ROLA MEDIW W PROCESIE WYKORZYSTANIA FUNDUSZY STRUKTURALNYCH UE

ROLA MEDIÓW W PROCESIE WYKORZYSTANIA FUNDUSZY STRUKTURALNYCH UE W POLSCE - wprowadzenie Paweł Kolas Trener KSP

Część I Dlaczego udział mediów w procesie wykorzystania funduszy strukturalnych w Polsce jest tak ważny?

Dlaczego? z jednej strony. . . • . . . Fundusze Strukturalne UE i Fundusz Spójności są rosnącym źródłem finansowania wydatków na rozwój, szczególnie sektora publicznego – na każdym poziomie administracji: kraj, województwo, samorządy lokalne – w bardzo różnorodnych dziedzinach: od dróg po szkolnictwo wyższe, od stref przemysłowych po gospodarstwa agroturystyczne – dla szerokiego grona beneficjentów: od ministerstw po sołectwa, od regionów po rolników, od długotrwale bezrobotnych po podnoszących kwalifikacje informatyków

Dlaczego? z drugiej strony. . . • . . . administracja publiczna, która ma je obsłużyć, nie ma łatwego życia – rośnie sfera odpowiedzialności - pojawiają się nowe, nieznane dotąd globalne problemy i wyzwania np. zagrożenie terroryzmem, zagrożenia ekologiczne, zmiany klimatyczne – rośnie tempo zmian: w skali globalnej, europejskiej, krajowej, a nawet lokalnej – rosną wymagania obywateli: oczekują coraz bardziej sprawnego i efektywnego (również kosztowo) systemu, rośnie presja na ograniczanie wydatków budżetowych, na obniżanie obciążeń obywateli i poszerzanie sfery ich wolności i niezależności od struktur państwa

> Administracja musi sobie z tym sprawnie poradzić – jeśli jej istnienie ma w ogóle mieć jakikolwiek sens społeczny Istota działania skutecznej, nowoczesnej władzy i administracji publicznej: Ø nie: rządzenie, ale: zarządzanie Ø nie: subsydiowanie, ale: przedsiębiorczość Ø nie: „władza nad. . . ”, ale: „władza do. . . ”

A w praktyce. . . • . . . • władza i administracja publiczna Ø potrzebuje partnerów do współpracy Ø potrzebuje niezależnej kontroli Ø potrzebuje dopingu

POLITYKA SPÓJNOŚCI UNII EUROPEJSKIEJ (cele, instrumenty, zasady)

Budżet UE w latach 2000 -2006 (około 670 mld €)

Opis acquis communautaire artykuł 158 “W celu wspierania swojego wszechstronnego, harmonijnego rozwoju, Wspólnota rozwija i kontynuuje działania prowadzące do wzmacniania swojej spójności ekonomicznej i społecznej. W szczególności, Wspólnota zmierza do zredukowania zróżnicowania w poziomie rozwoju regionów oraz zacofania najmniej uprzywilejowanych regionów i wysp, łącznie z obszarami wiejskimi”

Polityka spójności UE i Fundusze Strukturalne Fundusze Rozwój regionalny Zatrudnienie i integracja społeczna Polityka spójności UE Rozwój obszarów wiejskich EFRR EFS EFOGR FIOR Fundusz Spójności powiązane polityki Wspólnoty: 4 pomocy państwa 4 trwałego rozwoju 4 równych szans 4 badań i rozwoju technologicznego 4 wspierania MŚP 4 społeczeństwo informacyjne Inne polityki UE i koncepcje wspólnotowe: strategia lizbońska/göteborska, rozszerzenie, budżet i reforma instytucjonalna Oddziaływanie na: rozwój gospodarczy, inwestycje zagraniczne i polityki krajowe

Polityka spójności 2000 -2006 Cel Wzmocnienie spójności gospodarczej i społecznej oraz zmniejszenie dysproporcji regionalnych Instrumenty Trzy Cele i cztery Inicjatywy Wspólnotowe; 49, 5% ludności w państwach UE-25 żyje w obszarach objętych Celem 1 lub Celem 2 Zasoby finansowe około 233 mld euro stanowiących jedną trzecią ogólnego budżetu UE lub 0, 45% unijnego PKB

Wymiary spójności: € Ekonomiczny – PKB (PPS) € Społeczny – stopa bezrobocia € Przestrzenny - liczba konsumentów osiąganych w danym czasie

PKB (PPS) per capita vs. średnia UE (Key data on the Candidate Countries No 129/2001 Eurostat)

PKB (PPP) per capita vs. średnia UE 15 (Economist Intelligence Unit, styczeń 2004)

Regionalny PKB na mieszkańca w 2001 r. dla UE-27, mierzony parytetem siły nabywczej < 50 50 - 75 75 - 90 90 - 100 - 125 >= 125 Brak danych Wskaźnik UE-25 = 100 Źródło: Eurostat

Cele polityki strukturalnej UE (rozporządzenie 1260/1999): € € € Cel 1: promocja rozwoju i dostosowanie strukturalne regionów słabiej rozwiniętych Cel 2: wzmocnienie społecznej i gospodarczej transformacji regionów przeżywających kryzys strukturalny Cel 3: pomoc w adaptacji i modernizacji polityki i systemu edukacji, szkoleń i zatrudnienia

Cel 1 promocja rozwoju i dostosowanie strukturalne regionów słabiej rozwiniętych € 69, 7% środków Funduszy Strukturalnych (22, 2% ludności) € regiony NUTS II, w których PKB wg. PPS na 1 mieszkańca jest mniejszy niż 75% średniej wspólnotowej lub o wyjątkowo niskiej gęstości zaludnienia poniżej 8 os. /km 2

Mapa regionów podległych finansowaniu z Funduszy Strukturalnych w ramach Celu 1 w okresie 2000 -2006 – stan wyjściowy

Zmiany po rozszerzeniu 40% > 49, 9% ludności UE na obszarach Celu 1 i 2 213 > 233 mld euro przeznaczonych na fundusze strukturalne do 2006 r. (jedna trzecia budżetu UE) 400 > 480 programów funduszy strukturalnych 211 > 264 regionów na poziomie NUTS II

Cel 1 polityki strukturalnej UE 2000 -06 – konsekwencje dla Polski zasięg: Polska po akcesji jest w całości objęta Celem 1 polityki strukturalnej UE • 3 kierunki działań: – infrastruktura - zasoby ludzkie - sektor produkcyjny • finansowanie działań: – ze wszystkich 4 funduszy strukturalnych – w ramach tzw. Programów Operacyjnych

PKB per capita, NTS III, 2000

PKB na 1 mieszkańca - 2002 r.

Cel 2 wzmocnienie społecznej i gospodarczej transformacji regionów przeżywających kryzys strukturalny € 11, 5 % środków Funduszy Strukturalnych (max. 18% ludności) € regiony NUTS III, przeżywające problemy strukturalne i potrzebujące pomocy w transformacji, w szczególności stare obszary przemysłowe, rolnicze, problemowe tereny miejskie i obszary zależne od rybołówstwa

Cel 3 pomoc w adaptacji i modernizacji polityki i systemu edukacji, szkoleń i zatrudnienia € 12, 3 % środków Funduszy Strukturalnych € jedyny zorientowany horyzontalnie - służy wspieraniu działań w regionach nie uwzględnionych w zakresie Celu 1 € dotyczy adaptacji i modernizacji systemów edukacyjnych, szkoleniowych oraz zatrudnienia

Zagadnienia kluczowe w realizacji Celów: € € € Trwały rozwój działalności gospodarczej Rozwój zatrudnienia i zasobów ludzkich Ochrona i poprawa stanu środowiska Zmniejszanie różnic Równość pomiędzy mężczyznami i kobietami Budowa społeczeństwa informacyjnego

Zasady Funduszy Strukturalnych (1/3): € koncentracji - środki są przeznaczone przede wszystkim dla obszarów znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji (Cel 1, a w drugiej kolejności Cel 2) € partnerstwa - współpraca układu europejskiego, krajowego, regionalnego i lokalnego (wertykalne) oraz z partnerami gospodarczymi i społecznymi (horyzontalne)

Zasady Funduszy Strukturalnych (2/3): € € programowania - proces organizowania, podejmowania decyzji i finansowania odbywa się w kilku szczegółowo określonych etapach koordynacji - pomiędzy poszczególnymi funduszami poprzez: dokumenty programowe, monitorowanie i ocenę pomocy, indykatywne wytyczne Komisji Europejskiej w sprawie polityk Wspólnoty

Zasady Funduszy Strukturalnych (3/3): € dodatkowości - środki europejskie muszą uzupełniać finansowanie krajowe, a nie mogą go zastępować € zgodności - operacje finansowane z funduszy europejskich muszą być zgodne z innymi politykami Wspólnoty i prawodawstwem wspólnotowym

Instrumenty polityki spójności UE € Fundusze Strukturalne € Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (ERDF) € Europejski Fundusz Społeczny (ESF) € Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej (EAGGF/FEOGA) € Finansowy Instrument Wspierania Rybołówstwa (FIFG) € Fundusz Spójności € Europejski Bank Inwestycyjny (EIB)

EFRR ESF EFOGR-SO FIOR Fundusz Spójności Europejski dla Państw Europejski Finansowy Europejski Fundusz Instrument Członkowskich Orientacji i o PKB Fundusz Rozwoju Orientacji poniżej 90% Społeczny Gwarancji Rolnej Regionalnego Sekcja Orientacji. Rybołówstwa • Szkolenia • Infrastruktura zawodowe • Promocja • Inwestycje zatrudnienia • Badania • . . . i rozwój technologiczny • MŚP • Rozwój • Infrastruktura obszarów rybołówstwa w dziedzinie wiejskich • Modernizacja ochrony • Inwestycje sektorów środowiska i w turystykę przemysłu transportu • . . . związanych z (TEN) rybołówstwem (wybór projektów) • . . . Fundusze i instrumenty strukturalne w latach 2000 -2006 (1)

INTERREG III URBAN II Współpraca transgraniczna, ponadnarodowa i międzyregionalna Rozwój zacofanych obszarów miejskich EFRR • Infrastruktura Zrównoważony rozwój • Planowanie • Studia • Kultura • Badania i rozwój technologiczny • MŚP • Infrastruktura • Transport publiczny • Zatrudnienie • Integracja społeczna • Kultura • Informacja • MŚP EQUAL Leader+ Strategie Wymiana i sieci zrównoważonego ponadnarodowe rozwoju obszarów wiejskich ESF Innowacyjne działania na rzecz zatrudnienia w sieciach UE EFOGR-SO Lokalne grupy działania Fundusze i instrumenty strukturalne 2000 -2006 (2) - Inicjatywy Wspólnoty

Fundusz Spójności € € Podstawa prawna: Rozporządzenie Rady z 16 maja 1994 r. Ustanawiające Fundusz Spójności (1164/94/EWG) oraz Rozporządzenie Rady z 21 czerwca 1999 r. zmieniające Rozporządzenie 1164/94/EWG (1264/99/WE) Cel: osiąganie celów ustalonych w Traktacie o UE w zakresie ochrony środowiska i sieci infrastruktury transportu transeuropejskiego Kwalifikacja: państwa członkowskie, w których PNB na głowę mieszkańca jest mniejszy niż 90% średniego poziomu PNB na głowę mieszkańca we Wspólnocie Beneficjenci: Grecja, Hiszpania, Irlandia, Portugalia

Projekty kwalifikujące się do wsparcia z Funduszu Spójności € środowisko - przyczyniające się do osiągnięcia celów art. 174 oraz art. 175 Traktatu - zgodne z priorytetami wspólnotowej polityki w zakresie ochrony środowiska w Programie Działań na Rzecz Środowiska i Zrównoważonego Rozwoju € transport - projekty infrastrukturalne leżące we wspólnym interesie (wytyczne przyjęte decyzją Parlamentu Europejskiego oraz Rady)

Podział środków z Funduszy Strukturalnych w latach 2000 -2006

PROGRAMOWANIE ROZWOJU - w Polsce 2004 -2006

Warunki umożliwiające korzystanie z FS: € € € zbudowanie i uruchomienie systemu programowania, zarządzania, monitorowania, oceny i kontroli (w skali kraju oraz regionów) przepływu środków finansowych z FS przygotowanie precyzyjnych planów ich wykorzystania w powiązaniu ze środkami krajowymi zapewnienie wieloletniego współfinansowania krajowego

PROJEKTY

Programowanie rozwoju regionalnego w standardach Unii Europejskiej (2000 -2006) € NARODOWY PLAN ROZWOJU (2004 – 2006) Określa cele, priorytetowe działania oraz ramy finansowe i instytucjonalne działań strukturalnych państwa. Obejmuje wszystkie aspekty rozwoju kraju, również te które nie mogą uzyskać wsparcia z funduszy europejskich € PODSTAWY WSPARCIA WSPÓLNOTY Określa wielkość pomocy z Funduszy Strukturalnych na realizację celów wyznaczonych w NPR oraz wielkość środków krajowych przeznaczonych na współfinansowanie

Program operacyjny € € dokument przyjęty przez Komisję Europejską, służący wdrażaniu Podstaw Wsparcia Wspólnoty składa się ze spójnego zestawienia priorytetów, zawiera działania wieloletnie może być wdrażany poprzez jeden lub kilka Funduszy, jeden lub kilka innych dostępnych instrumentów finansowych oraz EIB zintegrowany program operacyjny oznacza program operacyjny finansowany przez więcej niż jeden Fundusz

Kolejny etap programowania – przygotowanie Uzupełnienia programu Dokument przedstawiający działania wdrażające odpowiednie priorytety programu operacyjnego, ich ocenę, określenie końcowych beneficjentów oraz plan finansowy na poziomie działań dla każdego z realizowanych priorytetów.

Osie (priorytety) rozwoju NPR 2004 -06 1. Wspieranie konkurencyjności przedsiębiorstw SPO Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego

Osie (priorytety) rozwoju NPR 2004 -06 2. Rozwój zasobów ludzkich i zatrudnienia SPO Rozwój zasobów ludzkich i IW EQUAL Europejski Fundusz Społeczny

Osie (priorytety) rozwoju NPR 2004 -06 3. Tworzenie warunków dla zwiększania poziomu inwestycji, promowanie zrównoważonego rozwoju i spójności przestrzennej SPO Transport oraz projekty współfinansowane z Funduszu Spójności Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego i Fundusz Spójności

Osie (priorytety) rozwoju NPR 2004 -06 4. Przekształcenia strukturalne w rolnictwie i rybołówstwie, rozwój obszarów wiejskich SPO Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich oraz SPO Rybołówstwo i przetwórstwo ryb Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej oraz Finansowy Instrument Wspierania Rybołówstwa

Osie (priorytety) rozwoju NPR 2004 -06 5. Wzmocnienie potencjału rozwojowego regionów i przeciwdziałanie marginalizacji niektórych obszarów Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego (ZPORR) i IW INTERREG Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, Europejski Fundusz Społeczny

Programy Operacyjne w Polsce 2004 -2006 • Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego (Ministerstwo Gospodarki i Pracy + samorządy wojewódzkie) • SPO Rozwój zasobów ludzkich i Pracy) (Ministerstwo Gospodarki • SPO Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw (Ministerstwo Gospodarki i Pracy) • SPO Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich (Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi) • SPO Rybołówstwo i przetwórstwo ryb (Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi) • SPO Transport (Ministerstwo Infrastruktury)

Podział środków wg osi rozwoju (w mln €)

Poziom współfinansowania według programów operacyjnych (w mln €, ceny 2004 r. )

Kategorie wydatków z FS - UE Na lata 2007 -2013 + wzmocnienie potencjału administracyjnego

Kategorie wydatków z FS - Polska

Projekt europejski - standardy -zasady przygotowania -projekty modelowe

Co to jest projekt ? Projektem nazywamy przedsięwzięcie, które posiada następujące cechy: służy realizacji określonego celu € posiada skoordynowane i wzajemnie powiązane ze sobą działania € jest ograniczone w czasie (ma określony początek i koniec), oraz posiada określony budżet i zasoby € ma wyjątkowy charakter €

Cykl projektu wg UE* *„Manual Project Cycle Management” European Commission – Europe. Aid Co-operation Office, 2001.

Służy realizacji określonego celu € Projekt ma swój początek i koniec = stanowi pewną zamkniętą całość € Nie realizujemy go tylko dla samej realizacji € Projekt jest zawsze częścią większego planu (programu)

Co wspierać? • Bez względu na to, do kogo trafi wsparcie, kategoria rozwoju regionalne, wzrostu atrakcyjności, konkurencyjności, poprawy warunków, wzrostu szans etc. będzie warunkowała finansowanie podejmowanych działań. Działania-projekty muszą być pro-rozwojowe, muszą wynikać z kontekstu rozwojowego i być podejmowane w sposób przemyślany i zorganizowany. Trzeba dobrze zrozumieć jakiego rodzaje projekty mogą liczyć na wsparcie, w jaki sposób trzeba je organizować i w jaki sposób rozliczyć. Nie każde działanie, choćby szlachetne spełnia te kryteria…

Obszary strategiczne Gospodarka Społeczeństwo Środowisko Naturalne

Strategia Gminna Rozwój społeczno – gospodarczy gminy Cel : gospodarka Cel : społeczeństwo cel: środowisko Gminna strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych

Strategia - Programy Cel: społeczeństwo Strategia rozwiązywania Problemów społecznych Programy: . . . pomocy społecznej projekty 1 2 profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholow 3 4 5 6

Strategia - Programy Cel: gospodarka Rozwój gospodarczy gminy Programy: projekty 1 2 Rozwoju turystyki . . . Rozwoju przedsiębiorczości 3 4 5 6

Cechy projektu mającego szanse… -Efekt pracy Zespołu – założenie wysokiego standardu -Stały rozwój umiejętności i wiedzy zarządzających (Pomoc Techniczna, dokumentacja, wiedza o zasadach systemu) -Dostosowanie przedmiotu projektu do oczekiwań systemowych -Ukierunkowanie na wymogi rozliczenia (ścisłe zarządzanie, monitoring, kontrola, dobre dokumenty aplikacyjne etc. ) -Rygorystyczna realizacja zobowiązań wynikających z umowy o refinansowanie -Założenie, że projekt jest mi niezbędny i muszę go zrealizować bez względu na to, czy uzyskam, czy też nie wsparcie wspólnotowe

Cechy projektu zagrożonego… -Brak zespołu pracującego nad projektem – tematem zajmuje się jedna osoba -Pośpiech i ukierunkowanie prac na ‘wygranie konkursu’ -’Naciąganie celu’ wg doraźnych potrzeb -Złe ‘opomiarowanie’ osiąganych celów (zbytni optymizm w deklaracjach) -Założenie, że ‘jakoś to będzie’, bez uwzględniania obowiązków rozliczenia otrzymanego wsparcia -Założenie, że zawartość umowy zawsze będzie można renegocjować

Logika interwencji w funduszach strukturalnych Wkład Oddziaływania Cele globalne Rezultaty Cele szczegółowe Produkty Cele operacyjne Operacje (działania)

wkład produkty Wdrażający projekt Bezpośrednio odpowiedzialni za produkty (monitorowanie) Pośrednio odpowiedzialni za rezultaty Nie kontrolują oddziaływań (ocena) rezultaty oddziaływania

Projekty modelowe – co to takiego? • Częściowo wypełniony wniosek o dotacje unijne w formacie WORD i w generatorze wniosków wraz z załącznikami: – – Instrukcja wypełniania wniosku Rozszerzony Opis merytoryczny Wytyczne do studium wykonalności Wytyczne do oceny oddziaływania na środowisko • Akceptacja przez MGi. P • Beneficjent indywidualizuje swój projekt modelowy

Projekty modelowe – co to takiego? • Pomysł: wytyczne wsparcia („Guidelines”) z Brandenburgii • Uwzględnianie określonego celu politycznego/ Ustalenie konkretnego celu wsparcia • Określenie ram dla wsparcia na konkretnych zasadach zgodnych z regulacjami UE • Rozpowszechnienie wśród społeczeństwa poprzez mechanizmy informacyjne.

Projekty modelowe – co to takiego? • • • Droga do szybkiego przygotowania i wspierania dużej liczby podobnych do siebie, wartościowych i łatwo powielalnych (nie: kopiowalnych bez zastanowienia) projektów - szybkie wdrożenie środków UE Zapewnia wysoką przejrzystość i bliskość pomocy z funduszy strukturalnych UE obywatelom we wszystkich regionach Polski Zrozumiałe dla potencjalnych zainteresowanych wsparciem, także dla osób bez specjalnej wiedzy o UE Proste i ujednolicone składanie wniosków – ustalona interpretacja kwalifikowalności kosztów Zapewnienie równego traktowania projektodawców poprzez ujednolicone standardowe zasady wsparcia Możliwość prostego opracowywania wniosków dla osób z niewielką wiedzą o UE, przy tworzeniu projektów modelowych uwzględnione zostały przepisy unijne i przetłumaczone na zrozumiały i dostępny język

Przykłady projektów modelowych • • • Utworzenie Gminnej Informatycznej Sieci Edukacyjnej Utworzenie/modernizacja ośrodka informacji turystycznej Poprawa efektywności funkcjonowania lokalnej infrastruktury społecznej (termomodernizacja budynków ZOZ-ów) Budowa/modernizacja stanicy wodnej Budowa/rozbudowa sieci wodociągowej Rozbudowa drogi wojewódzkiej

Przykłady projektów modelowych 7. Budowa, rozbudowa sieci kanalizacji sanitarnej 8. Stworzenie platformy elektronicznej w Komendzie Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej dla zintegrowanego systemu zarządzania bezpieczeństwem – obsługi numeru ratunkowego 112 9. Remiza Ochotniczej Straży Pożarnej jako centrum nowoczesnych technologii na wsi 10. Rozwój umiejętności w zakresie rzemiosła i rękodzielnictwa mieszkańców obszarów wiejskich

Projekty modelowe – jak to działa? 1. Pobrać ze strony komplet dokumentów: www. funduszestrukturalne. gov. pl/Projekty, www. erdf. edu. pl/Projekty modelowe 2. Zapoznać się z nimi 3. Wypełnić zgodnie z instrukcją 3. Złożyć do Urzędu Marszałkowskiego w momencie ogłoszenia konkursu 4. Lobbować projekt Procedura ta sama (złożenie wniosku, zatwierdzenie, wypłata, rozliczenie) – ale proces przygotowania ŁATWIEJSZY!

POLITYKA SPÓJNOŚCI UNII EUROPEJSKIEJ W LATACH 2007 -2013

Znaczenie polityki spójności ekonomiczno – społecznej w Unii Europejskiej € Podstawowa polityka Wspólnot Europejskich – potwierdzona w projekcie Konstytucji Europejskiej € działania na rzecz spójności gospodarczej, społecznej i przestrzennej są jedną podstawowych sfer interwencji € Argumentem na rzecz tej polityki są także znacznie większe, po rozszerzeniu Unii do 25 państw, zróżnicowania regionalne

Programy i instrumenty Kwalifikowalność Priorytety Cel: Konwergencja ze specjalnym programem dla regionów ultraperyferyjnych Regiony o PKB/ Polityka spójności 2007 -2003 Programy regionalne mieszkańca <75% średniej dla UE-25 i krajowe EFRR Efekt statystyczny: EFS regiony o PKB/mieszkańca <75% dla UE-15 i >75% dla UE-25 3 Cele Budżet: 336, 1 mld euro (0, 41% unijnego PKB) Fundusz Spójności Państwa Członkowskie o DNB/mieszkańca <90% średniej dla UE-25 • innowacja; • środowisko naturalne/ zapobieganie ryzyku; • dostępność; • infrastruktura; • zasoby ludzkie; • potencjał administracyjny. • transport (TEN); • zrównoważony transport; • środowisko; • energie odnawialne. Cel: Konkurencyjność i zatrudnienie w regionach Programy regionalne (EFRR) i krajowe (EFS) Państwa Członkowskie proponują listę regionów (NUTS I lub NUTS II) "Stopniowe wycofywanie" Regiony objęte Celem 1 w latach 2000 -06 i nie objęte Celem „Konwergencja” • innowacja; • środowisko naturalne/ zapobieganie ryzyku; • dostępność; • Europejska Strategia Zatrudnienia Cel: Europejska Współpraca Terytorialna Programy transgraniczne i ponadnarodowe oraz budowanie sieci współpracy (EFRR) Regiony przygraniczne i większe regiony uczestniczące we współpracy ponadnarodowej • innowacja; • środowisko naturalne/ zapobieganie ryzyku; • dostępność; • kultura, edukacja. Alokacja środków 78. 5% (264 mld euro) 67, 34% = 177, 8 mld euro 8, 38% = 22, 14 mld euro 23. 86% = 62, 99 mld euro 17. 2% (57, 9 mld euro) 83, 44% = 48, 31 mld euro 16, 56% = 9, 58 mld euro 3. 94% (13, 2 mld euro) 35, 61% współpraca Trasgraniczna 12, 12% Europejski Instrument Sąsiedztwa i Partnerstwa 47, 73% współpraca ponadnarodowa 4, 54% sieci współpracy

Wieloletnie programowanie polityk europejskich • Zgodnie z propozycją Konstytucji programowanie na okres nie krótszy niż 5 lat • Propozycje przyszłej polityki spójności Wspólnot Europejskich zostały przedstawione w trzecim raporcie kohezyjnym w lutym 2004 roku • w lipcu tego samego roku KE przedstawiła projekty odpowiednich regulacji prawnych • W roku 2005 zakłada się przyjęcie wszystkich ustaleń dotyczących regulacji prawnych oraz przedstawienie ramowych dokumentów unijnych tak, aby w roku 2006 można było przygotować i przyjąć wszystkie niezbędne dokumenty programowe kraju beneficjenta, a od stycznia 2007 rozpocząć finansowanie przedsięwzięć uruchamianych w ramach nowej perspektywy finansowej

Zakres nowej polityki spójności - Strategia Lizbońska • W roku 2000 na Szczycie w Lizbonie założono przekształcenie UE w ciągu dziesięciu lat w najbardziej konkurencyjną gospodarkę światową • W roku 2001 na Szczycie w Goeteborgu założenia te zostały uzupełnione o elementy związane z trwałym i zrównoważonym, ze względu na środowisko, rozwojem społeczno-gospodarczym • Komisja Europejska zaproponowała wpisanie Strategii Lizbońskiej w nową politykę spójności • Będzie ona wdrażana za pomocą funduszy zarówno w ramach poddziału 1 a - konkurencyjność, jak też poddziału 1 b - spójność • Dla Polski jest to korzystne, bowiem najwyżej rozwinięte kraje UE w dalszym ciągu pozostaną zainteresowane polityką spójności

Zakres nowej polityki spójności • Komisja Europejska zaproponowała, aby w latach 2007 -2013 zlokalizować całokształt działań dotyczących rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich w ramach Wspólnej Polityki Rolnej oraz aby przesunąć wszystkie fundusze dotyczące rybołówstwa z polityki spójności do polityki rybołówstwa • Dlatego istnieje realne niebezpieczeństwo uprawiania w Polsce w latach 2007 -2013 dwu różnych polityk rozwoju regionalnego - jednej ogólnej i skierowanej do obszarów zurbanizowanych, drugiej dotyczącej rolnictwa i obszarów wiejskich

Fundusze na lata 2007 - 2013 • jedynie dwa fundusze strukturalne - Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego i Europejski Fundusz Społeczny oraz trzeci instrument - Fundusz Spójności • Fundusz Spójności ma być programowany w sposób zintegrowany z funduszami strukturalnymi

Fundusze na lata 2007 - 20013 • struktura alokacji dla Polski ma być następująca: – 1/3 Fundusz Spójności, – 2/3 fundusze strukturalne • Zasadniczy poziom współfinansowania funduszy strukturalnych pozostaje w dalszym ciągu na poziomie 25%. • Występuje wyraźna tendencja do eliminowania możliwości obniżenia współfinansowania do 20%. Jednak zaproponowano obniżenie współfinansowania nawet do 15% w przypadku peryferyjnie położonych wysp.

Cele polityki spójności w nowym okresie programowania • Cel 1, zorientowany na obszary o niskim poziomie rozwoju społeczno-ekonomicznego, mierzonego tak jak dotąd poziomem PKB na mieszkańca nie przekraczającym 75% średniej Unii Europejskiej na poziomie regionów typu NUTS II. Oznacza to, że w latach 2007 -2013 wszystkie województwa Polski pozostaną beneficjentami funduszy strukturalnych jako obszary Celu 1 • Nowy Cel 2 dotyczy konkurencyjności i zatrudnienia w regionach. Jest to charakterystyczna zmiana - stary Cel 2 służył restrukturyzacji regionalnej, nowy związany jest z wdrażaniem Strategii Lizbońskiej • Cel 3 dotyczy współpracy terytorialnej - transgranicznej i międzynarodowej. Uznano, że współpraca transgraniczna jest sferą o bardzo wysokiej wartości dodanej w skali całej Unii Europejskiej

Programowanie Funduszy • Komisja Europejska zaproponowała zasadniczą modyfikację systemu programowania funduszy. Na początku zostanie przygotowywany przez KE dokument Strategiczne Wytyczne Wspólnoty (Community Strategic Guidelines), który następnie zostanie zaakceptowany przez Parlament Europejski • dokumentem przygotowywanym przez kraj członkowski będą Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia (National Strategic Reference Framework) • Po przyjęciu przez KE, dokument ten będzie podstawą budowania w ramach polityki spójności poszczególnych Programów Operacyjnych (Operational Programmes) - podstawowych dokumentów operacyjnych będących następnie przedmiotem negocjacji z Komisją Europejską

W odniesieniu do projektów: Utrzymana zasada N + 2 - również dla Funduszu spójności Trwałość projektów – do 7 lat

Informacja o projekcie europejskim

Wiedza i upowszechnienie informacji o interwencji UE € Kto musi wiedzieć? € Gdzie i w jaki sposób można uzyskać informacje? € Partnerstwo w promocji € Odpowiedzialności informacyjne wynikające z umowy o refinansowanie

Kto musi wiedzieć… 1. Informacje o stanie systemu, poziomie dofinansowania, realizacjach poszczególnych celów, realizacjach projektowych muszą gromadzić i udostępniać instytucje włączone w procesy aplikacyjne z zachowaniem ustalonych zasad 2. Informacja ta udzielana jest w formie dostępu via internet (strony www. instytucji włączonej w system) 3. Obowiązek upowszechnieniem wiedzy i gromadzenia informacji o projekcie współfinansowanych ze środków UE to zadanie wszystkich instytucji włączonych w proces obsługi wsparcia.

Partnerstwo w promocji 1. Zgodnie z rozporządzeniem 1159/2000 – promocja unijnego źródła finansowania (formy i standardy) musi być zrealizowana zgodnie z umową pomiędzy beneficjentem wsparcia a instytucją upoważnioną. 2. Wiele z zadań promocyjnych nie zostanie zrealizowane bez zaangażowania mediów, które przy realizacji zasad ‘partnerstwa’ mogą być istotnym elementem całości projektów na każdym jego etapie.

Gdzie szukać informacji? Serwis dotyczący zasad realizacji procesu aplikowania i obsługi projektów finansowanych ze środków UE www. funduszestrukturalne. gov. pl W oparciu o uzgodnione z właściwymi instytucjami reguły, każda z instytucji może prowadzić własny serwis informacyjny dotyczący realizacji danego komponentu.

Gdzie szukać informacji? Serwis Krajowego Systemu Przygotowań do Funduszy Strukturalnych (KSP) www. europa. edu. pl Powszechnie dostępny serwis informacyjny ukierunkowany na informacje związane z procesem absorpcji wsparcia europejskiego

Instytucje odpowiedzialne za poszczególne elementy obsługi projektów O poszczególnych etapach realizacji projektu można się pozyskać informacje od instytucji włączonych w ten proces. Informacja gromadzona jest w celach udoskonalenia systemu i formułowania lepszych metod ich realizacji. Jej zakres opowiada zadaniom przypisanym poszczególnym operatorom w systemie.

Najwięcej wie o projekcie w zakresie własnych odpowiedzialności… Beneficjent wsparcia: - etap identyfikacji projektu (strategie rozwiązania problemów, zgłaszane zagadnienia, aspiracje do wsparcia); - etap aplikowania (sukces aplikacyjny – gotowość instytucji zarządzających do podpisania umowy o dofinansowanie; - realizacja projektu aż po wykonanie zaplanowanych działań (realizacja zaplanowanych etapów, monitoring z projektu, etapowe odzyskiwanie należnych refundacji);

Najwięcej wie o projekcie w zakresie własnych odpowiedzialności… Instytucja Zarządzająca: - zaplanowania działań, - uruchomienia działań realizujących zasadnicze cele poszczególnych interwencji; - kontrola zgodności założeń z postępem realizacji projektów danych dziedzin wsparcia; - wprowadzenia zmian w systemie; - podsumowanie realizacji poszczególnych dziedzin wsparcia.

Najwięcej wie o projekcie w zakresie własnych odpowiedzialności… Instytucja Płatnicza: - zagadnienia finansowych aspektów projektów; - przepływy środków w skali makro i mikro; - realizacja zobowiązań finansowych podjętych w systemie – ewolucja systemu.

Systemowe poziomy monitorowania realizacji środków strukturalnych Wartość złożonych wniosków Wartość podpisanych umów Wartość zrealizowanych płatności + efekty w dziedzinie spójności (Ewaluacja)

Wartość złożonych wniosków Odsetek złożonych wniosków o dofinansowanie względem ogólnej kwoty (alokacji) ze środków strukturalnych w latach 2004 -2006

Wartość podpisanych umów Odsetek podpisanych umów/decyzji o dofinansowanie ze źródeł funduszy strutkuralnych względem ogólnej kwoty (alokacji) ze środków strukturalnych w latach 2004 -2006

Wartość zrealizowanych płatności Odsetek zrealizowanych refundacji ze środków funduszy strukturalnych względem ogólnej kwoty (alokacji) ze środków strukturalnych w latach 2004 -2006

Kontrola-monitoring-ewaluacja

Potrzeby problemy Cele ogólne Oddziaływania Cele szczegółowe Rezultaty Cele operacyjne Produkty Wkład (zasoby) wdrażanie

UE - Ramy prawne 2000 -2006 Rozporządzenie (WE) 1260/1999 ustanawiające przepisy ogólne w sprawie funduszy strukturalnych (ogólne rozporządzenie) TWE • Rozporządzenie w sprawie EFRR • Rozporządzenie w sprawie EFS • Rozporządzenie w sprawie EFOGR • Rozporządzenie w sprawie FIOR • Rozporządzenie w sprawie Funduszu Spójności Rada stanowi jednomyślnie, zgoda PE, uwagi Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego /Komitetu Regionów EFRR, EFS: procedura współdecydowania EFOGR, FIOR, Fundusz Spójności Art. 161 Art. 162 Art. 148 Art. 37 Rozporządzenia Komisji: Rozporządzenia w sprawie EFOGR /SAPARD • Rozporządzenie w sprawie działań informacyjnych i promocyjnych • Kwalifikowalność wydatków • Kontrola finansowa • Korekty finansowe Decyzje Komisji: • Decyzje (regiony Celu 1 i 2) • Komunikaty (Inicjatywy Wspólnotowe) • Decyzje nt. Jednolitych Dokumentów Programowych

UE: Raporty na temat spójności • Co trzy lata Komisja dokonuje analizy stanu spójności i wpływu jej polityk (art. 159 Traktatu) • Pierwszy raport (1996 r. ) stanowił podstawę dla Agendy 2000 • Drugi raport (2001 r. ) zapoczątkował debatę na temat polityki spójności po rozszerzeniu UE • Trzeci raport (luty 2004 r. ) zawiera propozycję zreformowanej polityki spójności po 2007 r.

Na raport składają się 4 części: • • Analiza sytuacji i tendencji w regionach oraz czynniki wpływające na konkurencyjność Oddziaływanie polityk krajowych na sytuację w zakresie spójności Oddziaływanie polityk wspólnotowych Wpływ polityki spójności

w Polsce: • Ramy prawne: – Ustawa o Narodowym Planie Rozwoju z 20 kwietnia 2004 roku: określa sposób przygotowania i realizacji NPR – Około 90 Rozporządzeń • Raport o polityce regionalnej - opublikowany przez MGi. P • Założenia do NPR 2007 -2013, Założenia do Narodowej Strategii Rozwoju Regionalnego 2007 -2013 • Wstępny Narodowy Plan Rozwoju na lata 2007 -2013 – opublikowany przez MGi. P (przyjęty przez RM w styczniu 2005) • Projekt NSRR 2007 -2013 • Strategie rozwoju województw

ROLA MEDIÓW W PROCESIE WYKORZYSTANIA FUNDUSZY STRUKTURALNYCH UE W POLSCE - podsumowanie

Część II Jakie jest możliwe pole udziału mediów w procesie wykorzystania funduszy strukturalnych?

3 modele współpracy administracji publicznej z obywatelami: 3 możliwe ścieżki współpracy mediów z administracją: üInformowanie üKonsultowanie üUczestnictwo üInformowanie üKontrola jakości ü Kształtowanie jakości i wizerunku

3 ścieżki: za i przeciw Informowanie • Dużo informacji, informacje łatwodostępne, w większości nieczytelne dla obywateli • Dotyczą pieniędzy – atrakcyjne • Dziennikarz może działać i ‘po fakcie’ i z wyprzedzeniem • Raczej neutralne • Łatwe? Wygodne? Kształtowanie jakości • • Kontrola jakości • • • Dużo informacji, w większości nieczytelne dla obywateli Dotyczą pieniędzy – atrakcyjne Dziennikarz działa‘po fakcie’ Zazwyczaj dotyczy pojedynczych, jednostkowych decyzji, projektów Wymaga trochę kierunkowej wiedzy i orientacji w temacie Mniej powszechnie dostępnej informacji, w większości informacje nieczytelne dla zwykłych obywateli Dotyczy decyzji o kierunkach wydatkowania pieniędzy – mniej atrakcyjne Wymaga sporo kierunkowej wiedzy, orientacji w temacie i dostępu do informacji >>> Trudne? Ale w tym właśnie momencie podejmowane są faktycznie kluczowe, systemowe decyzje!

Część III Co z tego wynika w praktyce?

3 ścieżki: ciekawe wątki (1) Informowanie • Jak jest realizowany NPR 2004 -2006: na poziomie krajowym, na poziomie województw, w przypadku pojedynczych projektów • Skala finansowa, proponowane kierunki finansowania, postęp prac nad przygotowaniem NPR 2007 -2013 • Polityka strukturalna UE a stanowisko Polski, • Postulaty sektora samorządowego, postulaty pracodawców itd.

3 ścieżki: ciekawe wątki (2) Kontrola jakości • Gdzie leżą zagrożenia? sposób informowania i zakres udostępnianych informacji procedura wyboru projektów sposób realizacji projektów procedura rozliczania i uznawania kosztów projektów • Kryteria oceny interwencji funduszy strukturalnych (wybór): Skuteczność – Trafność - Efektywność • Kryteria oceny administracji publicznej – „ 3 e” („dobra praktyka rządzenia”): Equity – Effectiveness - Efficiency

3 ścieżki: ciekawe wątki (3) Kształtowanie jakości • Gdzie leżą zagrożenia? sposób informowania i zakres udostępnianych informacji procedura pracy nad „nowym” NPR-em procedura pracy nad programami sektorowymi („ministerialnymi”), programami regionalnymi w jaki sposób podejmowane są kluczowe decyzje? dlaczego takie, a nie inne cele i działania są planowane? jakie są tzw. kryteria alokacji środków – np. podział na poszczególne cele, programy, województwa – i dlaczego? • Kryteria oceny interwencji funduszy strukturalnych (wybór): Skuteczność – Trafność – Zgodność – Spójność

Kształtowanie jakości – na każdym etapie realizacji polityki rozwoju (skoro FS stają się jej głównym źródłem finansowania) Cykl polityki– 8 kroków : 1. Definicja problemu 2. Analiza polityki 3. Wybór instrumentów 4. Konsultacje 5. Koordynacja 6. Podejmowanie decyzji 7. Wdrożenie 8. Ewaluacja

Jaka rola mediów? • Neutralna - informacyjna i upowszechnieniowa • Negatywna – wyłącznie doraźnie krytyczna • Konstruktywna – krytyczna bądź przyzwalająca, ale w oparciu o kompetentną analizę i wielostronny przekaz; „konstruktywny doping” Ø a może „ 3 O”: Odpowiedzialna – Obywatelska – Opiniotwórcza ? Odpowiedzialna – Obywatelska – Opiniotwórcza

Zamiast podsumowania. . . Media jako czwarta władza? Informacja = Władza Informacja i Know-How = Władza jeszcze większa. . .