlerinin ortaya çıkmasına da neden olmaktadır.

Prenatal Dönemde Dikkate Alınması Gereken Risk Faktörleri Maternal yaş q. Gebenin yaşının 18’den küçük olması veya 35’in üzerinde olması gebelik için risk faktörü olarak kabul edilir. q. Kadın açısından bakıldığında sağlıklı gebelik yaş aralığı 20 -30 yaş arasıdır. q. Bu dönemde maternal ve fetal mortalite ve morbidite oranı az görülmektedir.

Prenatal Dönemde Dikkate Alınması Gereken Risk Faktörleri Adolesan gebelik q. Bu dönem kadının fiziksel, psikolojik ve sosyal açıdan büyüme ve gelişmenin hızlı bir şekilde devam ettiği dönemdir. q. Benzer şekilde gebelik döneminde de psikososyal ve fiziksel değişiklikler yaşanır. q. Bu iki dönemin bir arada olması olumsuz gebelik sonuçlarına ve anne ölüm riski artışına neden olur. q. Bu yüzden adolesan gebelik risk faktörüdür.

Prenatal Dönemde Dikkate Alınması Gereken Risk Faktörleri İleri yaş gebelikler q. Kadınlarda, 35 yaş üzerinde üreme siklusunda bozulma, over hormonlarında yetersiz ve düzensiz salgılanması, ovulasyon oranında azalmaya bağlı risk artmaktadır. q. Yaşın ilerlemesine bağlı ovumda meydana gelen defektler fetustekonjnital anomalilere yol açmaktadır.

Prenatal Dönemde Dikkate Alınması Gereken Risk Faktörleri Anne/baba eğitimi q. Eğitim düzeyi düşük kadınlar doğum öncesi bakım almayı ihmal ettiği ve gebelik tehlike belirtileri konusunda daha az bilgi edindikleri için risktir. q. Eğitim düzeyi ile çocuk sayısı arasında ters bir ilişki bulunmaktadır.

Prenatal Dönemde Dikkate Alınması Gereken Risk Faktörleri Anne boyu q. Anne boyu doğum şeklini etkiler. q. Gebenin boyunun 1, 50’nin altında olması preterm doğum ve baş pelvis uyuşmazlığına bağlı sezeryan doğumu gerektirebilir.

Prenatal Dönemde Dikkate Alınması Gereken Risk Faktörleri Annenin kilosu q. Gebelikte vücut ağırlığı hızlı değişmektedir. q. Bu dönemde artış ve azalmalar bebek üzerinde patolojik sorunlara yol açar. q. Beden kitle endeksi normal sınırlar içerisinde olan gebeler, gebelikte 11, 5 -16 kg alması önerilir. q. Annenin BKİ’nin yüksek olması perinatal ve maternal sonuçları olumsuz etkiler.

Prenatal Dönemde Dikkate Alınması Gereken Risk Faktörleri Düşük sosyo-ekonomik durum q. Ekonomik durumda yetersizlik gebelikte fetüs ve anne sağlığını tehdit eden önemli risk faktörüdür. q. Yetersiz doğum öncesi bakım alma söz konusudur. q. Sağlıksız çevre koşullarında yaşama, yetersiz beslenme ile karşılaşmaktadır. qÇiftlerin fertilite oranlarını etkiler.

Prenatal Dönemde Dikkate Alınması Gereken Risk Faktörleri İstenmeyen gebelikler qİstenmeyen gebelikler anneyi psikososyal yönden olumsuz etkileyen bir faktördür. q. Bu gruptaki kadınlar hem gebelikte hem de doğum sonu dönemde ruhsal sorunlar yaşarlar. q. Daha az sağlıklı davranış sergiler.

Prenatal Dönemde Dikkate Alınması Gereken Risk Faktörleri Akraba evliliği q. Ane ve çocuk sağlığını olumsuz etkiler. q. Fetal anomalilere sebep olur. q. Genetik hastalık geçişini artırır.

Prenatal Dönemde Dikkate Alınması Gereken Risk Faktörleri Aile içi şiddet q. Maternal ve fetal sağlığı olumsuz etkiler q. Gebelikte şiddete maruz kalan kadınların yaralardan utanmadan dolayı veya izin vermemesinden dolayı hizmet alamaması olumsuz etkiler. q. Preeklampsi, preterm doğum, düşük doğum ağırlığı, CYBE, emzirmeoranında azalma, postpartum depresyona yol açmaktadır.

Prenatal Dönemde Dikkate Alınması Gereken Risk Faktörleri Madde bağımlılığı q. Gebelik sürecinde madde bağımlılığı anne, yenidoğan ve çocuk sağlığını olumsuz etkiler. q. Yenidoğanda “yoksunluk sendromu” gözlenmektedir.

YÜKSEK RİSKLİ GEBELİKLERİN PSİKOLOJİSİ q. Gebelik fizyolojik bir olay olmasına karşılık yaşanan emosyonel değişiklikler sebebi ile anne adayı için büyük bir anksiyete oluşturmaktadır ve çoğu toplumlarda bir hastalık veya hassasiyet dönemi olarak düşünülmektedir. q. Gebelik boyunca; tüm maternal faaliyetler fetüs için kullanılmaktadır. q. Bu dengenin sağlanabilmesi için gebeler günlük yaşamlarında desteklenmeli ve tıbbı bakıma önem verilmelidir.

Kaynaklar 1. Taşkın L. (2005). Doğum ve Kadın Sağlığı Hemşireliği, 10. Basım, Sistem Ofset Matbaacılık, Ankara, 2011; 652 - 54. 2. Aydemir H, Uyar Hazar H. Düşük Riskli, riskli, yüksek riskli gebelik ve ebenin rolü. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2014, 3(2). 3. KURU A. Yüksek Lisans Tezi; “Gebelerin Risk Durumunun Belirlenmesinde Kullanılan “Knox Skorlama Sisteminin Geçerliliğinin Değerlendirilmesi” Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Ebelik Anabilim Dalı, Tez Yöneticisi; Yrd. Doç. Dr. Neriman Soğukpınar. İzmir - 2007. 4. Qeenan JT, Hobbins JC. Yüksek Riskli Gebeliklerde Tanı ve Tedavi Protokolleri. Güner H (ed. )3. Baskı. ISBN: 975 -7175 -06 -04 Ankara - 1998. ss: 3 -8. 11. 5. Queenan JT, Spong CY, Lockwood CJ. Overview Of High-Risk Pregnancy, Queenan JT (ed. ), Spong CY (ed. ), Lockwood CJ (ed. ). Management of High-Risk Pregnancy. 5. Edition. ISBN-13: 978 -1 -4051 -2782 -0 UK - 2007: ss: 16 -17.