RODKI PRZYMUSU I STOSOWANIE TORTUR Dominika Czuchaj Definicja

ŚRODKI PRZYMUSU I STOSOWANIE TORTUR Dominika Czuchaj

Definicja Środki przymusu - czynności organów procesowych w prawie karnym określone w dziale VI kodeksu postępowania karnego, zmierzające do wymuszenia spełnienia obowiązków procesowych lub zapewnienia prawidłowego toku postępowania.

Definicja c. d. Stosowanie środków przymusu musi mieć podstawę prawną. Stosowanie przymusu bez lub z przekroczeniem uprawnień w stosunku do świadka, biegłego, tłumacza, oskarżyciela lub oskarżonego podlega odpowiedzialności karnej na podstawie art. 245 k. k.

Art. 245 k. k. „Kto używa przemocy lub groźby bezprawnej w celu wywarcia wpływu na świadka, biegłego, tłumacza, oskarżyciela albo oskarżonego lub w związku z tym narusza jego nietykalność cielesną, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. ”

Środki przymusu procesowego • • • Obywatelskie ujęcie Zatrzymanie procesowe Środki zapobiegawcze List gończy List żelazny Kary porządkowe, przymusowe doprowadzenie do organu procesowego lub obciążenie dodatkowymi kosztami postępowania • Zabezpieczenie majątkowe

Obywatelskie ujęcie (art. 243 k. p. k) Na podstawie art. 243 k. p. k. każdy może ująć sprawcę przestępstwa na gorącym uczynku lub w pościgu bezpośrednio po dokonaniu przestępstwa, jeśli zachodzi obawa ukrycia się sprawcy lub nie można ustalić jego tożsamości. Po ujęciu osoby należy ją niezwłocznie przekazać w ręce Policji.

Zatrzymanie procesowe (art. 244 -248 k. p. k. ) Dotyczy: osoby podejrzanej Organ wykonujący: Policja

Art. 244 § 1 k. p. k – zatrzymanie fakultatywne „Policja ma prawo zatrzymać osobę podejrzaną, jeżeli istnieje uzasadnione przypuszczenie, że popełniła ona przestępstwo, a zachodzi obawa ucieczki lub ukrycia się tej osoby albo zatarcia śladów przestępstwa bądź też nie można ustalić jej tożsamości albo istnieją przesłanki do przeprowadzenia przeciwko tej osobie postępowania w trybie przyspieszonym. ”

Art. 244 § 1 a k. p. k. – zatrzymanie fakultatywne „Policja ma prawo zatrzymać osobę podejrzaną, jeżeli istnieje uzasadnione przypuszczenie, że popełniła ona przestępstwo z użyciem przemocy na szkodę osoby wspólnie zamieszkującej, a zachodzi obawa, że ponownie popełni przestępstwo z użyciem przemocy wobec tej osoby, zwłaszcza gdy popełnieniem takiego przestępstwa grozi. ”

Art. 244 § 1 b k. p. k – zatrzymanie obligatoryjne „Policja zatrzymuje osobę podejrzaną, jeśli przestępstwo, o którym mowa w § 1 a, zostało popełnione przy użyciu broni palnej, noża lub innego niebezpiecznego przedmiotu, a zachodzi obawa, że ponownie popełni ona przestępstwo z użyciem przemocy wobec osoby wspólnie zamieszkującej, zwłaszcza gdy popełnieniem takiego przestępstwa grozi. ”

Art. 247 § 1 k. p. k. – zarządzenie prokuratora w celu zatrzymania i przymusowego doprowadzenia „Prokurator może zarządzić zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie osoby podejrzanej, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że nie stawi się ona na wezwanie w celu przeprowadzenia czynności procesowej, w inny bezprawny sposób będzie utrudniała przeprowadzenie tej czynności albo jeżeli zachodzi potrzeba niezwłocznego zastosowania środka zapobiegawczego. ”

Środki zapobiegawcze (art. 249 -277 k. p. k. ) • • Tymczasowe aresztowanie Poręczenie majątkowe Dozór policji Zawieszenie w czynnościach służbowych, wykonywania zawodu, nakazu powstrzymywania się od określonej działalności lub od prowadzenia określonego rodzaju pojazdów • Zakaz opuszczania kraju z ewentualnym zatrzymaniem paszportu

List gończy (art. 279 - 280 k. p. k. ) Art. 279 § 1 k. p. k. Jeżeli oskarżony, w stosunku do którego wydano postanowienie o tymczasowym aresztowaniu, ukrywa się, sąd lub prokurator może wydać postanowienie o poszukiwaniu go listem gończym. § 2. Jeżeli postanowienie o tymczasowym aresztowaniu nie było wydane, można postanowienie takie wydać bez względu na to, czy nastąpiło przesłuchanie podejrzanego.

List żelazny (Art. 281 – 284 k. p. k. ) Art. 281 k. p. k. Jeżeli oskarżony przebywający za granicą złoży oświadczenie, że stawi się do sądu lub do prokuratora w oznaczonym terminie pod warunkiem odpowiadania z wolnej stopy, właściwy miejscowo sąd okręgowy może wydać oskarżonemu list żelazny. Art. 282 § 1 k. p. k. List żelazny zapewnia oskarżonemu pozostawanie na wolności aż do prawomocnego ukończenia postępowania, jeżeli oskarżony: 1) będzie się stawiał w oznaczonym terminie na wezwanie sądu, a w postępowaniu przygotowawczym także na wezwanie prokuratora, 2) nie będzie się wydalał bez pozwolenia sądu z obranego miejsca pobytu w kraju, 3) nie będzie nakłaniał do fałszywych zeznań lub wyjaśnień albo w inny bezprawny sposób starał się utrudniać postępowanie karne. § 2. W razie nie usprawiedliwionego niestawienia się oskarżonego na wezwanie lub naruszenia innych warunków wymienionych w § 1, właściwy miejscowo sąd okręgowy orzeka o odwołaniu listu żelaznego.

Możliwość zastosowania przymusu także w ramach: • Przeszukania • Pobierania materiału porównawczego, oględzin oraz badań podejrzanego, oskarżonego lub osoby podejrzanej • Oględzin i badań pokrzywdzonego • Pobierania materiału porównawczego w ramach „trałowania” • Wymuszenia zachowania porządku w czasie rozprawy

Formy przymusu dozwolone przez ustawę o Policji: • Środki przymusu bezpośredniego (art. 16 u. o. p. ): - fizyczne, techniczne i chemiczne środki służące do obezwładniania bądź konwojowania osób oraz zatrzymywania pojazdów - pałki służbowe - wodne środki obezwładniające - Psy i konie służbowe - Pociski niepenetracyjne • Broń palna (art. 17 u. o. p. ) • Środki przymusu przy kontroli osobistej i bagażu (art. . 15 ust. 1 pkt 5 u. o. p. )

Tortury - definicja Art. 1 Konwencji w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania z 1984 r. : Tortury to każde działanie, które jakiejkolwiek osobie umyślnie zadaje się ostry ból lub cierpienie, fizyczne bądź psychiczne, w celu: - uzyskania od niej lub od osoby trzeciej informacji lub wyznania, - ukarania jej za czyn popełniony przez nią lub osobę trzecią albo o którego dokonanie jest ona podejrzana, - zastraszenia lub wywarcia nacisku na nią lub trzecią osobę, - albo w jakimkolwiek innym celu wynikającym z wszelkiej formy dyskryminacji, gdy taki ból lub cierpienie powodowane są przez funkcjonariusza państwowego lub inną osobę, występującą w charakterze urzędowym lub z ich polecenia albo za wyraźną lub milczącą zgodą.

Zakaz stosowania tortur: • Art. 40 Konstytucji RP „nikt nie może być poddany torturom ani okrutnemu, nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu i karaniu” • Art. 3 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka „nikt nie może być poddany torturom ani nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu” • Art. 5 Kodeksu postępowania funkcjonariuszy porządku prawnego

5 najgorszych narzędzi tortur wszechczasów

5. Żelazna dziewica

4. Krzesło przesłuchań

3. Nabicie na pal

2. Piła

1. Waterboarding – tortura wodna

Dziękuję za uwagę.