Rozbicie dzielnicowe w Polsce Zagadnienia 1 Statut sukcesyjny

Rozbicie dzielnicowe w Polsce

Zagadnienia 1. Statut sukcesyjny Krzywoustego. 2. Walki o seniorat 3. Wyprawa Barbarossy i układ w Krzyszkowie. 4. Koniec senioratu i pryncypatu. 5. Straty terytorialne. 6. Sytuacja międzynarodowa 7. Zmiany społeczne i gospodarcze w XIII w.

1138

Statut Sukcesyjny (wszedł w życie w 1138) dzielnice ZASADA PRYNCYPATU władza zwierzchnia PRINCEPSA polityka zagr. , armia, inwestytura dost. kośc. załogi wojsk. w grodach braci dzielnica senioralna (+ Pomorze )

ZASADA SENIORATU princepsem zostaje najstarszy przedstawiciel dynastii piastowskiej

DZIELNICA SENIORALNA nie może ulegać podziałom Małopolska, Sieradz, Łęczyca, Wsch. Wielkopolska (Gniezno, Kalisz), zach. Kujawy, Pomorze Gdańskie, (Suweren Zachodniego)

Podział na dzielnice 1138 WŁADYSŁAW II (Wygnaniec) princeps (dzielnica s. ) WŁADYSŁAW II (Wygnaniec): Śląsk BOLESŁAW KĘDZIERZAWY: KĘDZIERZAWY Mazowsze MIESZKO STARY; STARY Wielkopolska HENRYK SANDOMIERSKI: SANDOMIERSKI (Sandomierz gdy wieku sprawczego) KAZIMIERZ (Sprawiedliwy): pogrobowiec Salomea (wdowa): z. łęczycka

Walki o seniorat i jego złamanie Władysław Wygnaniec chce zjednoczenia opór możnych, możnych kościoła (klątwa) i braci (bunt juniorów) Wygnaniec opuszcza Polskę (Niemcy) (1146)

Walki o seniorat seniorem B. Kędzierzawy (+ dzielnica s. i Śląsk) za Wygnańcem : ces. F. BARBAROSSA (1157 : wyprawa do Polski) →: UKŁAD W KRZYSZKOWIE: Kędzierzawy rządzi (ale hołd lenny), lenny synowie Wygnańca na Śląsk, Kazimierz zakładnikiem →

Obalenie zasady senioratu (1177) umiera Kędzierzawy : Kraków zajął ↓ MIESZKO STARY (1173) fiskalizm, centralizm bunt panów krakowskich: krakowskich (wypędzenie Mieszka) tron dla KAZIMIERZA SPRAWIEDLIWEGO (płyta) (złamanie z. senioratu) 1177 ←

Kazimierz Sprawiedliwy poparcie możnych i kościoła: STATUT ŁĘCZYCKI ↑ (ruchome dobra biskupa): 1180 aktywna polityka zagraniczna: (wyprawy na Litwę i Ruś Halicką) Halicką

Leszek Biały śmierć Kazimierza Spr. rywalizacja Mieszka Starego i Leszka Białego (syn K. Sprawiedliwego) bitwa pod Mozgawą (1195) 1195 (razy 2) seniorem Mieszko Stary (w zamian swym następcą uznaje: L. BIAŁEGO) BIAŁEGO

Koniec pryncypatu 1227 Leszek Biały princepsem (1202) zjazd książąt w Gąsawie (krwawa łaźnia) (1227): zabity przez W. Odonica i Ś. Pomorskiego książę krakowski równy innym książętom

Decentralizacja państwa (XIII) książę krakowski (dux Cracoviae) jednym z wielu 1285: ok. 20 dzielnic słabi książęta awans możnych (pierwsze immunitety) immunitety przywileje dla kościoła: kościoła (administracyjnie dzieli się)

Zagrożenia i straty terytorialne Pomorze Zachodnie lennem Cesarstwa (1181 – 85) (1231: do Brandenburgii) Z. Lubuska do Brandenburgii (Bolesław Rogatka): 1249 – 52 Santok, Drezdenko do Brandenburgii (1270): Nowa Marchia

Z. Chełmińska Krzyżacy (1226) Pomorze Gdańskie (ród Święców: lokalni): do Brandenburgi, ostatecznie Krzyżacy Śląsk do Czech (Jan Luksemburski) Luksemburski (+ czasowo Płock) Płock

Najazdy Prusowie Jaćwingowie Litwini MONGOŁOWIE: 1241 zajęcie Krakowa bitwa pod Legnicą (H. Pobożny) najazdy z lat 1259 i 1287