Rok 2018 Rokiem Jubileuszu 20 lecia Wojewdztwa witokrzyskiego

Rok 2018 „Rokiem Jubileuszu 20 -lecia Województwa Świętokrzyskiego” MINĘŁO 20 LAT Opracowała: Jadwiga Sosnowska PBW Kielce Filia Jędrzejów, 2018 r.

Reforma administracyjna l Polska jest podzielona na województwa, powiaty i gminy (na podstawie ustawy z 5 czerwca 1998 r. ) l W ramach reformy samorządowej utworzono 16 województw, które zastąpiły 49 mniejszych. l Stworzenie silnych samorządów wojewódzkich było konieczne do prowadzenia polityki regionalnej. l Źródło: „Samorząd terytorialny. Poradnik dobrych praktyk”, Wyd. Urząd Marszałkowski Województwa Świętokrzyskiego w Kielcach, Kielce 2017 r. , s. 22

Położenie Województwa Świętokrzyskiego Województwo świętokrzyskie leży w obrębie Wyżyny Małopolskiej, na obszarze obejmującym: - Wyżynę Kielecką - Nieckę Nidziańską - część Wyżyny Przedborskiej. l l Powierzchnia województwa wynosi 11 710, 50 km² (28% to lasy). l W 2014 roku w świętokrzyskim mieszkało 1, 263 miliona ludzi, co sytuuje je na 13 miejscu w kraju. Źródło: https: //pl. wikipedia. org/wiki/Wojew%C 3%B 3 dztwo_%C 5%9 Bwi%C 4%99 tokrzyskie (dostęp: 06. 05. 2018 r. ) http: //www. naszekielce. com/? q=comment/7467(dostęp: 15. 05. 2018 r. )

Dzieje Ziemi świętokrzyskiej l Świętokrzyskie związane są z początkami Państwa Polskiego. Tu powstawały pierwsze osady ludów słowiańskich, z których prastara Wiślica urosła do rangi stolicy państwa Wiślan. l Założony w XII wieku benedyktyński klasztor na Łysej Górze, z pierwszymi w Polsce relikwiami Krzyża Świętego, był do XVII wieku największym sanktuarium w kraju. l WIŚLICA Bazylika na Świętym Krzyżu Pielgrzymowali do niego polscy królowie i książęta. Góra, nazwana później Świętym Krzyżem stała się z czasem symbolem całego regionu. Źródło: https: //www. wrota-swietokrzyskie. pl/408/-/asset_publisher/Hd 0 q/content/wislica-wielka-historia-malego-miasta? http: //www. kielce. uw. gov. pl/pl/wojewodztwo/historia-regionu/149, Historia-regionu-swietokrzyskiego-na-tle-historii-Polski. html https: //pl. wikipedia. org/wiki/Bazylika_na_%C 5%9 Awi%C 4%99 tym_Krzy%C 5%BCu (dostęp: 16. 05. 2018 r. )

Herb Województwa Świętokrzyskiego • Symbolika herbu nawiązuje do historycznej przynależności ziem obecnego województwa. • Pierwsze pole nawiązuje do herbu benedyktynów łysogórskich. • Pole drugie przedstawia herb państwowy. • Pole trzecie i czwarte nawiązuje do historycznego herbu województwa sandomierskiego z czasów I RP. Źródło: https: //pl. wikipedia. org/wiki/Wojew%C 3%B 3 dztwo_%C 5%9 Bwi%C 4%99 tokrzyskie (dostęp: 08. 05. 18 r) https: //www. swietokrzyskie. pro/category/wojewodztwo-swietokrzyskie/insygnia-wojewodztwa-swietokrzyskiego (dosęp; 08. 05. 18 r. )

Samorząd świętokrzyski l Organem uchwałodawczym jest Sejmik Województwa Świętokrzyskiego, składający się z 30 radnych, którzy są wybierani przez mieszkańców województwa. l Sejmik wybiera organ wykonawczy województwa, którym jest zarząd województwa, składający się z 5 członków z przewodniczącym mu marszałkiem. Siedzibą sejmiku województwa są Kielce. l Zarząd województwa świętokrzyskiego w kadencji 2014– 2018: Marszałek województwa: Adam Jarubas Wicemarszałek województwa: Jan Maćkowiak Członkowie zarządu: Agata Binkowska, Kazimierz Kotowski, Marek Szczepanik. l W wyborach do sejmiku świętokrzyskiego w 2014 Polskie Stronnictwo Ludowe uzyskało 17 mandatów, Prawo i Sprawiedliwość – 8, Platforma Obywatelska – 3, a SLD Lewica Razem – 2. Źródło: https: //www. swietokrzyskie. pro/category/samorzad/zarzad-wojewodztwa/sklad-zarzadu-wojewodztwa (dostep: 15. 05. 2018 r. )

Województwo świętokrzyskie składa się z 13 powiatów i jednego miasta na prawach powiatu – Kielc. Źródło: https: //www. swietokrzyskie. pro/category/20 -lat-swietokrzyskie (dostęp: 06. 05. 18 r. )

WOJEWÓDZTWO ŚWIĘTOKRZYSKIE l - l W powiatach znajdują się 102 gminy: 5 gmin miejskich (Kielce, Ostrowiec Świętokrzyski, Starachowice, Skarżysko-Kamienna i Sandomierz), 27 gmin miejsko-wiejskich, 70 gmin wiejskich. Na terenie województwa znajdują się 33 miasta oraz 2541 wsie. Źródło: https: //pl. wikipedia. org/wiki/Wojew%C 3%B 3 dztwo_%C 5%9 Bwi%C 4%99 tokrzyskie#Podzia%C 5%82_administracyjny (dostęp: 15052018 r. )

Herb powiatu jędrzejowskiego Herb nawiązuje do herbów średniowiecznych: l l l błękit – wierność, skromność, oddanie, złoty – świetność, doskonałość, mądrość, szacunek, wybitność, biały – czystość, rozsądek, radość, szlachetność, czerwony – zwycięstwo, panowanie, waleczność, mitra i gryf – nawiązanie do rodu Gryfitów, fundatorów klasztoru Ojców Cystersów w Jędrzejowie, krzyż patriarchalny – jest wspólnym elementem z herbem województwa świętokrzyskiego. Projektantem herbu jest Jerzy Michta. Źródło: „Powiat jędrzejowski. Współczesność i tradycje historyczne”, Wydawnictwo Nowa Galicja, Jędrzejów 2004, s. 9 -10 https: //pl. wikipedia. org/wiki/Wojew%C 3%B 3 dztwo_%C 5%9 Bwi%C 4%99 tokrzyskie#/media/File: POL_powiat_j%C 4%99 drzejowski_COA. svg/(dostęp: 08. 05. 18 r. ) http: //jedrzejow. pl/herb-i-flaga-powiatu/(dostęp: 08. 05. 18 r. )

POWIAT JĘDRZEJÓW l Zgodnie z przepisami prawa powiat jest lokalną wspólnotą. l Najważniejsze kompetencje powiatu to wykonywanie zadań publicznych o charakterze ponadgminnym w zakresie takich spraw jak: edukacja publiczna, ochrona zdrowia, transport, drogi publiczne, geodezja, gospodarka nieruchomościami, ochrona środowiska, porządek publiczny i bezpieczeństwo obywateli, przeciwdziałanie bezrobociu, obronność. Źródło: https: //pl. wikipedia. org/wiki/Podzia%C 5%82_administracyjny_Polski (dostęp: 15. 05. 2018 r. ) https: //www. swietokrzyskie. pro/wojewodztwa/powiat-jedrzejowski/ (dostęp: 15. 05. 2018 r. )

POWIAT JĘDRZEJÓW l Siedzibą powiatu jest miasto Jędrzejów. l Starostą Powiatu jędrzejowskiego jest: Edmund Kaczmarek Przewodniczącą Rady Powiatu: Ewa Kubas- Samociuk. W skład powiatu wchodzą: - gminy miejsko-wiejskie: Jędrzejów, Małogoszcz, Sędziszów, - gminy wiejskie: Imielno, Nagłowice, Oksa, Słupia, Sobków, Wodzisław, - miasta: Jędrzejów, Małogoszcz, Sędziszów. Źródło: l https: //pl. wikipedia. org/wiki/Powiat_j%C 4%99 drzejowski (dostęp: 15. 05. 2018 r. ) https: //pl. wikipedia. org/wiki/Wojew%C 3%B 3 dztwo_%C 5%9 Bwi%C 4%99 tokrzyskie (dostęp: 15. 05. 2018 r. )

POWIAT JĘDRZEJÓW l Tereny powiatu są jednym z najstarszych ośrodków osadniczych, o historii sięgającej kilku tysięcy lat. l W okolicach Sobkowa zlokalizowano wiele stanowisk archeologicznych, zwłaszcza z okresu kultury łużyckiej (sprzed 3, 5 tysiąca lat). l Natomiast znaleziska archeologiczne z okolic Nagłowic świadczą o docieraniu tu wpływów rzymskich. Źródło: www. powiatjedrzejow. pl/res/serwisy/pliki/13226667? version=1. 0 (dostęp: 17. 05. 2018) Leksykon powiatów Polski, „Pro Polonia”, Warszawa 2003, s. 164 -165

POWIAT JĘDRZEJÓW l Położony jest w zachodniej części Województwa Świętokrzyskiego w dolinie rzeki Nidy w tzw. "Niecce Nidziańskiej„. l Obejmuje swym zasięgiem obszar 1256 km 2, na którym zamieszkuje około 87 tys. ludności. l Jest to region o charakterze rolniczym. Uprawa roli i hodowla pozostają nadal podstawową gałęzią gospodarki dla wielu gmin Powiatu. Źródło: Leksykon powiatów Polski, „Pro Polonia”, Warszawa 2003, s. 164 -165

Ziemia Jędrzejowska ściśle związana z historią Polski l Chlubnie zapisali się mieszkańcy Ziemi Jędrzejowskiej w walkach narodowowyzwoleńczych. l W okolicach Słupi, Oksy i Małogoszcza, w 1794 r. , obozował ze swoimi wojskami gen. Tadeusz Kościuszko. Dewiza „Wolność, Całość, Niepodległość” umieszczona została w 1917 r. na budynku klasztoru w Jędrzejowie w setną rocznicę śmierci Tadeusza Kościuszki Źródło: Leksykon powiatów Polski, „Pro Polonia”, Warszawa 2003, s. 164 -165 https: //pl. wikipedia. org/wiki/J%C 4%99 drzej%C 3%B 3 w (dostęp: 23. 03. 2017)

Ziemia Jędrzejowska ściśle związana z historią Polski l Podczas powstania listopadowego i styczniowego na terenach tych doszło do licznych potyczek i bitew. l 24 lutego 1863 r. w okolicach Małogoszcza rozegrała się najkrwawsza bitwa powstania styczniowego (Dzieje powstańca rannego w bitwie stały się tematem opowiadania Stefana Żeromskiego „Wierna Rzeka”). l W odwecie za udział w tym powstaniu miasta z terenu Powiatu: Jędrzejów, Małogoszcz, Oksa, Sobków i Wodzisław zostały pozbawione praw miejskich. Bitwa pod Małogoszczem Źródło: Leksykon powiatów Polski, „Pro Polonia”, Warszawa 2003, s. 164 -165 https: //pl. wikipedia. org/wiki/J%C 4%99 drzej%C 3%B 3 w (dostęp: 23. 03. 2017) https: //pl. wikipedia. org/wiki/I_bitwa_pod_Ma%C 5%82 ogoszczem#/media/File: Ma%C 5%82 ogoszcz. jpg (dostęp: 18. 05. 2018 r. )

Ziemia Jędrzejowska ściśle związana z historią Polski l W okresie pierwszej wojny światowej przez Ziemię Jędrzejowską przechodzili strzelcy Pierwszej Kompanii Kadrowej na czele z Józefem Piłsudskim. l Podczas drugiej wojny światowej na tym terenie aktywnie działały i walczyły z okupantem oddziały Armii Krajowej i Batalionów Chłopskich. Na fasadzie budynku Muzeum im. Przypkowskich w Jędrzejowie wmurowana jest tablica upamiętniająca Pierwszą Kompanię Kadrową. Źródło: Leksykon powiatów Polski, „Pro Polonia”, Warszawa 2003, s. 164 -165 www. radio. kielce. pl/post-48539 (dostęp: 24. 01. 2017 r. )

Wybitni Polacy związani z Ziemią Jędrzejowską l Wincenty Kadłubek (ur. ok. 1150, zm. 8 marca 1223 w Jędrzejowie) – autor Kroniki dziejów Polski, określany mianem „ojca kultury polskiej”. Kaplica błogosławionego Wincentego Kadłubka w kościele klasztornym w Jędrzejowie, widok z zewnątrz. Na gzymsie pod kopułą napis: Tu mieszkał Wincenty Kadłubek Źródło: Leksykon powiatów Polski, „Pro Polonia”, Warszawa 2003, s. 164 -165 https: //pl. wikipedia. org/wiki/Wincenty_Kad%C 5%82 ubek (DOSTĘP: 18. 05. 2018 R. )

Wybitni Polacy związani z Ziemią Jędrzejowską l Mikołaj Rej z Nagłowic – ojciec literatury polskiej. Muzeum Mikołaja Reja w Nagłowicach Tablica pamiątkowa w Nagłowicach. Źródło: https: //pl. wikipedia. org/wiki/Plik: Naglowice_muzeum_Mikolaja_Reja_12. 08_p. jpg (dostep: 18. 05. 2018 r. ) https: //pl. wikipedia. org/wiki/Miko%C 5%82 aj_Rej(dostep: 18. 05. 2018 r. )

Wybitni Polacy związani z Ziemią Jędrzejowską l Jan Chryzostom Pasek – pamiętnikarz, 300 lat temu mieszkał w Starej Olszówce (gmina Wodzisław). l Dziś znajduje się tam murowana kaplica. Przy drodze umieszczono tablicę pamiątkową z napisem: "W latach 1667 -1688 mieszkał tu i tworzył Jan Chryzostom Pasek". Źródło: https: //pl. wikipedia. org/wiki/Stara_Olsz%C 3%B 3 wka (dostęp: 18. 05. 2018 r. ) http: //kielce. wyborcza. pl/kielce/1, 35266, 4560694. html (dostęp: 18. 05. 2018 r. ) http: //www. wilanow-palac. pl/pan_pasek_i_jego_pamietniki. html (dostęp: 18. 05. 2018 r. ) Jan Chryzostom Pasek spisujący wspomnienia, anonimowa rycina wg Antoniego Zaleskiego, poł. XIX w. ; Biblioteka Narodowa

Wybitni Polacy związani z Ziemią Jędrzejowską l Pamiętnikarz mieszkał w Starej Olszówce przez 11 lat. l To w tej wsi położonej nad rzeczką Mozgawą miał Pasek oswojoną wydrę, której przymioty i sława szeroko były znane w Rzeczypospolitej. Do tego stopnia, że sam król Jan III Sobieski zapragnął ją mieć u siebie i wysłał w tym celu pana Straszewskiego. l Jego wizytę gospodarz Olszówki tak opisał: „Jużem ją musiał prezentować, a że jej nie było w domu i tam się gdzieś włóczyła po stawach, napiwszy się wódki, wyszliśmy na łąki. Począłem ją wołać jej przezwiskiem, bo się Robakiem nazywała; wyszła mokra z trzciny, poczęła się koło mnie łasić, a potym i poszła za nami do izby. Zdumiał się Straszewski i mówi: «A dla Boga! jakże to król tego nie ma kochać, kiedy to tak łaskawe! » -Odpowiem ja: «To Waść same tylko łaskawość widzisz i chwalisz; ale dopiero bardziej chwalić będziesz, kiedy obaczysz cnoty» . Poszliśmy nad staw; stanąwszy na grobli, i mówię: «Robak! trzeba mi ryb dla gości, hul w wodę! » Wydra poszła, wyniosła najpierwej płocicę; drugi raz kazałem: wyniosła szczupaka małego; trzeci raz wyniosła półmiskowego szczupaka, trochę tylko na karku obraziwszy. Straszewski się za głowę porwał: «Dla Boga! co to ja widzę! » - Mówię tedy: «Każesz Waść więcej nosić? Bo ona poto będzie nosiła, poko mi nie będzie zadosyć; i trzeba ryb cebra, nanosi ona, bo ją sieć nic nie kosztuje » ". http: //kielce. wyborcza. pl/kielce/1, 35266, 4560694. html (dostęp: 18. 05. 2018 r. )

Wybitni Polacy związani z Ziemią Jędrzejowską Rycina przedstawiająca Jana III Sobieskiego i wydrę Robaka wg rysunku Antoniego Zaleskiego z książki Jerzego Laskarysa: „Przygody Jana Chryzostoma Paska według jego pamiętników”, Warszawa 1882; Biblioteka Narodowa Źródło: http: //www. wilanow-palac. pl/wydra_pana_paska. html (dostęp: 18. 05. 2018 r. )

Wybitni Polacy związani z Ziemią Jędrzejowską l Stanisław Konarski – pisarz polityczny, pedagog i poeta. l Żył w latach 1700 - 1773, urodził się w Żarczycach Dużych koło Małogoszcza. l Uważany jest za prekursora polskiego Oświecenia oraz za projektodawcę Komisji Edukacji Narodowej - pierwszego w Polsce ministerstwa oświaty. l Marzył, by szkoła była dostępna z mocy prawa, a więc by młodzież miała wolny dostęp do nauki, niezależnie od pochodzenia czy kondycji materialnej. „BĄDŹ MĄDRY, BO CZŁOWIEK MĄDRY JEST DLA PRZYJACIÓŁ SZCZERY I WIERNY, A NIEPRZYJACIOŁOM WYBACZA” Źródło: http: //www. zsp 1. jedrzejow. com. pl/index/nasz-patron (dostęp: 19. 05. 2018 r. )

POWIAT JĘDRZEJÓW - zabytki l W charakterystyce Powiatu Jędrzejowskiego nie można pominąć obiektów zabytkowych, które przyciągają rzesze turystów z całej Polski. l Należy do nich przede wszystkim Muzeum im. Przypkowskich w Jędrzejowie, które posiada w swych zbiorach wyjątkowo cenne eksponaty - ponad 500 zegarów słonecznych oraz wiele astronomicznych przyrządów pomiarowych, co stawia kolekcję na trzecim miejscu w świecie. l Muzeum posiada bibliotekę starodruków (m. in. dzieło M. Kopernika „De revolutionibus orbium coelestium” wydane w 1566 r. w Bazylei), kolekcję grafiki i ekslibrisu (zbiory od XVI do XX w). Źródło: Leksykon powiatów Polski, „Pro Polonia”, Warszawa 2003, s. 164 -165 www. powiatjedrzejow. pl/res/serwisy/pliki/13226667? version=1. 0 (dostęp: 17. 05. 2018) http: //www. jedrzejowska. net/zabytki-jedrzejowa/2/ (dostęp: 17. 05. 2018) http: //www. jedrzejowska. net/tydzien-tolerancji-i-wielokulturowosci-wjedrzejowskim-liceum-ogolnoksztalcacym/ (dostęp: 17. 05. 2018)

POWIAT JĘDRZEJÓW - zabytki l Bardzo cennym zabytkiem Jędrzejowa jest klasztor oo. Cystersów, który znany jest powszechnie jako miejsce wiecznego spoczynku mistrza Wincentego zwanego Kadłubkiem. l Współczesna bryła klasztoru pochodzi zasadniczo z XVIII w. Jednakże prowadzone w ostatnich latach prace remontowo-konserwatorskie pozwoliły odkryć średniowieczne fragmenty opactwa, m. in. romańską wieżę przedcysterskiego kościoła z ok. 1110 r. l Co roku w klasztorze organizowany jest "Międzynarodowy Festiwal Muzyki Organowej i Kameralnej”. Źródło: https: //www. polskieszlaki. pl/jedrzejow. html (dostep: 22. 05. 2018) http: //www. jedrzejowska. net/zabytki-jedrzejowa/(dostep: 22. 05. 2018)

POWIAT JĘDRZEJÓW - zabytki l Niewątpliwą atrakcją turystyczną w sezonie letnim jest również przejazd zabytkową Świętokrzyską Kolejką Dojazdową "Ciuchcia Expres Ponidzie". l Niewielką długość trasy wynagradza jednak jej przebieg, urzekająca okolica i olbrzymia ilość ciekawych pod względem historycznym i przyrodniczo - krajoznawczym miejsc, które można zobaczyć po drodze. Źródło: https: //www. google. com/search? client=firefox-b-ab&tbm=isch&sa=1&ei=b. Ms. DW 9 Tu. Gd. Djkg. Xq 35 -YBA&q= zabytki+jędrzejów&oq=zabytki+jędrzejów&gs (dostęp: 22. 05. 2018) http: //www. echodnia. eu/swietokrzyskie/turystyka/art/8747205, swietokrzyska-kolejka-dojazdowa-ciuchcia-expres-ponidzie, id, t. html (dostęp: 22. 05. 2018)

POWIAT JĘDRZEJÓW - zabytki l Ciekawym miejscem jest Zamek Rycerski w Sobkowie, który mieści się w zabytkowej fortalicji z XVI wieku. Źródło: http: //jedrzejow. travel/pl/galerie/zabytki/ (dostęp: 22. 05. 2018)

POWIAT JĘDRZEJÓW - zabytki l Ruiny zamku Kmitów w Mokrsku Dolnym. Źródło: http: //jedrzejow. travel/pl/galerie/zabytki/ (dostęp: 22. 05. 2018)

POWIAT JĘDRZEJÓW - zabytki l Jednym z najciekawszych zabytków jest barokowy drewniany kościół św. Szczepana w Mnichowie, zbudowany w latach 1765 -1770. Źródło: http: //jedrzejow. travel/pl/galerie/zabytki/ (dostęp: 22. 05. 2018)

Atuty Powiatu Jędrzejowskiego l l l l Położenie geograficzne. Czyste ekologicznie gleby sprzyjające rozwojowi rolnictwa i agroturystyki. Zwarte kompleksy leśne charakteryzujące się bogactwem flory i fauny. Występowanie terenów zaliczanych do obszarów chronionego krajobrazu. Zabytki – atrakcyjne dla turystów. Centralne położenie względem Kielc, Krakowa, Katowic. Bogata przeszłości historyczna i kulturowa. Źródło: „Leksykon powiatów Polski”, „Pro Polonia”, Warszawa 2003, s. 164 -165

Literatura l l l l l l http: //jedrzejow. travel/pl/galerie/zabytki http: //www. jedrzejowska. net/zabytki-jedrzejowa/ http: //www. kielce. uw. gov. pl/pl/wojewodztwo/historia-regionu/149, Historia-regionu-swietokrzyskiego-na-tle-historii-Polski. html http: //www. naszekielce. com/? q=comment/7467 https: //www. polskieszlaki. pl/jedrzejow. html www. radio. kielce. pl/post-48539 https: //www. swietokrzyskie. pro/category/20 -lat-swietokrzyskie https: //www. swietokrzyskie. pro/category/samorzad/zarzad-wojewodztwa/sklad-zarzadu-wojewodztwa https: //pl. wikipedia. org/wiki/J%C 4%99 drzej%C 3%B 3 w https: //pl. wikipedia. org/wiki/Miko%C 5%82 aj_Rej https: //pl. wikipedia. org/wiki/Stara_Olsz%C 3%B 3 wka https: //pl. wikipedia. org/wiki/Wojew%C 3%B 3 dztwo_%C 5%9 Bwi%C 4%99 tokrzyskie http: //www. wilanow-palac. pl/wydra_pana_paska. html https: //pl. wikipedia. org/wiki/Bazylika_na_%C 5%9 Awi%C 4%99 tym_Krzy%C 5%BCu http: //www. wilanow-palac. pl/pan_pasek_i_jego_pamietniki. html http: //www. wilanow-palac. pl/wydra_pana_paska. html https: //www. wrota-swietokrzyskie. pl/408/-/asset_publisher/Hd 0 q/content/wislica-wielka-historia-malego-miasta? http: //kielce. wyborcza. pl/kielce/1, 35266, 4560694. html http: //www. zsp 1. jedrzejow. com. pl/index/nasz-patron „Leksykon powiatów Polski”, „Pro Polonia”, Warszawa 2003, s. 164 -165 „Powiat jędrzejowski. Współczesność i tradycje historyczne”, Wyd. Nowa Galicja, Jędrzejów 2004 r. , s. 9 -10 „Samorząd terytorialny. Poradnik dobrych praktyk”, Wyd. Urząd Marszałkowski Województwa Świętokrzyskiego w Kielcach, Kielce 2017 r. , s. 22

Dziękuję za uwagę