Ruraal Netwerk 25 april 2013 GRASDUINEN IN HET

Ruraal Netwerk 25 april 2013 GRASDUINEN IN HET GRAS GEBRUIKSDOELSTELLINGEN VAN GRAS VOOR LANDBOUW Geert Rombouts – Mathias Abts Departement Landbouw en Visserij Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling Voorlichting

Kenmerken gras met impact voor landbouw en milieu 1. Gras vormt een zode Ø Ø Ø Voorkomt veronkruiding Draagkracht Groot herstelvermogen 2. Gras vormt voortdurend nieuwe scheuten (groeipunt) Ø Verstikken vanaf stengelvorming 3. Blad is gaspedaal voor groei Ø Maximale groei bij lengte van 15 – 20 cm 4. Jong gras van goede soort heeft hoge voederwaarde Ø Ø Minder celwanden ruwe celstof Meer goed verteerbare koolhydraten suikers 5. Beste gras groeit in het voorjaar Ø Ø Veel licht + lage nachttemperatuur veel suiker Hoge temperatuur afbraak suiker + vorming lignine 2

Kenmerken gras met impact voor landbouw en milieu 6. Groei na winter begint met vorming wortels Ø Ø °t + zuurstof + nutriënten nodig Diepte wortelgroei bepaald door niveau watertafel 7. Gras verbruikt veel water Ø Ø 1 kg DS = +/- 300 l water Veel gras in relatief natte zomers 8. Gras is een gulzige eter Ø Ø Ø Hoge gehalten in zeer jong stadium Bemesting fractioneren Opname van vroeg in voorjaar tot laat in najaar 9. Gras is belangrijke bron van plantaardig eiwit Ø Ø Voorwaarde is voldoende aanbreng van stikstof Alleen goed te benutten door rundvee 3

Kenmerken gras met impact voor landbouw en milieu 10. Gras is positief voor klimaat Ø Ø Ø Opslag koolstof meerjarig grasland Ouder stengelig gras minder gunstig Meer eiwitrijk gras in rantsoen = minder import soja 11. Gras: één van de meest milieuvriendelijke teelten Ø Ø Ø Ø Weinig gewasbescherming nodig Monocultuur geen probleem Weinig grondbewerking Grote weerbaarheid tegen erosie Landschappelijk aantrekkelijk Weinig gevaar voor verliezen nutriënten MAAR: - wel gevaar voor verliezen bij scheuren - veel bewerkingen bemesting en oogst 4

Graslandmanagement • 4 -delige opdracht: • Zorgen voor goede botanische samenstelling § § • Zorgen voor goede grasgroei § § • Bemesting Vlotte hergroei na oogst (groene stoppel) Zorgen voor grote opname § • Grassoorten met goede productiviteit, smakelijkheid, verteerbaarheid en voederwaarde Belang vernieuwing en onderhoud Smakelijkheid groeistadium bij oogst Zorgen voor goede benutting § Evenwichtig rantsoen energie – eiwit - mineralenr landbouw en milieu 5

Belang goed management • • Jaarkost grasland maaien = 1685 euro Bron: kostprijsraming voedergewassen 2011 Opbrengst 10500 kg DS = aangenomen gemiddelde GOED 13000 12, 96 90, 72 331 Opbrengst DS/ha Kostprijs €c per kg DS X 7 kg DS/koe/dag Euro per jaar/koe MATIG 10000 16, 85 117, 95 431 Verschil 100 euro x 75 koeien = 7 500 euro = 625 euro per maand Opbrengst bepaalt kostprijs 6

Eigenschappen veel gebruikte grassoorten Bron: Beschrijvende en aanbevolen rassenlijst Grassoort Snelheid opkomst Zode Smak vor- elijkming heid Tole. Winter rantie vast. Droog- heid te Tolerantie betreden Verteerbaarheid Eng. raai Laat 7 7 9 7 6 8 100 Eng. raai Vroeg 7 6 8 6 6 7 101 Beemdlang bloem 6 5 7 6 7 4 99 Timothee 4 7 10 6 10 7 98 Veldbeemd gras 2 9 8 8 10 8 90 Rietzwenk gras 5 6 6 8 - 6 96 7

Klant is koning Graskwaliteit bepaald door soort, bemesting, groeistadium en weer Bron: brochure Melkveevoeding 8

Goede versus slechte graskuil Goede graskuil • • Slechte graskuil (/kg DS) RE: 18, 85 DVE: 100 1, 95 DVE-melk OEB : 17 VEM: 997 2, 26 VEM-melk SW: 2, 5 45% graskuil; 55% maïskuil 2, 4 kg eiwitcorrectie • • 85% sojaschroot 15% koolzaadschroot (/kg DS) RE: 12, 9 DVE: 42 0, 81 DVE-melk OEB: 15 VEM: 751 1, 7 VEM-melk SW: 3, 7 40% graskuil; 60% maïskuil 3, 5 kg sojaschroot • + 1 kg tarwe 75 koeien, 200 dagen (1 okt – 1 mei) 21. 900 kg sojaschr minder, 5. 400 kg koolzaadschr extra) 15. 000 kg tarwe minder, 9

Inpassen beheersgras • Vergelijking opbrengst en kwaliteit 5 b project 1998 – 2000 Reheul et al • 10 percelen 3 objecten - - Praktijkuitbating (PU) - Weidevogelbeheer (WV) - Botanisch beheer (BB) Opbrengst en kwaliteit eerste snede PU WV BB Ton DS/ha 5, 4 7, 7 VEM/kg DS 805 607 609 Gram RE/kg DS 137 64 61 Ø Beheersgras niet geschikt voor hoogproductief vee Ø Enkel bruikbaar voor laagproductieve dieren en zeer beperkt voor aanbreng structuurwaarde (SW) in rantsoen 10

Waarom kiest boer niet voor veel meer gras? • Maïs en gras: het perfecte koppel • • • Maïs onevenwicht in voordeel van energie Gras onevenwicht in voordeel van eiwit Gras bezorgt boer kopzorgen • • • Groot oogstrisico Sterk wisselende kwaliteit Vraagt veel aandacht Strenge bemestingsnorm N beperkt opbrengst en kwaliteit Niet interessant voor veel kleine kavels ver van huis Gras is bijna niet verhandelbaar Goed gras is niet te koop 11

Om over na te denken… • Boer krijgt tegenstrijdige signalen van overheid en maatschappij • Strenge bemestingsnorm • Beheersgras Permanent grasland Wansmakelijk gras Graag meer grasland • • • Weten ze eigenlijk wel goed … < < < > import eiwit > kunstmest > methaanuitstoot > vruchtwisseling > dierenwelzijn > vegetarisme … wat ze willen? 12

Enkele conclusies • Gras ≠ gras • Markt en beleid sturen naar meer gras • Meer gras kan alleen bij hoge productie en kwaliteit • Regelgeving is soms contraproductief • Rechtsonzekerheid vormt ernstige belemmering 13

Dank u 14