ROZPORZDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 18 sierpnia

  • Slides: 39
Download presentation
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 18 sierpnia 2015 r. w sprawie zakresu i

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 18 sierpnia 2015 r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii

§ 1. 1. Szkoły i placówki prowadzą systematyczną działalność wychowawczą, edukacyjną, informacyjną i profilaktyczną

§ 1. 1. Szkoły i placówki prowadzą systematyczną działalność wychowawczą, edukacyjną, informacyjną i profilaktyczną wśród uczniów i wychowanków, ich rodziców lub opiekunów oraz nauczycieli, wychowawców i innych pracowników szkoły i placówki w celu przeciwdziałania narkomanii.

 • 2. Działalność, o której mowa w ust. 1, obejmuje działania uprzedzające mające

• 2. Działalność, o której mowa w ust. 1, obejmuje działania uprzedzające mające na celu przeciwdziałanie pojawianiu się zachowań ryzykownych związanych z używaniem środków odurzających, substancji psychotropowych, środków zastępczych, nowych substancji psychoaktywnych przez uczniów i wychowanków, charakteryzujących się nieprzestrzeganiem przyjętych dla danego wieku zwyczajowych norm i wymagań, niosących ryzyko negatywnych konsekwencji dla zdrowia fizycznego i psychicznego ucznia lub wychowanka oraz jego otoczenia społecznego.

Teoria zachowań problemowych/ryzykownych; definicje/rozróżnienia Zachowania problemowe Zachowania ryzykowne Odbiegające od przyjętych norm. Społecznie nieakceptowane

Teoria zachowań problemowych/ryzykownych; definicje/rozróżnienia Zachowania problemowe Zachowania ryzykowne Odbiegające od przyjętych norm. Społecznie nieakceptowane W sposób bezpośredni lub Wywołują reakcję społecznej kontroli w postaci nagany, społecznego odrzucenia, ograniczenia wolności pośredni zagrażają dobremu samopoczuciu, zdrowiu, życiu młodych ludzi

§ 2. 1. Działalność wychowawcza w szkole i placówce polega na prowadzeniu działań z

§ 2. 1. Działalność wychowawcza w szkole i placówce polega na prowadzeniu działań z zakresu promocji zdrowia oraz wspomaganiu ucznia i wychowanka w jego rozwoju ukierunkowanym na osiągnięcie pełnej dojrzałości w sferze: 1) fizycznej – ukierunkowanej na zdobycie przez ucznia i wychowanka wiedzy i umiejętności pozwalających na prowadzenie zdrowego stylu życia i podejmowania zachowań prozdrowotnych; 2) psychicznej – ukierunkowanej na zbudowanie równowagi i harmonii psychicznej, ukształtowanie postaw sprzyjających wzmacnianiu zdrowia własnego i innych ludzi, kształtowanie środowiska sprzyjającego rozwojowi zdrowia, osiągnięcie właściwego stosunku do świata, poczucia siły, chęci do życia i witalności;

3) społecznej – ukierunkowanej na kształtowanie postawy otwartości w życiu społecznym, opartej na umiejętności

3) społecznej – ukierunkowanej na kształtowanie postawy otwartości w życiu społecznym, opartej na umiejętności samodzielnej analizy wzorów i norm społecznych oraz ćwiczeniu umiejętności wypełniania ról społecznych 4) aksjologicznej – ukierunkowanej na zdobycie konstruktywnego i stabilnego systemu wartości, w tym docenienie znaczenia zdrowia oraz poczucia sensu istnienia.

2. Działalność wychowawcza obejmuje w szczególności: 1) współpracę z rodzicami lub opiekunami uczniów i

2. Działalność wychowawcza obejmuje w szczególności: 1) współpracę z rodzicami lub opiekunami uczniów i wychowanków w celu budowania postawy prozdrowotnej i zdrowego stylu życia 2) kształtowanie hierarchii systemu wartości, w którym zdrowie należy do jednych z najważniejszych wartości w życiu 3) wzmacnianie wśród uczniów i wychowanków więzi ze szkołą lub placówką oraz społecznością lokalną 4) kształtowanie przyjaznego klimatu w szkole lub placówce, budowanie prawidłowych relacji rówieśniczych oraz relacji uczniów i nauczycieli, wychowanków i wychowawców, a także nauczycieli, wychowawców i rodziców lub opiekunów, w tym wzmacnianie więzi z rówieśnikami oraz nauczycielami i wychowawcami

5)doskonalenie umiejętności nauczycieli i wychowawców w zakresie budowania podmiotowych relacji z uczniami, wychowankami oraz

5)doskonalenie umiejętności nauczycieli i wychowawców w zakresie budowania podmiotowych relacji z uczniami, wychowankami oraz ich rodzicami lub opiekunami oraz warsztatowej pracy z grupą uczniów lub wychowanków 6) wzmacnianie kompetencji wychowawczych nauczycieli i wychowawców oraz rodziców lub opiekunów; 7) rozwijanie i wspieranie działalności wolontarystycznej oraz zaangażowania w działalność podmiotów, o których mowa w art. 2 a ust. 1 oraz art. 56 ust. 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm. 2)), zwanej dalej „ustawą o systemie oświaty” 8) wspieranie edukacji rówieśniczej i programów rówieśniczych mających na celu modelowanie postaw prozdrowotnych i prospołecznych

Działalność edukacyjna w szkole polega na stałym poszerzaniu i ugruntowywaniu wiedzy i umiejętności u

Działalność edukacyjna w szkole polega na stałym poszerzaniu i ugruntowywaniu wiedzy i umiejętności u uczniów ich rodziców nauczycieli z zakresu promocji zdrowia i zdrowego stylu życia.

Profilaktyka a promocja zdrowia Profilaktyka Promocja zdrowia Działalność defensywna Działalność ofensywna Punktem wyjścia są

Profilaktyka a promocja zdrowia Profilaktyka Promocja zdrowia Działalność defensywna Działalność ofensywna Punktem wyjścia są czynniki ryzyka i zagrożenia Punktem wyjścia jest wiedza o zasobach czynnikach chroniących Dąży do eliminowania lub kontroli czynników ryzyka i Dąży do równoważenia wpływów czynników ryzyka 10

Działalność edukacyjna obejmuje w szczególności: 1. poszerzenie wiedzy rodziców , nauczycieli na temat prawidłowości

Działalność edukacyjna obejmuje w szczególności: 1. poszerzenie wiedzy rodziców , nauczycieli na temat prawidłowości rozwoju i zaburzeń zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży, rozpoznawania wczesnych objawów używania środków i substancji, o których mowa w § 1 ust. 2, a także suplementów diet i leków w celach innych niż medyczne oraz postępowania w tego typu przypadkach; 2. rozwijanie i wzmacnianie umiejętności psychologicznych i społecznych uczniów 3. kształtowanie u uczniów umiejętności życiowych, w szczególności samokontroli, radzenia sobie ze stresem, rozpoznawania i wyrażania własnych emocji; 4. kształtowanie krytycznego myślenia i wspomaganie uczniów w konstruktywnym podejmowaniu decyzji w sytuacjach trudnych, zagrażających prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu;

5. prowadzenie wewnątrzszkolnego doskonalenia kompetencji nauczycieli w zakresie rozpoznawania wczesnych objawów używania środków i

5. prowadzenie wewnątrzszkolnego doskonalenia kompetencji nauczycieli w zakresie rozpoznawania wczesnych objawów używania środków i substancji, o których mowa w § 1 ust. 2, oraz podejmowania szkolnej interwencji profilaktycznej; 6. doskonalenie kompetencji nauczycieli w zakresie profilaktyki używania środków i substancji, o których mowa w § 1 ust. 2, norm rozwojowych i zaburzeń zdrowia psychicznego wieku rozwojowego

Działalność informacyjna w szkole polega na dostarczaniu rzetelnych i aktualnych informacji, dostosowanych do wieku

Działalność informacyjna w szkole polega na dostarczaniu rzetelnych i aktualnych informacji, dostosowanych do wieku oraz możliwości psychofizycznych odbiorców, na temat zagrożeń i rozwiązywania problemów związanych z używaniem środków i substancji, o których mowa w § 1 ust. 2, skierowanych do uczniów oraz ich rodziców, a także nauczycieli oraz innych pracowników szkoły

Działalność informacyjna obejmuje w szczególności: 1. dostarczenie aktualnych informacji nauczycielom, i rodzicom na temat

Działalność informacyjna obejmuje w szczególności: 1. dostarczenie aktualnych informacji nauczycielom, i rodzicom na temat skutecznych sposobów prowadzenia działań wychowawczych i profilaktycznych związanych z przeciwdziałaniem używaniu środków i substancji, o których mowa w § 1 ust. 2; 2. udostępnienie informacji o ofercie pomocy specjalistycznej dla uczniów i ich rodziców w przypadku używania środków i substancji, o których mowa w § 1 ust. 2; 3. przekazanie informacji uczniom i ich rodzicom lub opiekunom oraz nauczycielom na temat konsekwencji prawnych związanych z naruszeniem przepisów ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii; 4. informowanie uczniów oraz ich rodziców o obowiązujących procedurach postępowania nauczycieli oraz o metodach współpracy szkół i placówek z Policją w sytuacjach zagrożenia narkomanią.

Działalność profilaktyczna w szkole i placówce polega na realizowaniu działań z zakresu profilaktyki uniwersalnej,

Działalność profilaktyczna w szkole i placówce polega na realizowaniu działań z zakresu profilaktyki uniwersalnej, selektywnej i wskazującej.

Działania profilaktyczne obejmują w szczególności: 1. 2. 3. 4. 5. realizowanie wśród uczniów oraz

Działania profilaktyczne obejmują w szczególności: 1. 2. 3. 4. 5. realizowanie wśród uczniów oraz ich rodziców programów profilaktycznych i promocji zdrowia psychicznego dostosowanych do potrzeb indywidualnych i grupowych oraz realizowanych celów profilaktycznych, rekomendowanych w ramach systemu rekomendacji, o którym mowa w Krajowym Programie Przeciwdziałania Narkomanii przygotowanie oferty zajęć rozwijających zainteresowania i uzdolnienia, jako alternatywnej pozytywnej formy działalności zaspakajającej ważne potrzeby, w szczególności potrzebę podniesienia samooceny, sukcesu, przynależności i satysfakcji życiowej; kształtowanie i wzmacnianie norm przeciwnych używaniu środków i substancji, o których mowa w § 1 ust. 2, przez uczniów, a także norm przeciwnych podejmowaniu innych zachowań ryzykownych; doskonalenie zawodowe nauczycieli i wychowawców w zakresie realizacji szkolnej interwencji profilaktycznej w przypadku podejmowania przez uczniów i wychowanków zachowań ryzykownych; włączanie, w razie potrzeby, w indywidualny program edukacyjnoterapeutyczny, działań z zakresu przeciwdziałania używaniu środków i substancji, o których mowa w § 1 ust. 2.

Podstawę do podejmowania działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej , stanowi opracowywana w każdym

Podstawę do podejmowania działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej , stanowi opracowywana w każdym roku szkolnym diagnoza w zakresie występujących w środowisku szkolnym czynników chroniących oraz czynników ryzyka. Diagnozy dokonuje się we współpracy z jednostkami samorządu terytorialnego, poradniami psychologicznopedagogicznymi, w tym poradniami specjalistycznymi, placówkami doskonalenia nauczycieli, podmiotami realizującymi świadczenia zdrowotne z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej, opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień, wojewódzkimi i powiatowymi stacjami sanitarno-epidemiologicznymi, Policją, pracodawcami…

 • Przez czynniki chroniące należy rozumieć indywidualne cechy i zachowania uczniów lub wychowanków,

• Przez czynniki chroniące należy rozumieć indywidualne cechy i zachowania uczniów lub wychowanków, cechy środowiska społecznego i efekty ich wzajemnego oddziaływania, których występowanie wzmacnia ogólny potencjał zdrowotny ucznia i zwiększa jego odporność na działanie czynników ryzyka.

Przez czynniki ryzyka należy rozumieć indywidualne cechy i zachowania uczniów, cechy środowiska społecznego i

Przez czynniki ryzyka należy rozumieć indywidualne cechy i zachowania uczniów, cechy środowiska społecznego i efekty ich wzajemnego oddziaływania, które wiążą się z wysokim prawdopodobieństwem wystąpienia zachowań ryzykownych stanowiących zagrożenie dla ich prawidłowego rozwoju, zdrowia, bezpieczeństwa lub funkcjonowania społecznego.

 • W oparciu o diagnozę, nauczyciel lub wychowawca w uzgodnieniu z dyrektorem szkoły

• W oparciu o diagnozę, nauczyciel lub wychowawca w uzgodnieniu z dyrektorem szkoły wybiera formę, w której realizuje działalność, o której mowa w § 1, uwzględniając wykorzystanie aktywnych metod pracy.

Szkoły i placówki dostosują, w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie rozporządzenia,

Szkoły i placówki dostosują, w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie rozporządzenia, program wychowawczy i program profilaktyki, o których mowa w art. 54 ust. 2 pkt 1 ustawy o systemie oświaty, do przepisów rozporządzenia

Kluczowe teorie wyjaśniające mechanizmy rozwoju zachowań problemowych/ryzykownych 22

Kluczowe teorie wyjaśniające mechanizmy rozwoju zachowań problemowych/ryzykownych 22

1. Teoria Społecznego Uczenia Alfred Bandura Zachowania problemowe/ryzykowne to zachowania społecznie wyuczone. Kształtują się

1. Teoria Społecznego Uczenia Alfred Bandura Zachowania problemowe/ryzykowne to zachowania społecznie wyuczone. Kształtują się i utrwalają na skutek modelowania przez osoby ważne i atrakcyjne dla dzieci i nastolatków. Proces ma charakter niewymuszony. Naśladowanie zachowań osób atrakcyjnych dla nastolatka jest czynnością samą w sobie wzmacniającą. Uczenie poprzez modelowanie rozpoczyna się od wczesnego dzieciństwa. (rodzice i najbliższa rodzina; w późniejszym okresie - rówieśnicy, artyści, osoby mające wysoką pozycję społeczną).

Teoria Społecznego Uczenia – wpłynęła na rozwój takich strategii jak: Strategia Edukacji Rówieśniczej Strategia

Teoria Społecznego Uczenia – wpłynęła na rozwój takich strategii jak: Strategia Edukacji Rówieśniczej Strategia Przekazu Informacji Strategia Rozwoju Umiejętności Wychowawczych

2. Teoria zachowań problemowych Przeciwieństwem zachowań problemowych są zachowania konwencjonalne. Zachowania konwencjonalne to takie,

2. Teoria zachowań problemowych Przeciwieństwem zachowań problemowych są zachowania konwencjonalne. Zachowania konwencjonalne to takie, które są zgodne z ogólnie przyjętymi normami - czyli nastawione na podtrzymywanie tradycyjnych wartości i norm. Najważniejsze zachowania konwencjonalne wg TZP to: wywiązywanie się z obowiązków szkolnych zaangażowanie religijne

Funkcje zachowań problemowych/ryzykownych Zachowania problemowe/ ryzykowne mogą służyć jako: narzędzie do osiągnięcia ważnych celów

Funkcje zachowań problemowych/ryzykownych Zachowania problemowe/ ryzykowne mogą służyć jako: narzędzie do osiągnięcia ważnych celów dla danej osoby, których realizacja w inny sposób jest zablokowana lub wydaje się być nieosiągalna.

Budowanie dobrego samopoczucie, wysokiej samooceny „Jestem O. K. ”, „Jestem z Wami”, „Jestem wielki”

Budowanie dobrego samopoczucie, wysokiej samooceny „Jestem O. K. ”, „Jestem z Wami”, „Jestem wielki” Mechanizm radzenia sobie z lękiem, frustracją, nieudolnością, porażką lub przewidywaną porażką np. poprzez częste picie alkoholu i upijanie się Wyraz solidarności z rówieśnikami lub demonstrowanie przynależności do kultury młodzieżowej np. poprzez palenie papierosów lub wspólne palenie jointa Wzmacnianie własnej tożsamości np. prowadzenie auta po wypiciu alkoholu jest oznaką „odwagi”

„Jestem już dorosły, niezależny” Wyznaczniki większej dojrzałości (dorosłości) – wiele zachowań, które są uznane

„Jestem już dorosły, niezależny” Wyznaczniki większej dojrzałości (dorosłości) – wiele zachowań, które są uznane jako problemowe w okresie dorastania (np. picie alkoholu czy seks), w okresie dorosłości (i/lub pod warunkiem uzyskania odpowiedniego wieku) są społecznie akceptowane. podejmowanie tych zachowań wcześniej niż jest to społecznie przyjęte jest sposobem na potwierdzenie swojej dojrzałości.

Teoria Zachowań Problemowych /Ryzykownych – przyczyniła się do rozwoju, takich strategii jak: Strategia Kształtowania

Teoria Zachowań Problemowych /Ryzykownych – przyczyniła się do rozwoju, takich strategii jak: Strategia Kształtowania Umiejętności Życiowych Budowanie więzi ze szkołą Strategia Alternatyw

3. Teoria Uzasadnionego Działania Założenia: o Człowiek postępuje w sposób racjonalny – planuje swoje

3. Teoria Uzasadnionego Działania Założenia: o Człowiek postępuje w sposób racjonalny – planuje swoje działanie i przewiduje konsekwencje o Określone działanie poprzedza intencja (zamiar) jego podjęcia o Podejmowanie określonych zachowań (również ryzykownych) zależy od: postawy wobec tych zachowań, ukształtowanej na podstawie wiedzy o konsekwencjach tych działań, subiektywnych norm, które kształtują się na bazie przekonań dotyczących aprobaty/ dezaprobaty dla tych zachowań przez znaczące osoby (rówieśników, rodziców, idoli). Skoro wszyscy tak postępują, to dlaczego ja mam być inny

Teoria Uzasadnionego Działania WIEDZA /POSTAWA SUBIEKTYWNA NORMA PRZEKONANIA NORMATYWNE INTENCJA ZACHOWANIE Alkohol wprawi mnie

Teoria Uzasadnionego Działania WIEDZA /POSTAWA SUBIEKTYWNA NORMA PRZEKONANIA NORMATYWNE INTENCJA ZACHOWANIE Alkohol wprawi mnie w beztroski nastrój Wiedza/Postawa Prawie wszyscy moi przyjaciele piją i uważają, że jest to O. K. Przekonanie normatywne Nie ma nic złego w tym, że napiję się, poza tym moi koledzy oczekują, że wypiję z nimi Subiektywna norma Zapalę na najbliższej imprezie Intencja Impreza i wspólne wypijemy połówkę Zachowanie

32 Teoria Uzasadnionego Działania – przyczyniła się do powstania strategii o nazwie Strategia Edukacji

32 Teoria Uzasadnionego Działania – przyczyniła się do powstania strategii o nazwie Strategia Edukacji Normatywnej

4. Koncepcja resilience wyjaśnienie fenomenu dobrego funkcjonowania jednostki mimo niesprzyjających warunków życiowych, przeciwności losu

4. Koncepcja resilience wyjaśnienie fenomenu dobrego funkcjonowania jednostki mimo niesprzyjających warunków życiowych, przeciwności losu lub traumatycznych zdarzeń jej celem jest znalezienie najlepszego sposobu zapobiegania psychopatologii i aktywne wspieranie pozytywnego psychospołecznego rozwoju dzieci z grup podwyższonego ryzyka Badacze: Michael Rutter, Norman Garmezy, Emmy Werner, Ann Masten i Suniya Luthar

Kluczowe pojęcia związane z procesami resilience Przeciwności losu, które są bezpośrednim zagrożeniem dla prawidłowego

Kluczowe pojęcia związane z procesami resilience Przeciwności losu, które są bezpośrednim zagrożeniem dla prawidłowego psychofizycznego rozwoju jednostki (podwyższony poziom ryzyka) i Jednoczesne dobre funkcjonowanie, które stanowi wyraz pokonania tych przeciwności losu (pozytywna adaptacja) (Luthar, 2006)

35 Koncepcja resilience wskazuje na znaczenie takich strategii jak: Strategia Rozwoju Zasobów Środowiskowych Wsparcie

35 Koncepcja resilience wskazuje na znaczenie takich strategii jak: Strategia Rozwoju Zasobów Środowiskowych Wsparcie mentorów Strategia Kształtowania Umiejętności Życiowych Strategia Rozwijania Umiejętności Wychowawczych

5. Teoria „Substancji Torujących Drogę” Angażowanie się w używanie substancji psychoaktywnych ma charakter fazowy:

5. Teoria „Substancji Torujących Drogę” Angażowanie się w używanie substancji psychoaktywnych ma charakter fazowy: słabsze alkohole mocniejszy alkohol i/lub papierosy marihuana inne narkotyki i/lub leki o działaniu psychoaktywnym

37 Teoria „Substancji Torujących Drogę” pozwoliła na sformułowanie ważnych wskazań profilaktycznych W profilaktyce kluczowe

37 Teoria „Substancji Torujących Drogę” pozwoliła na sformułowanie ważnych wskazań profilaktycznych W profilaktyce kluczowe znaczenie ma rozpoczynanie działań przed inicjacją, tj. w wieku 10 -12 lat Zapobieganie używaniu substancji z „wcześniejszych faz” (alkoholu i papierosów) zmniejsza ryzyko sięgania po substancje z „dalszych faz”

Dylematy szkolnej profilaktyki • • • klimat szkoły/ atmosfera współpraca środowiskowa + rodzice !!!!!

Dylematy szkolnej profilaktyki • • • klimat szkoły/ atmosfera współpraca środowiskowa + rodzice !!!!! różne formy represyjnej kontroli realizacja Szkolnych Programów Profilaktyki nauczyciel jako podmiot i przedmiot działań profilaktycznych ü ü ü ü ü rozwijanie umiejętności uczniów, które umożliwiają: pozytywne przystosowanie radzenie sobie z zadaniami rozwojowymi i wyzwaniami życia codziennego podejmowania decyzji Radzenia sobie ze stresem i lękiem Umiejętności społeczne Rozwijanie samoświadomości Ogólna asertywność Samokontrolę edukację "normatywną" (wzmacnianie norm i wartości) – rozwój moralny

Diagnoza czynników ryzyka i chroniących- źródła danych • Analiza dokumentów szkolnych o Oceny zachowania,

Diagnoza czynników ryzyka i chroniących- źródła danych • Analiza dokumentów szkolnych o Oceny zachowania, oceny z przedmiotów o Zeszyty uwag i osiągnięć o Dziennik pedagoga, dokumenty pedagoga o Dokumenty wychowawców klas o Analizy, diagnozy, ewaluacja • Ankiety, wywiady, rozmowy • Obserwacja • Diagnozy środowiskowe, lokalne, krajowe