rneklem Seimi Bilimsel Aratrma Yntemleri 23 11 2010

Örneklem Seçimi Bilimsel Araştırma Yöntemleri 23. 11. 2010 – Fırat BÖTE – 4

Amaç �Evren ve örneklem arasındaki ilişkiyi açıklayabilecek, �Örnekleme türlerini açıklayabilecek, �Araştırmanın amacı ve olanaklar doğrultusunda uygun örneklemeyi yapabileceksiniz.

Yöntem Araştırma Modeli Evren ve Örneklem Veri Toplama Çözümleme 3

Soru: �Fakültedeki bilgisayar kullanım faaliyetlerinin etkililiği hakkında E. F. öğrencilerinin geribildirimlerinin alınması için bir anket hazırlanmıştır. ◦ Bu anket kaç kişiye uygulanmalıdır? ◦ Anketin uygulanacağı kişiler nasıl belirlenmelidir? 4

EVREN Evren Çalışma Evreni Örneklem Örnek Olay 5

EVREN �Genellenmek istenilen elemanlar bütünü �Ulaşma güçlüğü �Parametre �Sınırlama �Çalışma evreni 6

ÖRNEKLEM q Güçlükler q Maliyet q Kontrol q Etik zorunluluklar q Örneklem q Belli bir evrenden q Belli kurallara göre seçilen q Evreni temsil yeterliği kabul edilen q Küçük kümedir q İstatistik 7

Örnekleme (Sampling) q Evrenden örneklem alma işlemi q Yansızlık-Tesadüfilik-Seçkisizlik q Belli bir örneklem büyüklüğüne ulaşmada, evrendeki her ünitenin örnekleme girebilme olasılığının q belli, q bağımsız ve q birbirine eşit olmasıdır q Kişisel yanlılık, gönüllülük, en kolay ulaşılanı seçme 8

Örnekleme (Sampling) q Eleman örnekleme q Oransız eleman örnekleme q Basit tesadüfi örnekleme q Yalın örnekleme q Yansız örnekleme q Oranlı eleman örnekleme q Tabakalı örnekleme q Gruplandırılmış örnekleme 9

Örnekleme (Sampling) q Küme örnekleme (Grupça örnekleme) q Oransız küme örnekleme q Oranlı küme örnekleme q q q Güçlü q Fiziki alanı daraltma q Maliyet düşüklüğü q Kontrol kolaylığı Sınırlılık q Bireysel ayrılıkları yeterince dikkate almama q Örnekleme yanılgısının artması Kademeli örnekleme: q Küme + küme veya q Küme + eleman 10

Örnekleme (Sampling) sürecinde yapılması gerekenler: � 1. Çalışma evreninin tanımlanması � 2. Evrendekilerin listelenmesi � 3. Örnekleme türünün belirlenmesi � 4. Örneklem büyüklüğünün kararlaştırılması � 5. Örneklemin alınması � 6. Temsilliğin sınanması 11

YÖNTEM Örneklemenin Yapılması � 1. Çalışma evreninin tanımlanması ◦ “Eğitim Fakültelerinde okuyan dördüncü sınıf öğrencileri” � 2. Evrendekilerin listelenmesi ◦ Tam liste �Yansızlık, sonuçları genelleme 12

YÖNTEM Örneklemenin Yapılması � 3. Örnekleme türünün belirlenmesi ◦ Evrendeki elemanların gösterdiği dağılım ◦ Temsilde aranan tamlık ve maliyet 13

YÖNTEM Örneklemenin Yapılması � 4. Örneklem büyüklüğünün kararlaştırılması ◦ a. Evrenin benzeşikliği ◦ b. Değişkenlerin kontrolü-tarama ve deneme ◦ c. Çözümlemedeki gözenek sayısı ◦ d. Örnekleme türü ◦ e. Güven ve sapma ◦ f. Kestirilen evrendeğer Türü: Tanım: “Evrenden hesaplanan ya da örnekleme yoluyla kestirilmek istenen, evrenin ayırıcı bir niteliğine ilişkin değer. Örneğin, evrenin ortalaması. ” ◦ g. Olanaklar 14

YÖNTEM Örneklemenin Yapılması � 4. Örneklem büyüklüğünün kararlaştırılması ◦ a. Evrenin benzeşikliği �Kan, su, toprak, taş, elma �Dünya, ülke, şehir, semt, aile 15

YÖNTEM Örneklemenin Yapılması � 4. Örneklem büyüklüğünün kararlaştırılması ◦ b. Değişkenlerin kontrolü-tarama ve deneme �Tarama modeli �Deneme modeli ◦ c. Çözümlemedeki gözenek sayısı Y C X D A 1 3 B 2 4 16

YÖNTEM Örneklemenin Yapılması � 4. Örneklem büyüklüğünün kararlaştırılması ◦ d. Örnekleme türü �Oransız / Oranlı ◦ e. Sapma ve Güven �e: ± 1 �Güven düzeyi: %95, %99 �Yanılma olasılığı: %5, %1 �Z: 1, 96 – Z: 2, 58 17

YÖNTEM Örneklemenin Yapılması � 4. Örneklem büyüklüğünün kararlaştırılması ◦ f. Kestirilen evrendeğer türü �Ortalama �Ortanca �Standart sapma �Frekans �Oran 18

YÖNTEM Örneklemenin Yapılması � 4. Örneklem büyüklüğünün kararlaştırılması ◦ f. Kestirilen evrendeğer türü �Ortalama �n=((zxss)/e)^2 �Oran �n= (. 25 xz^2)/e^2 19

YÖNTEM Örneklemenin Yapılması � 4. Örneklem büyüklüğünün kararlaştırılması ◦ f. Kestirilen evrendeğer türü �Standart sapmayı kestirme �Önceki araştırmalardaki ss �Pilot gruptan elde edilen ss �Ranj 1/6, …… 1/3 �Uzman görüşleri 20

YÖNTEM Örneklemenin Yapılması � 4. Örneklem ◦ g. Olanaklar büyüklüğünün kararlaştırılması �Benzeşik grup sayısını arttırma �Güven düzeyi ve sapma sınırını değiştirme �Gözenek sayısını değiştirme �Çalışma evrenini daraltma �Küçük örneklemli yinelemeler �En küçük örneklem büyüklüğü �Korelasyon >30 �X^2: 0 ve %20<5 q“Evrenin belli bir yüzdesini örneklem olarak alma işleminin bilimsel bir temeli yoktur” 21

YÖNTEM Örneklemenin Yapılması � 5. Örneklemin alınması ◦ Ad çekme, yazı tura atma �Çekilen eleman kümeye geri atılmalı ◦ Yansız numaralar çizelgesini kullanma �Sayfa: 52: Sütun 5 Satır, 2 yatay okuma � 2500 eleman 4 rakam �Yansız numaralar 8864, 8527, 2018, 8336…. . ◦ Yansız diziden eşit aralıklarla seçme �Sıralama �Aralık: N/n �Yansız başlangıç noktası 22

YÖNTEM Örneklemenin Yapılması � 6. Temsilliğin sınanması ◦ Oranlar: Evren-örneklemdeki cinsiyet, yaş vb. ◦ Örneklem büyüklüğü kestirmede kullanılan ss ile örneklemden elde edilen ss karşılaştırma 23

KAYNAKLAR Arıkan, Deniz. (2009). Ege Üniversitesi Açık Kaynak Ders Materyalleri. Karasar, Niyazi. (2008). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık. 24