RGTSEL LETM r Gr Dr nan GNEY inancguneyamyogmail

ÖRGÜTSEL İLETİŞİM Öğr. Gör. Dr. İnanç GÜNEY inancguneyamyo@gmail. com Adana MYO

1. İletişim Nedir? �İletişim, bilgi ve anlamların kaynaktan hedefe aktarılmasıdır. İletişim bilgiyi yaymak, insanları eğitmek, eğlendirmek, etkilemekle birlikte asıl amaç bilgi vermektir. İletişim kısa, açık, net, anlaşılır ve doğrudan olmalıdır. �Kişiler arasında birbiriyle bağlantılı olarak her türden ve her düzeyde bilgi, duygu ve düşünce alışverişidir. �İletişim, bir kişiden diğer kişiye veya kişilere “bilgi” veya “anlam” iletim sürecidir. İnsan; sosyal bir varlıktır. Bu nedenle, çevresiyle ilişki kurarak yaşar. İnsanın davranışı, konuşması, duruşu, jest ve mimikleri, oturma şekli vb. kendini ifade etmesi yani çevresine mesaj iletmesidir.

� 1. İletişim Nedir? �İnsan sosyal bir varlıktır ve yaşamını sürdürebilmesi için çevresiyle sürekli iletişim kurma ihtiyacı içerisindedir. İnsanın biyolojik bir varlıktan sosyal bir varlığa dönüşmesini sağlayan en önemli unsurun iletişim olduğunu söylemek mümkündür. İnsan anlamak ve anlaşılmak ihtiyacındadır. �İnsanoğlu çevresinde olup bitenleri anlamak ve kendini çevresindekilere anlatabilmek için sürekli iletiler alır ve sürekli iletiler yollar. Onun her davranışı, konuşması, susması, duruşu, yüz ifadeleri, oturuş biçimi kendini anlatma çabasından kaynaklanmaktadır.

�İnsanların iletişim kurmadan yaşaması daha doğrusu herhangi bir iletişim aktivitesi içinde olmadan yaşaması zor görünmektedir. Gazete okumak, televizyon haberlerini dinlemek, yoldaki trafik işareti, reklam panoları ve benzeri diğer unsurlara maruz kalmamız aslında iletişimin bir parçası olarak görülebilir. Bu noktada iletişim kavram olarak içerisinde paylaşım ve etkileşim edimlerini içermektedir

� İletişim kavramı çok farklı alanlarda kullanıldığı için iletişim kavramına her alana özgü anlamlar yüklenmektedir. Bu nedenle iletişim kavramının herkes tarafından kabul edilen bir tanımını yapmak neredeyse olanaksızdır, ancak iletişim denince akla genellikle insanlar arası iletişim ve bu amaçla kullanılan araçlar gelmektedir. Türk Dil Kurumu (TDK) sözlüğüne göre iletişim, duygu ve düşüncelerin, akla uygun şekilde başkalarına aktarılması, bildirim ve haberleşme olarak tanımlanmaktadır. Buna ek olarak iletişimle ilgili diğer tanımlar aşağıdaki gibi sıralanabilir. • İletişim bir organizmanın bir uyarıcıyla gösterdiği ayırıcı tepkidir • İnsanın olduğu heryerde kişiler, gruplar ve türler arasında karşılıklı gerçekleşen, mesajların değiş-tokuşu sürecidir (Cemalcılar, 1988: 305). • Duygu, düşünce, fikir, bilgi ve kültürü kapsayan anlamların semboller yardımıyla aktarıldığı bir süreçtir (Tutar, 2003: 34). • Anlamları itibarıyla uzlaşılmış simgeler yoluyla değişik zaman ve mekan boyutlarında gerçekleşen bilgi, düşünce ve duyguların aktarılması ve alış-verişidir. • Bilgi, düşünce, duygu, tutum ve kanılarla, davranış biçimlerinin

2 - İletişimin Amacı � İletişim kişilerarası ilişkilerin aracıdır. � İnsanlar ister tek başına, ister toplumla birlikte yaşasın, amaçlarına iletişim kurarak ulaşabilir. İnsanda iletişim kurma ihtiyacı, çevreyi etkileme isteğinden kaynaklanır. Bu nedenle iletişim, ister bilgiyi yaymak, ister eğitmek, ister eğlendirmek, ya da yalnızca anlatmak için olsun, asıl amaç, bilgi verme ve karşıdakini etkilemektir. Bunların dışında yeme, içme, barınma gibi temel fizyolojik ve güvenlik ihtiyaçlarımızı da iletişim kurarak karşılarız. � İletişim sayesinde insanlar zihinlerindeki kavram ve fikirleri açığa vurma, onları paylaşma ve değerlendirme olanağına sahip olurlar. Başkalarını etkileme ve onlardan etkilenme, yararlanma, yararlı olma ve bir başarı gösterme iletişim sayesinde mümkün olur. İnsanlar arasında yaşanan ilişkilerin sürmesi de yine iletişim sayesinde mümkün olur.

İletişimin temel özellikleri şunlardır: �Bilinçli ya da bilinçsiz olarak gerçekleşebilir. �Kullanılan sembollere, alıcı ve kaynak farkı anlamlar verebilir. �Sözcüklerle ve beden diliyle gerçekleşir. �Sözel olmayan iletişim duyu organlarıyla algılanabilir. �Geri – bildirme gereksinim duyan çift yönlü bir eylemdir. �Meydana geldiği ortamdan etkilenir.

3. İletişimin Önemi İletişim; insan ilişkilerinin ana unsuru olarak paylaşmak demektir. İnsan anlamlı ve mutlu bir yaşam için çalışır. İletişim ne kadar sağlıklı ve anlamlı ise başarı, ekonomik gelişim, kişisel bütünlük ve ruh sağlığı da o kadar iyi olur. �İletişim Türü (Oransal Olarak) İletişim Türü (Saat Olarak) -Yazma % 9 -Yazma 1. 5 saat - Okuma % 16 - Okuma 3 saat - Konuşma % 30 -Konuşma 4. 5 saat - Dinleme % 45 -Dinleme 7 saat

� İLETİŞİMİN ÖNEMİ � Her insanın iletişim konuşunda temel düzeyde de olsa bilgi sahibi olması gerekmektedir çünkü iletişim yaşamımızın merkezinde yer alan önemli öğelerden bir tanesidir. Etkili iletişim insanların mesleki yaşamlarında sorunları çözmelerine yardımcı olurken kişisel yaşamlarında da ilişkilerini iyileştirmelerine ve sürdürmelerine yardımcı olur. İletişim uzmanları zayıf iletişimin birçok sorunun temelinde yer aldığını ve etkili iletişimin de bunun tek çözümü olduğunu düşünmektedirler. � İletişim kuramlarını, araştırmalarını ve uygulamalarını anlamak hayatınızda anlamlı değişikliklere neden olacaktır. İletişim ilkeleri ve pratikleri arkadaşlar, aile ve hatta uluslararasındaki sürtüşmeleri çözebilir. Tabii ki bunun için öncelikle doğru olarak algılanmaları gerekir. Tüm bunlar iletişimi iyi öğrenmenin ve uygulamada kullanmanın dünyayı sorunsuz bir yer haline getireceği anlamına gelmez, iletişimi sihirli bir değnek olarak düşünmek yanlış olabilir ancak iyi iletişimin birçok sorunun oluşmasına engel olacağı ve

Etkin bir iletişim kurulabilmesi için aşağıdaki özellikleri taşıması gerekir: � İletişim sürecinde, mesaj, hedef kitlenin dikkatini çekecek şekilde dizayn edilmelidir. Mesajın kodlanmasında, yayınlanmasında, dağıtılmasında buna özel bir önem verilmelidir. � İletinin kodlanmasında kullanılan simgelerin iletiyi gönderen kadar, iletiyi alacak ve algılayacak hedef tarafından da bilinen simgeler olmalıdır. � İletişimin etkili olabilmesi için, ileti, insanların bireysel gereksinimlerine seslenmeli, bu gereksinimlerin farkına varmalarına, gidermelerine yardımcı olmalıdır. � Hedefin temel değerlerini, tutumlarını, grup normlarını bilmek ve ona göre mesajı kodlamak, iletişimin etkinliğini artırır. � İletinin hedef tarafından tam olarak algılanabilmesi için

�İletilerdeki bilgilerin dikkat çekebilmesi ve kolay algılanabilmesi için, yabancı bir ileti göndermekten kaçınmak gerekir. �Etkin iletişim kurabilmek için, hazırlayıcı iletişim süreci ile hedef kitlenin bilgi/algılama düzeyi yükseltilmelidir. �İletişimde hazırlayıcı iletişim çabasına rağmen, kırılmayacak dirençlerin de olacağı unutulmamalıdır. �İleti, başlangıçta, hedefin değer, tutum beklenti ve davranış kalıplarına ters düşmemeli; hedef iletiyi kabule hazır duruma getirmelidir. Doğru mesaj, doğru zamanda verilirse etkin olur.

4 - Etkin iletişim bize neler kazandırabilir? 1 �Başkalarını daha iyi anlayıp kendimizi daha iyi anlatabiliriz, �Karşımızdaki kişiyle onu kırmadan ve incitmeden tartışabiliriz. �Başkalarının önünde özgüvenle konuşabiliriz. �Fikir ve önerilerimize daha kolay destek bulabiliriz. �İnsanlarla içten ilişkiler kurabiliriz.

Etkin iletişim bize neler kazandırabilir? -2 �Çok daha az incinir ve başkalarını da incitmeyiz. �Bize yönelik tepki ve eleştirilere gerektiği gibi yanıt verebilir başkalarına yapıcı eleştiriler getirebiliriz. �Yararlı tavsiyeler alabilir, başkalarına gerçekten işlerine yarayacak önerilerde bulunabiliriz. �Geçinilmesi zor insanlarla başa çıkabiliriz.

Etkin iletişim bize neler kazandırabilir? -3 �Başkalarının fikir, deneyim, alışkanlık ve tutumlarından daha çok yarar sağlayabiliriz. �Anlamlı ve hoş sohbetler yürütebiliriz. �İlişkilerimizde birbirimizin fikirlerinden yararlanmamız, hem bizin hem onların içindeki yaratıcılığı açığa çıkarabilir. �Doğru bilgilere daha çabuk ulaşabiliriz.

Etkin iletişim bize neler kazandırabilir? 4 �Gereksiz tartışmalardan kaçınabiliriz, �Öfke, korku ya da çekingenliği alt edebiliriz. �Başkalarını istismar etmeden yada suçlamadan kendi haklarımızı koruyabiliriz. �Hakaret, alay yada diğer sözlü saldırıları insanca geri çevirebiliriz.

Etkin iletişim bize neler kazandırabilir? 5 �İnsanlarla işbirliği yapabiliriz. �Yaptığımız işi daha çok severiz. �Dost çevreniz genişletebiliriz. �Huzur ve sevgi dolu bir aile yaşamımız olabilir. �Takdir eder ve takdir ediliriz.

� İLETİŞİM İLKELERİ � İletişim kendinizde başlar: Kendinizi nasıl gördüğünüz, nasıl iletişim kurduğunuzu belirler. Birey olarak dünyaya ilişkin kavrayışımız onunla ilgili deneyimlerimizle sınırlıdır. Her birey, kendilerinin merkezinde oldukları ve sürekli olarak değişen birçok deneyimle birlikte yaşamaktadır. İletişim konusunda çalışan birçok bilim adamı ve sosyal bilimci, insanların, diğerlerinin onlara nasıl davrandığının ve onlara hangi mesajları gönderdiğinin bir ürünü olarak şekillendiklerine inanmaktadırlar. � İletişim diğerlerini içerir: Filozof George Herbert Mead (1967) kişilerin kurdukları iletişimle var olduklarını söylemektedir. Bir çocuk diğer insanların beklentileri doğrultusunda, sözlü ve sözsüz semboller aracılığıyla rollerini onaylamayı öğrenir. Kişi kendi öz saygısını ve nasıl bir insan olduğuna ilişkin inancını tabii ki kendisi belirler, ancak bunun yanında diğer insanların sizi sınıflandırdığı da bir gerçektir. Diğer insanlardan

� İLETİŞİM İLKELERİ � İletişimin hem bir içeriği hem de bir ilişkili boyutu vardır: Tüm iletilerin bir içeriği bir de ilişkili boyutu vardır. Yani her iletinin bir düz anlamı bir de yan anlamı vardır diyebiliriz. İletiler gerçek davranışın ne olması gerektiğini belirtir ve iletişim kuranlar arasında bir ilişki durumunu ortaya koyar. Bunlar her iletinin içinde yer alan iki önemli öğedir. İletinin içeriği beklenen davranışı tasvir ederken, ilişkili boyut ise nasıl yorumlanması gerektiğini anlatır. Bu anlamda iletişim kişiler arasındaki anlamların değiş-tokuşu olarak ele alınmaktadır. � İletişim karmaşık bir süreçtir: Bazılarına göre iletişim basitçe bir kaynaktan diğerine bilginin aktarılmasıdır. Bu mantıkla iletişim tanımlandığında herhangi bir zamanda bir web sayfasındaki bilgiye eriştiğinizde iletişim gerçekleşmiştir denebilir. Ancak bildiğiniz gibi bu temel durumda iletişim gerektiği gibi gerçekleşmemektedir. Örneğin bilmediğiniz bir dilde yazılmış bir web sayfasına eriştiğinizde, hiçbir iletişim gerçekleşmez. Eğer okuduğunuz yazı çok karmaşıksa orada aktarılmak istenen mesaj tam olarak anlaşılmayabilir. Basitçe birinin size söylediği bir şeyi

İLETİŞİM İLKELERİ � İletişimin niceliği, iletişimin niteliğini arttırmaz: Kurduğumuz iletişimin miktarının artması daha doğru, daha iyi ve anlamları paylaşabildiğimiz etkili bir iletişim kurduğumuzun göstergesi olamaz. Fazla bilgi yanlış anlamalara neden olabilir, dinleme ve empati becerilerini işe koşmayı zorlaştırabilir. İletişim laf kalabalığına dönüştüğünde olumlu sonuçlara götürmez. Bu nedenle kurulan iletişimin niteliği daha önemlidir. � İletişim kaçınılmazdır, geriye döndürülemez ve tekrar edilemez: İletişim hayatımızın hemen her anında gerçekleşmektedir. Hiç kimseyle iletişim kurmadığımız anlarda bile kendimizle iç iletişim kurar, düşünür, hayal kurar, planlar yapar ve bizi çevreleyen dünyaya tepkiler veririz. Sessiz kaldığımız kendimizle iletişim kuramadığımız zamanlarda bile çevremizdeki diğer insanları gözlemler ve onların davranışlarından çıkarsamalar yaparız. Diğer insanlar bize bir mesaj

İletişimin Temel Özellikleri İletişim üzerine yapılan çalışmalar, insanlar arası iletişimin üç temel özelliğinin olduğunu göstermektedir. Ø Bunlardan birincisi iletişim etkinliğinin insanları gerektirmesidir. İletişim, ancak insanların birbirlerini anlama ihtiyaçları sayesinde kurulabilir. Ø İkincisi iletişim, paylaşmayı gerekli kılar; yani iletişimde gönderici ve alıcı, mesajın ortak bir anlamı üzerinde anlaşmalıdır. Ø Üçüncüsü, İletişimde sembollerin kullanılmasıdır. Semboller; jestler, mimikler, sesler, harfler, rakamlar ve sözcüklerdir. Alıcı ve gönderici mesaja aynı anlamı verdikleri zaman, tam olarak iletişim ortaya çıkar.

İletişim olgusunun üç temel özelliğine ilave diğer temel özellikleri de vardır. Bu özellikler a) İletişim insan davranışlarının bir ürünüdür. b) İletişim dinamik bir olgudur. Kültürel yapıdaki değişime paralel olarak iletişimde değişir. Yeni çevresel olguların ortaya çıkması, yeni deyimlerin, yeni kelimelerin ortaya çıkmasına yol açmıştır. c) İletişim belirli kalıplara bağlıdır. İletişim belirli kalıplar içerisinde gerçekleştirilir. İletişim kalıpları, genel kültürel yapıya bağlı olarak gruplarca oluşturulur ve kişilerin kabul etmeleri oranında süreklilik kazanır. d) İletişimde ilk dakikalar (ilk izlenim, başlangıç) önemlidir. Karşı karşıya gelen iki kişi arasındaki ilk etkileşim, iletişim sürecinin önemli bir belirleyicisidir. Bu etkiyi yaratan faktörler, karşılan kişinin beden dilinden, kullandığı kelimelere ve kişinin taşıdığı aksesuarlardan içinde bulunduğu fiziksel ortam nesnelerine kadar geniş bir dağılım gösterir. İşte bütün bu faktörlerin bileşkesi "algılayan kişinin" değerlerinde bir yer bulur ve o çerçeve içerisinde yorumlanır.

e)İletişim sadece bilgi alışverişi değildir. Duygu ve düşüncelerin bilgi olarak aktarılmasındaki eylemler ve bu eylemlerin biçimi iletişimin özünü yapılandırır. Bu iletişimin evrensel yönüdür. Bilgiyi veriş biçimi, bir başka deyişle, sözlerin bedendeki karşılıkları, iletişimi değerlendirmemizde ikinci önemli noktadır, iletişimde bilgilenmek ve öğrenmek "anlamak" değildir. f) İletişim kişiye karşın değil kişiyle yapılır. İletişim başka bir kişiyle birlikte yapılandırılan bir süreçtir. Bu nedenle bireylerden birinin aktif oluşu, diğerinin ise bu eylemi izlemesi iletişim kurulamaz. Eğer alıcı kişi hazır değilse, iletişim kanalı kapalı demektir. Böyle bir ilişki; düşündüğümüz anlamda doğru ve sağlıklı bir anlama ve anlaşma doğurmaz. g)İletişimde kullanılan semboller bir bütündür. İletişimde kullanılan kelimeler, eller, gözler gibi bütünlüğünden soyutlayarak ve süreçteki bir kesite bakarak değerlendirmeye çalışmak bizi yanıltabilir. Sözsüz iletişim işaretlerini veya sözlü iletişim içeriğini tek değerlendirerek sonuçlara varmak yanıltıcı olabilir.

İLETİŞİMİN TEMEL ÖZELLİKLERİ 1) İletişim, her zaman her yerdedir. İletişim günümüz insanın yaşamının yaklaşık dörtte üçünü kaplayan bir olgudur. 2) İletişimde temel amaç çevre üzerinde etkin olmaktır. Her iletişim durumunda insanların kendilerine özgü beklenti ve amaçları vardır.

İletişim anlamların paylaşımıdır. Belli uyarıları anlamlı iletiler olarak algılamaya koşullandığınız için bunları değerlendirip anlamlandırabiliyoruz. 4) İletişim değişik katmanlarda gerçekleşir. Bizi kuşatan iletişim ağı içinde seçip algıladığımız uyarıcılar iletişim davranışlarımızın kaynağıdır. Bu davranışlarımız işlevsel açıdan birkaç katmanda gerçekleşir: 3)