Rola i znaczenie szkolnictwa zawodowego na tle Polityki

Rola i znaczenie szkolnictwa zawodowego na tle Polityki rozwoju edukacji Miasta Łodzi 2020+ Wydział Edukacji Departament Spraw Społecznych Urząd Miasta Łodzi

Polityka 2020+ Polityka rozwoju edukacji Miasta Łodzi 2020+ (uchwała RM Nr LXII/1322/13) jest powiązana z dokumentami strategicznymi – krajowym, wojewódzkim i miejskim, gdyż została opracowana w odniesieniu do celów, priorytetów, wytycznych zapisanych w: 1. Projekcie Strategii Rozwoju Kapitału Ludzkiego, stanowiącej wdrożenie Średniookresowej Strategii Rozwoju Kraju 2020 oraz Długookresowej Strategii Rozwoju Kraju „Polska 2030 – Trzecia Fala Nowoczesności”. 2. Projekcie aktualizacji Strategii Rozwoju Województwa Łódzkiego na lata 2007 -2020. 3. Strategii Zintegrowanego Rozwoju Łodzi 2020+.

Polityka 2020+ POLITYKA rozwoju edukacji § prezentuje kompleksowe, interdyscyplinarne podejście do procesów zachodzących w łódzkich szkołach i placówkach, § wyznacza kierunki optymalnego rozwoju edukacji, § jest zorientowana na doskonalenie organizacji i efektywności pracy placówek oświatowych przygotowujących dzieci, młodzież i dorosłych do funkcjonowania w dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości społecznej, gospodarczej i kulturowej.

Polityka 2020+ Koncepcja POLITYKI koncentruje się na sprzyjaniu rozwojowi oświaty, w sześciu obszarach: - dostępność edukacji, wychowania i opieki, - poziom kształcenia, - otwarcie na potrzeby rynku pracy i kształcenie ustawiczne, - dobre warunki i nowoczesne wyposażenie, - kreowanie społeczeństwa informacyjnego, - efektywne zarządzanie.

Możliwości kształcenia zawodowego Gimnazjum dla dorosłych LO dla dorosłych Kwalifikacyjne kursy zaw. do drugiej klasy ZSZ (3 letnie) Szkoła podstawowa Gimnazjum Technikum (4 -letnie) Szkoła policealna LO (3 -letnie) Kwalifikacyjne kursy zaw. Sz. Spec. (3 -letnie) Rzemiosło Kwalifikacyjne kursy zaw. Egzamin czeladniczy

Uczenie się FORMALNE Uczenie się POZAFORMALNE Uczenie się NIEFORMALNE KWALIFIKACJE DLA RYNKU PRACY EFEKTY WIEDZA UMIEJĘTNOŚCI KOMPETENCJE PROCESY WALIDACJI

Proces walidacji uczenia się poza systemem formalnym powinien umożliwić każdemu bez względu na wiek, płeć, pochodzenie społeczne, dokonanie zbadania i uznania posiadanych kwalifikacji. Walidacja Proces, w wyniku którego uczący się otrzymuje od upoważnionej instytucji formalny dokument stwierdzający, że osiągnął określony zestaw efektów uczenia się. Uczenie się Źródło: www. sxc. hu (wg słownika KRK, IBE 2011) 7

MISJA i cele strategiczne DOSTĘP DO WYSOKIEJ JAKOŚCI USŁUG EDUKACYJNYCH W ŁODZI Szkoły i placówki oświatowe: 1. Dostępne dla dzieci i młodzieży. 2. O wysokim poziomie kształcenia i wychowania. 3. Otwarte na potrzeby rynku pracy i kształcenie ustawiczne. 4. Nowoczesne i zapewniające optymalne warunki kształcenia. 5. Kreujące społeczeństwo informacyjne. 6. Efektywnie zarządzane.

3. Cel strategiczny: Szkoły i placówki otwarte na potrzeby rynku pracy i kształcenie ustawiczne Cele operacyjne: 1. Dostosowanie szkolnictwa zawodowego do potrzeb rynku pracy w aglomeracji oraz jego promocja. 2. Utworzenie łódzkiego systemu edukacji ustawicznej.

Analiza SWOT dla celu strategicznego 3. Szkoły i placówki otwarte na potrzeby rynku pracy i kształcenie ustawiczne MOCNE STRONY Ø Łódzki, wyróżniający się na tle innych miast, model doradztwa zawodowego dla uczniów gimnazjów. Ø Zróżnicowana oferta kształcenia zawodowego, w tym nowe kierunki i specjalizacje umożliwiające osiąganie kwalifikacji zawodowych związanych z sektorami rozwojowymi. Ø Funkcjonowanie ŁCDNi. KP realizującego bogatą ofertę kształcenia praktycznego i ustawicznego oraz nowocześnie wyposażonego. Ø Wysoki poziom kwalifikacji zawodowych - kierunkowych kadry pedagogicznej i ustawiczne doskonalenie zawodowe nauczycieli i dyrektorów szkół.

Analiza SWOT dla celu strategicznego 3. Szkoły i placówki otwarte na potrzeby rynku pracy i kształcenie ustawiczne SŁABE STRONY Ø Doradztwo zawodowe nie przekładające się na wysokie zainteresowanie kształceniem zawodowym. Ø Niskie wskaźniki zatrudnienia absolwentów. Ø Niewystarczający, zdaniem pracodawców, poziom kwalifikacji zawodowych „twardych” oraz umiejętności funkcjonalnych „miękkich” absolwentów różnych typów szkół. Ø Zbyt małe zainteresowanie uczniów kształceniem w zapotrzebowanych przez rynek pracy zawodach. Ø Nieadekwatna do potrzeb współpraca szkół i pracodawców w kreowaniu kształcenia zawodowego. Ø Niewystarczające wyposażenie szkół zawodowych w stacje dydaktyczne odwzorowujące nowoczesne stanowiska pracy, w sprzęt i pomoce dydaktyczne. Ø Zbyt niskie nakłady finansowe na infrastrukturę i doposażenie szkół zawodowych.

Analiza SWOT dla celu strategicznego 3. Szkoły i placówki otwarte na potrzeby rynku pracy i kształcenie ustawiczne SZANSE Ø Możliwości wykorzystania pozabudżetowych środków finansowych na rozbudowę infrastruktury technicznej i bazy edukacyjnej szkół zawodowych. Ø Udział pracodawców, uczelni i innych podmiotów w kreowaniu szkolnych systemów edukacji zawodowej odpowiadających na potrzeby dynamicznie zmieniającego się rynku pracy. Ø Rozwój w Łodzi działalności znanych i znaczących w skali kraju firm sektora usług finansowo - rozliczeniowych (BPO), handlowych, hotelarskich i infrastruktury kulturalnej oraz technologii informatycznych, nowoczesnych technologii, biotechnologii. Ø Niższe koszty utrzymania budynków szkół po zakończeniu aktualnie przeprowadzanej termomodernizacji.

Analiza SWOT dla celu strategicznego 3. Szkoły i placówki otwarte na potrzeby rynku pracy i kształcenie ustawiczne ZAGROŻENIA Ø Spadek liczby nauczycieli kształcenia zawodowego dysponujących wysokimi kwalifikacjami specjalistycznymi. Ø Emigracja absolwentów szkół do lepiej gospodarczo rozwiniętych ośrodków w kraju, także emigracja za granicę. Ø Stereotypowe postrzeganie (m. in. przez uczniów i ich rodziców) szkół zawodowych jako „gorszych”. Ø Niedoinwestowanie edukacji oraz niedoszacowanie wydatków na ten sektor. Ø Wadliwy, nieefektywny system awansu zawodowego nauczycieli. Ø Wzrost biurokracji obciążającej szkoły dodatkową pracą. Ø Brak akceptacji społecznej dla restrukturyzacji sieci szkół wynikającej z niżu demograficznego.

Cel operacyjny: Dostosowanie szkolnictwa zawodowego do potrzeb rynku pracy w aglomeracji oraz jego promocja Program działania: Edukacja dla regionalnego rynku pracy poprzez: q promowanie w przedszkolach i szkołach podstawowych programów zapoznających z różnymi rodzajami i typami zawodów wraz z określaniem predyspozycji niezbędnych do ich wykonywania, q tworzenie warunków dla aktywnej formy edukacji gimnazjalistów, pozwalającej na poznanie zawodów w środowisku ich wykonywania, q prowadzenie kampanii promujących dobre praktyki, upowszechnianie dobrych praktyk z zakresu współpracy firm ze szkołami i uczelniami, publikacje książkowe, broszurowe, ulotki, Targi Edukacyjne, q promocję szkół zawodowych wśród uczniów gimnazjów. q wspieranie wspólnych akcji promujących szkolnictwo zawodowe z udziałem szkół oraz przedstawicieli firm,

Cel operacyjny : Dostosowanie szkolnictwa zawodowego do potrzeb rynku pracy w aglomeracji oraz jego promocja Program działania: Edukacja dla regionalnego rynku pracy poprzez (cd. ): q wspieranie i promowanie klas patronackich oraz zawieranie formalnych porozumień z pracodawcami, q upowszechnienie praktyk i staży zawodowych dla uczniów ponadgimnazjalnych szkół zawodowych i realizacja wybranych zajęć szkolnych u pracodawców, q popularyzację i dofinansowanie kursów pedagogicznych dla pracowników firm współpracujących ze szkołami i oddelegowanych do prowadzenia zajęć z uczniami, q reaktywację i tworzenie kierunków kształcenia dla potrzeb rynku pracy, q udostępnienie przy naborze do szkól ponadgimnazjalnych informacji o aktualnym zapotrzebowaniu rynku pracy.

Cel operacyjny: Dostosowanie szkolnictwa zawodowego do potrzeb rynku pracy w aglomeracji oraz jego promocja Partnerzy i sojusznicy: Biuro Rozwoju Przedsiębiorczości i Miejsc Pracy UMŁ, Łódzkie Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia Praktycznego, poradnie psychologiczno – pedagogiczne, Łódzka Specjalna Strefa Ekonomiczna, Izba Rzemieślnicza w Łodzi, organizacje pracodawców, organizacje pozarządowe, Wojewódzki Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Łodzi, Powiatowy Urząd Pracy w Łodzi.

Cel operacyjny: Utworzenie łódzkiego systemu edukacji ustawicznej. Program działania: Rozwój kształcenia ustawicznego ü optymalizacja systemu doskonalenia nauczycieli zgodnie z trendami zmian w edukacji, ü kształtowanie mobilności zawodowej absolwentów szkół i mieszkańców Łodzi poprzez tworzenie warunków umożliwiających osiąganie kwalifikacji zawodowych w trybie formalnym i pozaformalnym, ü organizacja kwalifikacyjnych kursów zawodowych, kursów e-learningowych i hybrydowych (według programów uwzględniających Krajowe Ramy Kwalifikacji) w powiązaniu z potrzebami rynku pracy, ü promowanie idei uczenia się przez całe życie, tworzenie forum dobrych praktyk, aktywizacja społeczno – zawodowa grup zagrożonych wykluczeniem społecznym.

Cel operacyjny: Utworzenie łódzkiego systemu edukacji ustawicznej Partnerzy i sojusznicy: Kuratorium Oświaty, Okręgowa Komisja Egzaminacyjna, uczelnie, pracodawcy, placówki doskonalenia nauczycieli, komórki organizacyjne Urzędu Miasta Łodzi, poradnie psychologiczno – pedagogiczne, organizacje pozarządowe.

Dla kogo egzamin potwierdzający kwalifikacje? Uczniowie • deklaracja przystąpienia składana do dyrektora szkoły • 4 miesiące przed egzaminem Osoby przystępujące do egzaminu w trybie eksternistycznym • wniosek składany do dyrektora OKE • do 30 września/31 stycznia • świadectwo ukończenia gimnazjum • dokumenty potwierdzające doświadczenie zawodowe/kształcenie Egzamin w zakresie kwalifikacji Absolwenci szkół • deklaracja przystąpienia składana do dyrektora OKE • 4 miesiące przed egzaminem • świadectwo ukończenia szkoły Absolwenci KKZ • deklaracja przystąpienia składana do dyrektora OKE właściwej dla miejsca kursu • 4 miesiące przed egzaminem • zaświadczenie ukończenia kursu 19

Rzemiosło 1. Ustawa z dnia 22 marca 1989 r. o rzemiośle (Dz. U. z 2002 r. Nr 112, poz. 979 z późn. zm. ) 2. Egzaminy czeladnicze (jak również egzaminy mistrzowskie) przeprowadzają komisje egzaminacyjne powołane przez izby rzemieślnicze. 3. Podstawę przeprowadzania egzaminów w zawodach odpowiadających danemu rodzajowi rzemiosła stanowią standardy wymagań egzaminacyjnych ustalone przez Związek Rzemiosła Polskiego. 4. Podstawę przeprowadzania egzaminów w zawodach ujętych w klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego, stanowią wymagania określone w podstawie programowej kształcenia w zawodach. 20

Wyposażenie ośrodków egzaminacyjnych Wspólne kwalifikacje w zawodach kształconych w technikach i w zsz Identyczny egzamin Potrzebne takie samo wyposażenie stanowisk 21

Wyposażenie ośrodków egzaminacyjnych Technik pojazdów samochodowych Elektromechanik pojazdów samochodowych M. 12. Diagnozowanie oraz naprawa elektrycznych i elektronicznych układów pojazdów samochodowych 22

Upoważnienie do przeprowadzenia części praktycznej egzaminu 1. udziela się na wniosek szkoły, placówki lub pracodawcy 2. udziela się, jeżeli szkoła, placówka lub pracodawca posiada warunki zapewniające prawidłowy przebieg części praktycznej egzaminu zawodowego, a w szczególności: 1) zapewnia warunki realizacji kształcenia w danym zawodzie, określone w podstawie programowej kształcenia w zawodach 2) zapewnia warunki do samodzielnego wykonywania przez zdających zadań egzaminacyjnych […] 3) zapewnia zdającym ze specjalnymi potrzebami przystąpienie do egzaminu zawodowego w warunkach dostosowanych do ich potrzeb […] 4) zapewnia zdającym pierwszą pomoc medyczną. 23

Wniosek o upoważnienie do części praktycznej wyposażenie istotne dla kwalifikacji 24 24

Warunki przeprowadzenia części praktycznej egzaminu • Złożenie wniosku o upoważnienie § Pozytywna weryfikacja dotycząca wyposażenia ü sprawdzenie wyposażenia ü porównanie ze szczegółowym wykazem Uzyskanie upoważnienia dyrektora OKE do przeprowadzenia części praktycznej egzaminu 25

Ośrodki egzaminacyjne W tworzeniu ośrodków egzaminacyjnych powinny aktywnie uczestniczyć: Ø organizacje pracodawców, Ø stowarzyszenia zawodowe, Ø indywidualni pracodawcy, którzy chcieliby uczestniczyć w przygotowaniu pracowników, także zgodnie z własnymi potrzebami. Udział pracodawców jest niezbędny do funkcjonowania ośrodków egzaminacyjnych zapewniających rzeczywiste warunki środowiska pracy. 26

Perspektywy rynku pracy Zarejestrowani bezrobotni do 25 roku życia (w okresie: czerwiec 2011 r. – luty 2013 r. ) 27

Zarejestrowani bezrobotni w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki (w okresie: czerwiec 2011 r. – luty 2013 r. ) 28

Bezrobocie w Łodzi i województwie łódzkim ( wybrane dane na koniec lutego 2013 roku) q Zarejestrowani bezrobotni w woj. łódzkim ogółem – 165 453 [100%] § Zarejestrowani bezrobotni do 25 roku życia – 29 015 (17, 5% ogółu bezrobotnych w woj. łódzkim) § Zarejestrowani bezrobotni do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki – 8 510 (5, 1% ogółu bezrobotnych w woj. łódzkim) q Zarejestrowani bezrobotni w Łodzi ogółem – 48 208 [100%] § Zarejestrowani bezrobotni do 25 roku życia – 5499 (11, 4% bezrobotnych ogółem w Łodzi) § Zarejestrowani bezrobotni do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki – 1 381 (2, 8% ogółu bezrobotnych w Łodzi) 29

Bezrobotni według grup wieku w woj. łódzkim (w liczbach bezwzględnych, stan w dniu 31 grudnia) 30

Kierunki rozwoju Łodzi i województwa łódzkiego ü Przemysły kreatywne (m. in. : reklama, muzyka, media, oprogramowanie, wzornictwo) ü BPO (Business Process Outsourcing) ü Nowoczesne technologie (IT i AGD) ü Logistyka ü Budownictwo ü Turystyka i hotelarstwo ü Energetyka ü Przemysł mody 31

Liczba ofert pracy w grudniu 2012 r. w woj. łódzkim na podstawie portalu pracuj. pl 32

ZAWODY PRZYSZŁOŚCI ü Specjaliści w zakresie szkoleń (e-learning) – kształcenie dorosłych ü Trenerzy umiejętności interpersonalnych ü Osoby zajmujące się organizacją czasu wolnego (animatorzy kultury, przewodnicy turystyczni) ü Menedżerowie projektów i kadra zarządzająca ü Pracownicy obsługi klienta (doradcy finansowi, podatkowi, ubezpieczeniowi) ü Pracownicy hoteli i restauracji Źródło: ORPd. E 33

ZAWODY PRZYSZŁOŚCI ü Pracownicy usług społecznych i osobistych (opiekunki domowe, rehabilitanci, pielęgniarki, masażyści, psychologowie, psychoterapeuci) ü Inżynierowie (informatyka, nowoczesne technologie, biotechnologia, elektronika, budownictwo) ü Informatycy (wąskie specjalizacje) ü Mechatronicy ü Logistycy Źródło: ORPd. E 34

Otwieranie nowych kierunków kształcenia w szkołach W roku szkolnym 2013/2014; Ø technik analityk Ø fototechnik Ø fotograf Ø technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej Ø kaletnik 35

Rola i znaczenie szkolnictwa zawodowego na tle Polityki rozwoju edukacji Miasta Łodzi 2020+ Dziękuję za uwagę Halina Cyrulska Główny specjalista Wydział Edukacji UMŁ h. cyrulska@uml. lodz. pl Łódź, 5 czerwca 2013 r. 36