Risicotaxatie Sucidaliteit Bert van Hemert Remco de Winter
Risicotaxatie Suïcidaliteit Bert van Hemert Remco de Winter HLOCP-dag 13 september 2007 1
Gradaties van suïcidaliteit • • Zelfbeschadigend gedrag Suïcidale ideatie Suïcidale intentie Suïcidaal gedrag Suïcidepoging Verstoorde suïcide Suïcide Achtergrond 2
Intentie - actie Ideatie Plannen Op beschadiging gericht handelen Lage intentie – meer – overtuiging Vluchtige gedachte aan dood Automutilatie Spreekt over zelfmoordgedachten Medicatie innemen Spreekt over zelfmoordplannen Waardeloosheid Wanhoop Wil niet meer leven Polsen snijden Op dak staan/ langs spoor lopen Poging tot verhanging Organiseren en realiseren 3 van eigen overlijden
Aantallen • Suïcidegedachten • Suïcidepoging - bevolking • Suïcidepoging - ziekenhuis • Suïcides 2. 500 / 100. 000 600 / 100. 000 10 / 100. 000 Achtergrond 4
Suïcide en suïcidepogingen Achtergrond 5
Suïcide en suïcidepogingen Achtergrond 6
Voorspellen – de evidence • Er zijn statistisch significante risicofactoren • Predictieregel biedt onvoldoende sensitiviteit en specificiteit • Geen gerandomiseerde studies • Het verhaal staat centraal Voorspellen is moeilijk, vooral waar het de toekomst betreft (naar Bomans) Achtergrond 7
Beoordeling in 3 fasen A. Voorbereiding B. Risicotaxatie C. Afronding 8
A. Voorbereiding • Organiseer veiligheid • Verzamel relevante informatie – Verwijzer – Behandelaar / dossier / crisisregeling – Andere bronnen • Organiseer de setting – Veilige en rustige gespreksruimte – Gezelschap A. Voorbereiding 9
Organiseer veiligheid • Noodzakelijke somatische zorg • Mobiliseer hulp (112) – Beveiliging / politie – Ambulance • WGBO – – Goed hulpverlener Wilsbekwaamheid (Vervangende toestemming) Zorgvuldigheid! A. Voorbereiding 10
B. Risicotaxatie in 6 stappen 1. 2. 3. 4. 5. 6. Contact maken De poging Psychiatrisch onderzoek Risicofactoren / beschermende factoren Aanvullende informatie Risicoweging BI. Risicotaxatie 11
Gegevens verzamelen BI. Risicotaxatie 12
1. Contact maken • • • Taxatie bewustzijn Respect / empathie / afstand – nabijheid Neutraal / feitelijk Overdracht – tegenoverdracht Contactgroei BI. Risicotaxatie 13
2. De poging CASE - Chronological Assessment of Suicde Events S. C. Shea. The practical art of suicide assessment. J Clin Psychiatry 1998; 59 (suppl 20): 58 -72 BI. Risicotaxatie 14
2. De poging 1. Actuele gebeurtenissen – – Aanleiding Suïcidale intentie (SIS) • Intentie • Planning • Letaliteit 2. Recente voorgeschiedenis – – Recente plannen Recente pogingen 3. Eerdere pogingen – – – Aantal Meest ernstig Meest recent 4. Nabije toekomst – – Huidige suicidaliteit Plannen BI. Risicotaxatie 15
3. Psychiatrische onderzoek Stoornissen • Psychose • Depressie • Intoxicatie / verslaving • Andere stoornissen • Interpersoonlijke dynamiek Symptomen • Bewustzijnsvernauwing • Hopeloosheid • Anhedonie • Ambivalentie • Agressie / agitatie • Angst / paniek • Impulsiviteit BI. Risicotaxatie 16
4. Risicofactoren • • • Demografische kenmerken Psychosociale factoren Lichamelijke ziekte Misbruik voorgeschiedenis Familiare belasting BI. Risicotaxatie 17
4. Beschermende factoren • • • Thuiswonende kinderen Verantwoordelijkheidsgevoel naar familie Positieve sociale hulp Religie Positieve therapeutische relatie Coping vaardigheden BI. Risicotaxatie 18
5. Aanvullende informatie • Heteroanamnese steunsysteem – Suicidaliteit – Ondersteuning • Lopende behandeling • Let op ontbreken van informatie! BI. Risicotaxatie 19
6. Risicoweging BI. Risicotaxatie 20
6. Risicoweging • Ernst van de suïcidaliteit • Inschatten herhalingsrisico • Afwegen van veiligheidsmaatregelen • Non-suïcide afspraken / contract • When in doubt: better safe than sorry BI. Risicotaxatie 21
C. Afronding • Plan maken met de patiënt (op schrift) – Organiseer veiligheid (Beschikbaarheid middelen? ) – Betrek anderen – Wat als … • Nazorg – Informeren – Actieve follow-up • Verslaglegging C. Afronding 22
Samenvatting A. Voorbereiding B. Risicotaxatie 1. 2. 3. 4. 5. 6. Contact maken De poging: CASE-interview (Shea 1998) Psychiatrisch onderzoek Risicofactoren Aanvullende informatie Risicoweging C. Afronding 23
Praktijk richtlijnen www. spoed. psychiatrieweb. nl 24
- Slides: 24