Romatolojide temel laboratuvar testlerinin deerlendirilmesi Dr Zelal Ekinci
Romatolojide temel laboratuvar testlerinin değerlendirilmesi Dr. Zelal Ekinci Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Nefroloji ve Romatoloji Bilim Dalı
Amaçlar (Olgu Sunumları İle) • Öykü ve fizik İncelemenin yerini laboratuvar tetkiklerin tutamaz. • Gereksiz tetkikler yanlış tanı ve tedaviye neden olabilir. • Klinik ve laboratuvar bulgular dikkatle analiz ve sentez edilmelidir. • Laboratuvar testler akla gelen bir tanıyı kesinleştirmek veya ortak bulguların ayırıcı tanısını yapabilmek için gereklidir. • Yeniden değerlendirmeler bazen gerçek tanıya ulaşmak için çok sayıda tetkik istemekten daha yararlı olabilir.
Yansılardaki Şifrelerim • Yansı başlığında bu amaçlardan biri • Bu amaca hizmet eden olgu sunumu • Olgu sunumu içinde kırmızı ile işaretli bir laboratuvar tetkiki • Bu laboratuvar tetkiki ile ilgili genel bilgi
Öykü ve fizik İncelemenin yerini laboratuvar tetkiklerin tutamaz. • 4 yaşında, erkek • Sol yanağında şişlik • Bir üniversite hastanesinde 5 gün yatırılarak tetkik ve tedavi edilmiş (ANA, Viral seroloji, MR görüntüleme). • Sjögren Sendromu ön tanısı ile polikliniğimize gönderildi.
Öykü ve fizik İncelemenin yerini laboratuvar tetkiklerin tutamaz. • Fizik incelemede; sol preaurikuler bölgede 3 x 2 cm çaplı, oldukça sert, hareketsiz şişlik ve en büyüğü 1 x 1 cm olan çok sayıda lenf nodu tespit edildi. • Malign infiltrasyon düşünülerek Çocuk Hematolojiye yönlendirildi. • KİA incelemesi: ALL
Öykü ve fizik İncelemenin yerini laboratuvar tetkiklerin tutamaz. • 15 yaş erkek • 1 yıldır sol sterno-klavikular eklem üzerinde olan şişlik ve ağrı • Çok sayıda tetkik ve değerlendirmeden sonra polikliniğimize yönlendirilmiş. • Hastanın öyküsünden aktif spor yaptığını ve sık travma yaşadığı öğrenildi.
• Tanı: Sterno-klavikuler eklem subluksasyonu
Öykü ve fizik İncelemenin yerini laboratuvar tetkiklerin tutamaz. • 3, 5 yaş erkek • Kol ve bacaklarda kısa süreli aktiviteden sonra ortaya çıkan yaygın ağrılar • Halası SLE tanısıyla izlemde • Daha önce başvurduğu merkezlerde tüm rutin ve romatolojik tetkikler yapılmış ve normal bulunmuş. • ASO yüksek bulunarak koruyucu penisilin tedavisi başlanmış.
Öykü ve fizik İncelemenin yerini laboratuvar tetkiklerin tutamaz. • Çıplak muayene edildi. • Diz ve dirsek ekleminde ekstansiyonda 10° den fazla hiperekstansiyon (laksite)saptandı. • Tüm küçük eklemlerinde hipermobilite tespit edildi. • Cildi doğaldı, belirgin bir hiperekstensibilite saptanmadı. • Tanı: Hipermobil eklem sendromu
Gereksiz tetkikler yanlış tanı ve tedaviye neden olabilir. • • 10 yaşında erkek Beden eğitimi dersi sırasında ayak travması, ağrı ASO yüksek saptanmış. Akut romatizmal ateş (ARA) tanısı ile koruyucu penisilin tedavisi başlanmış. Kontrollerde ASO düzeyi düşmeyince polikliniğimize yönlendirilmiş. Gezici artrit öyküsü yok. Fizik incelemesi: normal. Tanı: Sağlam çocuk
Anti-streptolysin O antikorları (ASO) • β hemolitik sterptokok enfeksiyonu geçiren kişilerde bakterinin streptolizin antijenine karşı vücudun yaptığı antikorlardır. • Streptokok ile karşılaştıktan 1 -3 hafta sonra yükselir ve 1 yıla kadar yüksek kalabilir. • ARA tanısı için destekleyici bir ölçüttür ve hastanın streptokok enfeksiyonu geçirdiğinin kanıtı olarak kullanılır.
ASO • Özgün olmayan kas iskelet sistemi ağrıları tetkik edilirken istenir. • Tesadüfen yüksek bulunarak “ romatizma ? " tanısı konur. • Koruyucu penisilin tedavisi verilir. ?
ASO • ASO’nun yüksek bulunması ARA olduğunu göstermez. • Sadece kişinin streptokok ile karşılaştığını gösterir. • ARA’ya özgü hiçbir tanı ölçütü olmayan bir hastada ASO bakmak doğru bir yaklaşım değildir. • Başka hiçbir bulgusu olmayan bir çocuğa ASO yüksek diye tedavi vermek de gereksizdir.
Gereksiz tetkikler yanlış tanı ve tedaviye neden olabilir. 8 yaşında erkek Yakınma: Bacak ağrısı Romatoid Faktör (+) JİA ön tanısı ile polikliniğimize yönlendirildi. 2 -3 yıldır akşamları yakındığı bacak ağrıları var. Günlük aktiviteleri normal, masajla geçiyor Artrit öyküsü yok. Fizik incelemesi normal. Romatoid Faktör: 55, 4 U/l, diğer laboratuvar bulguları normal • Tanı: Büyüme ağrısı • • •
Romatoid Faktör (RF) • Ig G’nin Fc kısmına karşı olan Ig. M türü antikorlardır.
RF • Yalancı pozitiflik oranı (3/4 gibi) yüksek bir testtir. • Erişkin hastalarda (%70 -90 pozitif ) RA tanısı için kullanılır. • Yüksek bulunan hastalarda prognoz daha kötüdür. • Tarama testi olarak kullanıldığında gereksiz anksiyete ve masrafa neden olur. • JİA’nın RF pozitif poliartiküler alt grubunu tanımak için poliartiküler tutulumu olan JİA olgularında bakılmalıdır. • Anti citrulinated peptid antikorlar: çocukluk çağında çok nadiren poliartiküler formda bulunabilir.
RF (+) hastalıklar • • Poliartiküler JİA RA SLE SS MCTD Sjögren sendromu Sarkoidoz Enfeksiyonlar (endokardit, tüberküloz, sifiliz, hepaptit C)
Klinik ve laboratuvar bulgular dikkatle analiz ve sentez edilmelidir. • 15 yaşında erkek • Bir aydan beri yaygın vücut ağrıları nedeniyle yürüyememe • Tam kan sayımı, bir kağıda yazılmış Ankilozan Spondilit tanısı, 15 günden beri kullanmakta olduğu Mtx tablet ve prednol tablet ile başvurdu. • Tam kan sayımında trombosit ve beyaz küre düşüktü. • Hematoloji: KİA • Tanı: AML
Tam kan sayımı • Rutin kan testlerinden biridir. • Pek çok parametre içerir. • Sonuç değerlendirilirken her bir parametre ayrı incelenmelidir. • Analitik bir bakışla öykü, fizik inceleme ve diğer laboratuvar bulguları eşliğinde yorumlanmalıdır.
Tam kan sayımı • Kronik hastalığı olan çocuklarda anemi sık görülen bir bulgudur: – Sitokin ilişkili eritrosit ömründe kısalma ve baskılanmış eritropoez – İnflamasyon etkisiyle aktif IL-6 - hepcidine aksı • yetersiz demir emilimi • Depolardan demir salınımının engellenmesi – ilaçların mideye etkisi sonucu oluşan kronik kan kayıpları • Hemoglobin, hematokrit ve MCV romatizmal hastalıklarda sıklıkla düşük bulunabilir. Ferritin bir akut faz belirteci olarak bu hastalarda yüksek bulunur. • Yüksek MCV: sulfasalazin ve metotreksat kullanan hastalarda folat antagonizasyonunun ilk bulgusu olabilir.
Tam kan sayımı • Beyaz küre sayısının yüksekliği ve düşüklüğü de her zaman endişe nedenidir. • Yüksekliği – – Kortikosteroidler Sistemik başlangıçlı juvenil idiopatik artrit (SJİA) Ağır enfeksiyonlar Lösemi • Düşüklüğü – – – İlaçlar Viral enfeksiyonlar SLE (lenfopeni, nötropeni) Makrofaj aktivasyon sendromu (MAS) Lösemi, malign infiltrasyonlar
Tam kan sayımı • Trombositler akut faz belirteci gibi davranır: stres altında ve kronik hastalığı olanlarda sıklıkla oldukça yüksek bulunur. – – SJİA Kawasaki Hastalığı Takayasu arteriti Demir eksikliği anemisi • Trombositopeni – – – – SLE MAS Immün Trombositik Purpura HÜS, TTP İlaçlar Enfeksiyonlar Lösemi ve lenfoma
Klinik ve laboratuvar bulgular dikkatle analiz ve sentez edilmelidir. • 13 yaşında kız hasta • İshal sonrasında gelişen akut böbrek yetmezliği • Periferik yaymada şüpheli şistosit görülmesi • AST, LDH, kreatinin yüksekliği, hemoglobin ve trombosit düşüklüğü – STEC HÜS tanısı ile hastanemize sevk edildi.
Klinik ve laboratuvar bulgular dikkatle analiz ve sentez edilmelidir Batın palpasyonla hassas ve ağrılı Kaslarda şiddetli ağrı mevcut Ağrı nedeniyle kas gücü değerlendirilemedi HÜS ve SLE’yi dışlamak için haptoglobin, C 3 ve C 4 istendi: normal • Kas ağrısı nedeniyle kreatin kinaz ve miyoglobin istendi: çok yüksek • TİT: kan 4+, mikroskobi: eritrosit yok • Tanı: Viral miyozit+Rabdomiyolize sekonder ABY • •
Biyokimya paneli • Kreatin kinaz biyokimya paneli içinde yer alır, iskelet, kalp kası ve beyinden salınır. • Çocuklarda yüksek bulunması genellikle kas inflamasyonunun göstergesidir. • Aldolaz Türkiye’de genellikle rutin biyokimya panelinde bulunmaz. – bazı dermatomiyozitli çocuklarda kreatin kinaz normal olduğu halde aldolaz yüksek olabilir – enfeksiyöz mononükleoz veya viral hepatitlerde karaciğer inflamasyonu sürecinde yükselebilir.
Biyokimya paneli • AST: kas, karaciğer hücreleri ve eritrositlerde bulunur. • ALT: karaciğer hücrelerinde bulunur. – Romatolojik hastalıkların ayırıcı tanısında karaciğer etkilenmesi veya hemoliz değerlendirilirken birlikte kullanılmalıdır. • Laktik dehidrogenaz: eritrositler, kas, karaciğer ve başka hücrelerin zedelenmesinde veya hızlı hücre döngüsü olan durumlarda yüksek bulunur.
Klinik ve laboratuvar bulgular dikkatle analiz ve sentez edilmelidir. • 15 yaşında erkek hasta • Ayak bilekleri, kollar, bel ve sırtta ağrı • 2002 de ayak bileklerinde ağrı; penisilin ve aspirin tedavisi; analjezik ve antiinflamatuar tedaviler…deltacortril… bel ve sırt ağrıları, el bileklerinde ağrı giderek artmış • 2003: Ankilozan Spondilit: Salazoprin, deltacortril, tolektin başlanarak fizik tedavi programı uygulanmış
Klinik ve laboratuvar bulgular dikkatle analiz ve sentez edilmelidir. • • • HLA B 27 negatif, sakroiliak eklem MR: normal Bu bulgularla 2004 yılında başvurdu. Ayaklarını sürüyerek güçlükle yürüyordu. Bel hareketleri sınırlı ve ağrılıydı. Topukları palpasyonda şiddetli hassastı.
Klinik ve laboratuvar bulgular dikkatle analiz ve sentez edilmelidir. • Rutin biyokimya testlerinde kalsiyum 8, 9 mg/dl, fosfor 1, 33 mg/dl, alkalin fosfataz 1764 U/l, PTH 95 pg/ml (12 -65) bulundu. • Hasta metabolik kemik hastalığı değelendirilmek üzere endokrin bilim dalına devredildi. • Fosfatüriyi açıklayacak bir tümöral oluşum saptanamadı. • Tanı: Hipofosfatemik rikets
Biyokimya paneli • Kalsiyum ve fosfor romatolojik yakınmalarla başvuran hastalarda önemli bir ipucu olabilir. – Hipofosfatemik rikets – D vitamini eksikliğine bağlı rikets • Alkalin fosfataz kemik döngüsünü gösteren bir enzimdir ve büyümekte olan çocuklarda yaşa özgün normal değerlerine bakılarak karar verilmelidir.
Biyokimya paneli • Kronik hastalarda ilaç yan etkileri izlemi ve ilk genel değerlendirme için: – glukoz, sodyum, potasyum, klor, kan üre nitrojeni, kreatinin değerlerine dikkat edilmelidir. • Albumin karaciğerde sentezlenen önemli bir yapı taşı ve taşıyıcı proteindir. Total protein ve albumin ölçümü ile globulin değeri de elde edilir. • Globulinler, immunglobulinler dahil bir grup akut faz proteinini kapsar ve pek çok hastalıkta yüksek bulunur.
Laboratuvar testler akla gelen bir tanıyı kesinleştirmek veya ortak bulguların ayırıcı tanısını yapabilmek için gereklidir. • 2 yaşında kız • 3 aylık ateş yakınması ile başvurdu. • On gün önce ateş nedeniyle yapılan tetkiklerde hemoglobin, beyaz küre ve trombosit normal değerlerde bulunmuş. • Ateş sırasında pembe renkli döküntüleri oluyormuş.
Laboratuvar testler akla gelen bir tanıyı kesinleştirmek veya ortak bulguların ayırıcı tanısını yapabilmek için gereklidir. • Ateş: 38, 8 C • Vücutta yaygın maküler ve makülopapüler pembe renkli döküntüler • KC 4 cm, Dalak 2 cm • Hemoglobin 8, 5 g/dl, trombosit 52000/mm 3, trigliserid 252, Eritrosit Çökme Hızı 5 mm/sa, fibrinojen 2, 26 mg/dl, d-dimer>mmax • KİA: hemofagositoz görüldü
Laboratuvar testler akla gelen bir tanıyı kesinleştirmek veya ortak bulguların ayırıcı tanısını yapabilmek için gereklidir. • • • SJİA+MAS 30 mg/kg MP 2 mg/kg prednisolon, 5 mg/kg Cy A MTX ve prednisolon ile idame Steroid azaltılırken tekrarlayan ateş atakları, hepatomegali, ALT, AST yüksekliği
Laboratuvar testler akla gelen bir tanıyı kesinleştirmek veya ortak bulguların ayırıcı tanısını yapabilmek için gereklidir. • SJİA • Tedavi ile kontrol edilememesi… • Daha deneyimli bir hekime yönlendirildi: – «Kardeşinde SLE öyküsü, fizik incelemede peteşiler ve tam kan sayımında trombositopeni» – ANA(+) – Tanı: SLE
Antinükleer antikor (ANA) 1. İndirekt İmmün Flöresein(IFF) antinükleer antikor testi • HEp-2 (insan epitelioma hücreleri, geniş nükleuslu, >100 nükleer antijene sahip) hücrelerle immun flöresein antikor testi ile bakılır. • Altın standart olarak önerilmektedir.
• Hem patern hem titre verir. -Patern: periferik, benekli, diffüz, nükleolar gibi; kesin olmamakla birlikte bazı antikorlarla ilişkili
IFF ANA • Öznel sorunlar nedeniyle (değerlendiren ve dilüsyonla ilgili hatalar) otomatize digital okuma sistemleri (NOVA, AKLIDES, EURO, vb) geliştirilmiştir. • Üretici firmaların testleri arasında standardizasyon sorunları mevcuttur. • Bazı otoantikorlara karşı düşük seçicilik (Jo-1, ribozomal P, SSA/Ro 60) • Düşük seçicilik: – Objektif bir yakınması olmayan kişilerde, enfeksiyonlarda, malignasilerde 1/40, 1/80 gibi düşük titreler saptanabilir. – Sağlıklı kişilerde % 3 -30 oranında pozitif bulunabilir.
ANA • ANA düşük seçiciliği nedeniyle yalnızca ANA(+) bir hastalıktan şüphe edildiğinde istenmelidir: – SLE belirti ve bulgusu olanlarda – JİA da üveit riskini değerlendirmek için – Reyno fenomeni olan bir çocukta altta yatan bağ dokusu hastalığını aramak için • ANA titresi ile hastalık aktivitesi izlenmez. – Hastalarda tekrar bakılması gereksizdir.
ANA 2. ELISA • Rekombinan teknoloji veya doğal kaynaklardan elde edilen antijenlerle yapılır • Belirlenmiş nükleer antijenlerin absorbansı üzerine kurulmuş bir testtir. • Dezavantaj: hastada test için önceden belirlenmemiş bir antijene karşı antikor varsa test negatif çıkar. • ANA ELİSA ile yalancı negatif sonuç ihtimali yüksektir.
ANA (+) durumlar SLE JİA (kronik üveit ile ilişkili- risk 3 kat) MCTD Sjögren sendromu Sistemik Skleroz Reyno Fenomeni (sekonder- %85) JDM Otoimmün hastalıklar( otoimmün tiroidit, graves, otoimmün hepatit, primer bilier siroz, otoimmün kolanjit) • Kronik enfeksiyonlar(malaria, kala-azar, lepra) • İdiyopatik pulmoner hipertansiyon • İlaca bağlı lupus • •
Laboratuvar testler akla gelen bir tanıyı kesinleştirmek veya ortak bulguların ayırıcı tanısını yapabilmek için gereklidir. • 12 yaşında, erkek, • Ellerde yaralar, eklemlerde ağrı, ciltte parlaklık ve sertlik • Cilt parlak ve sert • Sklerodaktili • ANA: (2+) • Anti Scl-70: (+) • Tanı: sistemik sklerozis
Ekstraktabl nükleer antijen antikorları (ENA Panel) • hücre çekirdeğinde yer alan bir veya daha fazla proteine karşı reaksiyon veren otoantikorları tarayan bir testtir. • Bu antijenlere ekstraktable denmesinin nedeni hücre çekirdeğinden salin kullanılarak çıkarılabilmeleridir. – Anti-RNP; Anti-Ribonucleoprotein; Anti-U(1)RNP; Anti. Sm. RNP – Anti-SSA; SSA (Ro); Anti-Sjögren Syndrome A – Anti-SSB; SSB (La); Anti-Sjögren Syndrome B – Anti-Sm; Smith Antibody; – Anti-Scl 70; Anti-Topoisomerase; Scleroderma Antibodies; – Anti-Jo-1; Antihistidyl Transfer RNA Synthase Antiodies
ENA Panel • ANA titresi 1/160< olanlarda ENA sistematik olarak istenmemelidir. • Tek istisna: SLE veya Polimiyozit’den şüphe ediliyorsa ve ANA ince granüle veya diffüz sitoplazmik (+) boyanma gösterdiyse anti Jo-1 veya anti ribozomal P-protein varlığı aranmak için yapılmalıdır.
Hastalık Test Duyarlılık Seçicilik Bağ dokusu hastalıkları ANA %80 -100 Düşük SLE %90 -95 %50 -70 %8 -20 %30 -50 %20 %30 -50 Düşük %90 -98 %99 Düşük SSA/Ro SSB/La RF %75* %40 -80 %40 -50 %70 -80 Düşük Orta Düşük Scl-70 Sentomer %85 -90 %15 -20 %40 -60 Düşük %99 Orta Jo-1 %40 -60* %25 Düşük %98 U 1 RNP RF %100 %95 -100 %50 Düşük %98 Düşük ANA ENA a. CL Primer Sjögren ANA ENA* Scleroderma ANA ENA Polimyozit ANA ENA* MCTD ANA ENA Otoantikor ds. DNA Sm U 1 RNP SSA/Ro SSB/La
Yeniden değerlendirmeler bazen gerçek tanıya ulaşmak için çok sayıda tetkik istemekten daha yararlı olabilir. • • 8 yaşında kız 20 günden beri eklemelerinde gezici ağrı Ayak bilekleri ağrımış, Birkaç gün sonra el bilekleri ağrımış, Son birkaç gündür omuz ağrısı başlamış. Ağrılar akşamları artıyor, gündüzleri azalıyormuş. Fizik inceleme: sol el orta parmak PİF hassas
Yeniden değerlendirmeler bazen gerçek tanıya ulaşmak için çok sayıda tetkik istemekten daha yararlı olabilir. • • Hemoglobin: 11, 2 g/dl Beyaz küre: 3880/mm 3 Trombosit: 238000/mm 3 CRP: 0, 90 mg/dl EÇH: 53 mm/sa KİA: normosellüler kemik iliği Tanı: PSRA? , Viral enfeksiyon? NSAI; 1 hafta sonra ASO sonucu ile kontrol
Yeniden değerlendirmeler bazen gerçek tanıya ulaşmak için çok sayıda tetkik istemekten daha yararlı olabilir. • Kontrolde – ASO: 274 Todd U – Hemoglobin: 7, 7 mg/dl – Beyaz küre: 4110 /mm 3 – Trombosit: 119000/mm 3 – CRP: 0, 57 mg/dl – EÇH: 65 mm/sa – C 3: 17(90 -180)mg/dl – C 4: 2, 9 (10 -40)mg/dl – ANA: (4+) – ENA: sm-RNP(2+), ds DNA(1+), • Tanı: SLE
Eritrosit Çökme Hızı (EÇH) • Eritrositler normalde yüzeylerindeki negatif yükler yüzünden birbirlerini iterler ve kümeleşmezler. • Birçok plazma proteini pozitif yüklü olduğu için eritrositlerin itici kuvvetlerini azaltır, plazma içindeki düşme hızlarını artırır. • Bu süreci etkileyen en önemli moleküllerden biri fibrinojendir.
EÇH • Obeslerde, yaşlılarda, pek çok hastalıkta yüksek bulunabilen ve özgün olmayan bir testtir. • Alınmış örnek uzun süre bekletilerek çalışıldığında doğru sonuç elde edilemez. • Bazı romatolojik hastalıklarda (oligo JİA veya spondiloartropatiler gibi) yüksek bulunmaz. • Yüksekliğinin süregen olması SJİA, EİA ve oligo JİA’da kötü seyir ve sonuç göstergesidir. • Aktif romatolojik hastalığı olan bir çocukta düşen EÇH, MAS habercisi olabilir.
C Reaktif Protein (CRP) Karaciğerde yapılan bir akut faz proteinidir. EÇH’den daha hızlı yükselir, daha erken düşer. İnflamatuar yanıtın varlığını ve şiddetini gösterir. EÇH gibi özgün bir belirteç değildir. Bazı inflamatuar durumlarda normal olabilir. Düşük olması hiçbir zaman bir bağ dokusu hastalığını dışlamaz. • Beklemiş örneklerde çalışılması sonucu etkilemez. • EÇH gibi hastalığın gidişi hakkında fikir verir: özellikle poliartritte • SLE’li hastalarda enfeksiyon-alevlenme ayırımında yardımcı olur. • • •
EÇH-CRP • EÇH ve CRP arasında bazen beklenen uyum görülmeyebilir. • Yüksek EÇH, normal CRP: yalancı pozitif EÇH yüksekliği – EÇH’yi etkileyen inflamasyonla ilgili olmayan monoklonal Ig artışı gibi • SLE’li hastalarda EÇH ciddi düzeyde yüksekken, CRP yanıtı baskılanmış bulunur.
Serum kompleman düzeyleri • Nefrolojide (glomerulonefritler, atipik HÜS vb) ayırıcı tanıda sıklıkla gerekir. • Romatolojide SLE düşünülen hastalarda tanı için ve SLE’nin aktivitesini değerlendirirken gerekir. • Kompleman C 3 ve C 4 genel olarak pek çok laboratuvarda ölçülebilir. • Klasik kompleman yolundaki herhangi bir eksikliği değerlendirmek için daha özel laboratuvarlarda çalışılan CH 50 istemek gerekir.
Kompleman eksikliği şüphe edilecek durumlar • Tekrarlayan açıklanamayan piyojenik veya Neisseria enfeksiyonları • Aile öyküsü olan SLE hastaları • Subakut kutanöz lupus • 7 yaş< SLE veya SLE benzeri hastalık • Tekrarlayan anjioödem
Akut Faz Belirteçleri • • • Seruloplazmin Kompleman kaskadının bazı komponentleri İmmünglobulinler CRP SAA Fibrinojen Alfa 1 antitripsin Haptoglobin IL-1 RA Hepcidin Ferritin Procalcitonin
Akut Faz Belirteçleri • Özgün olmayan inflamasyon göstergeleridir. • Hiçbir hastalık için özgün değildirler. • Normal bulunmaları her şeyin normal olduğu anlamına gelmez. • Eritrosit çökme hızı dolaylı akut faz yanıtı ölçümü • Diğerleri direkt ölçülen proteinler
Yeniden değerlendirmeler bazen gerçek tanıya ulaşmak için çok sayıda tetkik istemekten daha yararlı olabilir. • 12, 5 yaşında erkek • 1 yıldır olan kalça ağrısı ve son 6 aydır olan sol diz şişliği • Tetkik sonuçları (HLA-B 27 negatif) ile bölümümüze başvurdu.
Yeniden değerlendirmeler bazen gerçek tanıya ulaşmak için çok sayıda tetkik istemekten daha yararlı olabilir. • Fizik incelemede – Her iki kalçanın hareketleri kısıtlı ve ağrılı – Sol dizde şişlik, ağrı ve hareket kısıtlılığı – Schöber testi: 3 cm • Hastanemizde tekrarlanan HLA-B 27: pozitif • Sakroilik MR: bilateral aktif sakroileit • Tanı: EİA
HLA-B 27 • HLA klas I alleli HLA-B 27 ile JSp. A’ler (EİA, JAS, Re. A, IBD, JPs. A) arasında güçlü bir ilişki vardır. • Normal populasyonda da % 5 -10 oranında bir pozitiflik görülür. • HLA-B 27 testi için endikasyonlar: – Artriti olan>8 yaş, erkek, – Re. A – İnflamatuar bel ağrısı – Sakroiliak eklem hassasiyeti – Entezit – Akut üveit – Ailede AS, EİA, Ps. A, Re. A, akut üveit veya IBD öyküsü olan artritli hasta
Diğer Testler • ANCA: Hızlı seyirli glomerulonefrit, pulmoner-renal sendrom yapan vaskülitler, küçük damar vaskülitlerinin ayırıcı tanısında • Antifosfolipid antikorlar: vasküler tromboz, tekrarlayan düşük, APLS – Lupus antikoagülanı – Antikardiyolipin antikorlar – Anti-β 2 glikoprotein-1 antikorlar • Angiotensin-konverting enzim ve lysozyme • Otoinflamatuar hastalıklar için genetik testler • Tam idrar tekiki
Son Söz • Pediatrik romatolojik hastalıklar öncelikle doğru öykü ve fizik inceleme ile tanı alırlar. • Doğrulayıcı testlerin seçilmiş kullanımı, bu testlerin yalancı pozitif sonuçları ile uğraşmayı azaltır, gereksiz girişimleri önler. • Seçici davranmadan bir tanı yakalayabilmek umuduyla bu testlere başvurmak gereksiz kaygı, masraf ve girişimlere neden olur. • Laboratuvar testleri: – Tanıyı kesinleştirmek, – Hastalık aktivitesini izlemek, – Prognoz ve morbidite riski hakkında tahmin yapabilmek için, değerli yardımcılardır.
- Slides: 69