ROGENTAL SSTEM TBERKLOZU Dr Numan Baydilli Erciyes niversitesi

ÜROGENİTAL SİSTEM TÜBERKÜLOZU Dr. Numan Baydilli Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji Ana Bilim Dalı 1

Dersin Amacı • Genitoüriner sistem tüberkülozu hakkında bilgi vermek 3/11/2021 2

Öğrenim hedefleri • Bu dersin sonunda katılımcılar: – GÜS Tbc nin klinik önemini öğrenecek – GÜS Tbc nin klinik bulgularını sayabilecek – GÜS Tbc nin idrar bulgularını sayabilecek – GÜS Tbc nin radyolojik bulgularını sayabilecek 3/11/2021 3

Ürogenital sistem tüberkülozu • Tüm ürogenital organları tutabilir (böbrekler, üreterler, mesane, seminal veziküller, prostat, vaz deferensler, epididimler, testisler) • Kronik granülomatöz bir enfeksiyona sebep olur • Genç erişkin hastalığıdır (20 -50 yaş) • Erkek > kadın 3/11/2021 4

Risk faktörleri • • HIV enfeksiyonu Malnütrisyon Alkolizm DM Silikozis İmünosüpresif tedavi Uzun süreli steriod kullanımı 3/11/2021 5

Etiyoloji • Etken: Mycobacterium tuberculozis/bovis – Asıl odak akciğer • Hematojen yayılım: primer yerleşim bölgesi – Böbrek, prostat • Aşağı yayılım, yukarı yayılım ile tüm ürogenital organlar tutulur • Testis epididimden direkt yayılımla enfekte olabilir. 3/11/2021 6

3/11/2021 7

3/11/2021 8

3/11/2021 9

3/11/2021 10

Patogenez A- Böbrek ve üreter Yavaş ilerler (tam harabiyet için 15 -20 yıl gerekebilir) Kaliks ya da pelvis tutuluncaya kadar renal ağrı yoktur Mikroorganizma idrarda atılmaya devam eder Üreterin özellikle üst uçlarını tutar 3/11/2021 11

Patogenez • Kazeöz doku yıkımı ile peynirimsi materyal oluşur • Üreter fibrozle kısalır ve düzleşir. Bu üreter orifisinin golf çukuru halini almasına sebep olur. Reflü gelişir 3/11/2021 12

Patogenez B- Mesane Vezikal iritabilite gelişir Tüberküller gelişir, bunlar birleşir ve ülsere olur. Ülserler kanar. İleri dönemde mesene fibrozise uğrar ve kontrakte olur (fındık, ceviz mesane) 3/11/2021 13

Patogenez C- Prostat ve seminal veziküller Mikroorganizma hematojen ve ya mesaneden aşağı yayılımla prostata yerleşebilir Prostata yerleşmiş olan m. o. aşağı yayılımla vaz deferens ve epididime ulaşabilir Epididime ulaşan m. o. direkt yayılımla testise yayılabilir Epididim ve testiste apseye neden olur. Bu apse skrotum cildinden drene olarak kalıcı sinüse neden olabilir 3/11/2021 14

3/11/2021 15

3/11/2021 16

Klinik bulgular • Yeterli antibiyotik tedavisine cevap vermeyen kronik sistit (%60 -95) – Dizüri, pollaküri, noktüri • • Steril piyüri (abakteriyel piüri) Hematüri (makroskopik, mikroskopik) Büyük, sert, ağrısız epididim Kronik drene olan skrotal sinüs 3/11/2021 17

Klinik bulgular Kalın fuziform nodülleri bulunan duktus deferens (tesbih dizisi) Prostatta endurasyon ve nodülasyon Seminal vezikül kalınlaşması Hemospermi Piyospermi Halsizlik, kilo kaybı, iştahsızlık erken evrede görülmez 3/11/2021 18

Semptomlar • Böğür ağrısı – Künt ağrı %20 vakada vardır – Kolik ağrı üreterden nekrotik materyal geçişi ya da %10 oranında görülen taşa bağlı gelişir 3/11/2021 19

Semptomlar • Vezikal semptomlar – Böbrek tbc olan hastaların %80’inde vardır – Gittikçe artan sıklıkta • • 3/11/2021 Pollaküri (sık idrara çıkma) Dizüri (idrar yaparken yanma) Aciliyetle idrara sıkışma hissi Aciliyetle idrar kaçırma 20

Semptomlar • Prostat – Perinede • Ağrı • Doluluk hissi – Rektumda • Ağrı • Doluluk hissi 3/11/2021 21

idrar bulguları • • Tüberkülin testi %85 -95’inde pozitif Steril piüri (abakteriyel piüri) İdrarda tüberküloz basili tespiti tanısaldır Sabah ilk idrarda basil en yoğun bulunur İdrar Ph sı belirgin asidiktir Ziehl-Neelsen boyama (%60) Loewenstein besi yerine ekim yapılabilir(%50 -90) 3/11/2021 22

Radyolojik bulgular • DÜSG – Böbrek parankiminde kalsifikasyonlar – %10 vakada üriner sistemde taş 3/11/2021 23

Ürogenital sistem tüberkülozu Radyolojik bulgular • İVÜ (her vakada mutlaka yapılması gerekir) – – – 3/11/2021 Kalikslerde güve yeniği görünümü Bir ve ya çok sayıda kaliks boynunda daralma, tıkanma Kaliksiyel dilatasyon Kalikslerle bağlantılı apse kaviteleri Tek ya da çok sayıda üreteral darlık ve genişlemeler Böbreğin bir kısmında ya da tamamında fonksiyon yokluğu (kaliks otoamputasyonu, otonefrektomi) 24

3/11/2021 25

3/11/2021 26

3/11/2021 Genitourinary tract tuberculosis. Excretory urography in a patient with renal tuberculosis shows an irregular cavity at the upper pole calyx of the right kidney. Note the multiple tiny calcifications in the liver, spleen, and right adrenal gland due to calcified tuberculous granuloma. 27

Genitourinary tract tuberculosis. Excretory urography in a patient with renal tuberculosis shows multiple curvilinear calcifications in the left kidney. Note the calyceal dilatation in the upper pole of the left kidney due to infundibular stricture. 3/11/2021 28

Genitourinary tract tuberculosis. Intravenous urography series in a man with renal tuberculosis shows marked irregularity of the bladder lumen due to mucosal edema and ulceration 3/11/2021 29

Genitourinary tract tuberculosis. Excretory urography in a patient with advanced renal tuberculosis shows lobar calcification with no excretion of contrast on intravenous urogram. 3/11/2021 30

3/11/2021 Genitourinary tract tuberculosis. Excretory urography in a patient with tuberculosis of the ureter and bladder. The lower end of the right ureter demonstrates an irregular caliber with an irregular stricture at the right vesico-ureteric junction. Note the asymmetric contraction of the urinary bladder, with marked irregularity due to edema and ulceration. 31

Radyolojik bulgular • Tek yada çok sayıda apse kaviteleri • Kontrakte, düzensiz, küçük mesane 3/11/2021 32

Tanı KESİN TANI • Patojen bakteriler için pozitif idrar yada pü kültürü • Histopatolojik • Her iki yöntemle POZİTİF 3/11/2021 33

Tanı Olası tanı (en az 3 pozitif bulgu) • Üreter darlıkları • Renal kalsifikasyonlar • Renal infundibular darlıklar veya kapalı kaliksler • Endoskopide golf çukuru üreter orifisleri • Küçük kapasiteli mesane • Nodüler yada kalınlaşmış epididim • Psoas soğuk apsesi 3/11/2021 34

Tedavi • Esas tedavi medikaldir – Antitüberküloz tedavi en az 6 ay uygulanır – 2 ay 4 lü, 2 ay 3 lü, 2 ay 2 li • Cerrahi tedavi yardımcı olarak uygulanır 3/11/2021 35