RHUS ya da AARHUS AARHUS SZLEMES KONVANSYONU UN

ÅRHUS ya da AARHUS

AARHUS SÖZLEŞMESİ (KONVANSİYONU) UN ECE Çevre Konularında Bilgiye Erişim, Karar Almada Halkın Katılımı ve Adalete Erişim Anlaşması

ÅRHUS SÖZLEŞMESİ 25 Haziran 1998 Danımarka’nın Aarhus kentinde yapılan “Avrupa yılında için Çevre” konulu Bakanlar Toplantısında yazılmıştır 44 Ülke tarafından imzalanmıştır 30 Ekim 2001 de geçerlilik kazanmıştır

KABUL EDEN ÜLKELER

TEMEL ÖZELLİKLER • İnsan Hakları-Çevre Hakları • Gelecek kuşaklara karşı sorumluluk • Sürdürülebilir gelişme için herkesin katılımı • Hükümetler ve çevre • Halk ve kamu kuruluşlarının demokratik etkileşimi

SÖZLEŞMENİN TEMELİ • Bilgiye erişim • Halkın karar verme sürecine katılımı • Adalete erişim

GENEL ÖZELLİKLER · · · İnsan haklarına dayalı yaklaşım Çatı değil temel Ayrımcılığı yasaklar Kamu kuruluşları ve özel sektör AB onaylıdır Aarhus Avrupa ile kısıtlı değildir

BİLGİYE ERİŞİM- PASİF · Herkes bilgiye erişebilir (ilişkili olmak zorunlu değil) · Zaman limiti: en fazla 1 ay +1 ay · Talep edilecek ücret makul olmalı

ÇEVRESEL BİLGİNİN GENİŞ TANIMI - Çevresel elementlerin durumunu: hava, atmosfer, su, toprak, peysaj, bioçeşitlilik (GDO dahil), ve bunların etkileşimi -Politikalar, planlar, programlar, yasalar, çevresel anlaşmalar ve çevresel karar vermede kullanılan ekonomik analizler - Çevresel etkilerden kaynaklanan insan sağlığı ve güvenliği

İSTİSNALAR - Kamu kuruluşlarının gizli girişimleri - Uluslarası ilişkiler - Ulusal savunma - Kamu güvenliği - Ticari sırlar - Fikri haklar - Kişisel gizlilik - Bitmemiş malzeme - İç iletişim - Mantıksız ve kötü tariflenmiş talepler

DİĞER ÖZELLİKLER · Bilginin talep edilen şekilde (fiziksel, elektronik) verilmeli · Bilgi mevcut değil ise, diğer mercilere iletilmeli · Yazılı ve mantıklı red hakkı

BİLGİYE ERİŞİM– AKTİF • Şeffaflık ve bilgi sistemlerine erişilebilirlik · Uluslarası anlaşmaların , kanunların, politikaların, stratejilerin, programların ve aksiyon planlarının halkın bilgisine sunulması · Kirli atık salım ve taşınması arşivi • İnternet üzerinden bilgiye erişim · Çevre raporları(maks 4 yılda bir)

HALKIN KATILIMI • Karar verme sürecinin erken aşamalarında bilgilendirme konuları: a. Teklif edilen aktivite nedir b. Olası kararlar nedir c. İlgili kamu kuruluşu nedir d. Prosedür i. Zaman planı ii. Halkın katılım fırsatları iii. Halkın dinleneceği zaman ve yer iv. Bilgi alınabilecek ve sorulabilecek merciler v. İlgigi çevresel bilgiler e. Ulusal veya uluslararası etki • Yeterli zaman bırakılmalı • En erken aşamada katılım

HALKIN KATILIMI • Kamu kuruluşunun vereceği bilgiler a. Yer, fiziksel ve teklik bilgiler, atık ve emisyon b. Tahmini çevresel etkiler c. Alınacak önlemler d. Teknik olmayan özet e. Ana alternatifler Karar halkın katılımı neticesinde verilir Halkın katılımı için prosedürler Verilen kararın detaylı gerekçeleri

ADALETE ERİŞİM • Bilgiye ulaşan herkese adalete ulaşım hakkı • Mahkemeye veya özel olarak atanmış mercilere (örn. Ombudsman) başvuru hakkı · Eğer mahkeme olacaksa başvuru için talep edilecek ücret makul olmalı · Kararlar bağlayıcı olmalı • Prosedürler adil, eşit, kısa süreli ve ucuz olmalı · Mahkeme kararları halka açık olmalıdır · Parasal engelleri ortadan kaldıracak mekanizmallar olmalıdır

PRTR Kirli atıkların salımı ve taşınması hakkında protokol: • İlk uluslararası bağlayıcı anlaşma • Arşivlerin tutulması • Amaç kirli atıkların engellenmesi değil, kirli atıklar hakkında detaylı bilgilendirme •

GDO Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar: • İlk olarak çevreye salımı • Pazara çıkışları

Daha fazla bilgi için THE ÅRHUS CONVENTION web sitesi http: //www. unece. org/env/pp