RETM STRATEJLER KuramStratejiYntemTeknik Kuram Strateji Yntem Teknik RETM

ÖĞRETİM STRATEJİLERİ

Kuram-Strateji-Yöntem-Teknik Kuram Strateji Yöntem Teknik

ÖĞRETİM STRATEJİLERİ SUNUŞ (ALIŞ) YOLU (P. D. Ausubel) BULUŞ (KEŞFETME) YOLU ARAŞTIRMAİNCELEME (SORUŞTURMA) YOLU (J. S. Bruner) (J. Dewey-Suchman)

SUNUŞ YOLU STRATEJİSİ 1. Tanımı David Ausubel tarafından geliştirilmiştir. Ausubel'e göre “öğrenciler bilgileri keşfetmekten çok hazır alırlar” Birey, herhangi bir konu alanıyla ilgili kavramları, ilkeleri, kendine sunulanı alma yoluyla kazanabilir (Alış yoluyla öğrenme).

2. Ne zaman kullanılır? § KAZANIMLARIN, bilişsel alanın “bilgi”, duyuşsal alanın “alma”, psikomotor alanın “uyarılma” basamakları old. § § § Derslerin giriş ve sonuç (özetleme) bölümlerinde, Kavram ve genellemelerin açıklanması gerektiğinde Aktarılması gereken sınırlı bir içeriğin olduğu durumlarda, Ön öğrenmelerin yeterli olmadığı durumlarda, Grubun kalabalık olduğu durumlarda, Öğretime ayrılan zamanın kısa ve sınırlı olduğu durumlarda sunuş yolu ile öğretim stratejisi tercih edilir.

3. Temel özellikleri § Öğretmen merkezlidir § Öğretmen aktif, öğrenci pasif dinleyici rolündedir. § Bilgiler, bütünden parçaya, genelden özele doğru bir sıra izler. (tümdengelim). § Sunulan bilgiler, bol örnekle desteklenmelidir (kavram/ilke + örnek).

3. Temel özellikleri § Kavramlar ve soyut konuların öğretiminde § Anlamlı öğrenmenin gerçekleşmesi için ders sunumunda aşamalılık ilkesine uyulmalı, § ön örgütleyicilere (başlıklar, şekil, resim vb. ) yer verilmelidir.

4. Avantajları § zamandan tasarruf sağlamaktadır. § Bilgi düzeyindeki hedeflere ulaşmada, soyut kavram veya ilkelerin açıklanmasında en etkili stratejidir. § Dinleme ve anlatım becerilerini geliştirir. § Öğrenci grubunun kalabalık olduğu ve sürenin sınırlı olduğu durumlarda en ekonomik stratejidir.

5. Sınırlılıkları § Ezbere dayalı ve yüzeysel öğrenmeler gerçekleşebilir. § Dikkat dağıtıcı, sıkıcı ve tekdüze bir öğretim süreci ortaya çıkabilir. § Yaratıcılığı ve bağımsız düşünceyi sınırlandırabilir. § Üst düzey (analiz-sentez ve değerlendirme) hedeflerin gerçekleşmesinde etkili değildir.

BULUŞ (KEŞFETME) YOLU STRATEJİSİ

2. Ne zaman kullanılır? • Kavrama ve daha üst düzey hedeflerin gerçekleştirilmesinde, • İlke ve genellemelere öğrencinin ulaşması istenen durumlarda, • Derslerin geliştirme boyutunda kullanılır.

3. Temel özellikleri • Bu yaklaşıma göre ders işlenirken, ipucu dışında hiç bir açıklamada ve anlatımda bulunulmaz, yalnız yol gösterici olunmalıdır. • Öğrenciye sorulacak sorular açık uçlu olmalı ve cevapları da gerekçeleriyle açıklanmalıdır. • Öğretmen, bu yaklaşımda genellikle, tümevarım, analoji gibi akıl yürütme türlerinin öğrencilerce kullanılmasını sağlayacak etkinlikleri, öğrenme-öğretme ortamında işe koşmalıdır.

3. Temel özellikleri • İlkelerin ve genellemelerin, nedenleri, niçinleri, nasılları öğrenci tarafından bulunduktan sonra, öğrenciden bunlara uygun düşen yeni örnekler istenmelidir. • Buluş yoluyla öğretimde örnekler önemli bir yer tutar. • Öğrenci, örnek olan ve olmayan durumlardan hareketle ilke ve genellemelere ulaşır. (Örnek+ilke/genelleme) (Tümevarım)

4. Uygulama aşamaları 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Öğretmen örneği sunar, Öğrenci örneği tanımlar (betimler), Öğretmen ek örnekler sunar, Öğrenci örnekleri tanımlar ve önceki örneklerle ilişkilendirir (karşılaştırır), Öğretmen zıt örnekler ve örnek olmayan durumları sunar, Öğrenci zıt örnekleri karşılaştırır ve örnek olmayanları belirler, Öğrenci örnekleri ilişkilendirir, yorumlar ve ifade eder, Öğretmen, öğrencilerden ek örnekler ister, Öğretmen, öğrencilerin teşhis ettiği özellikleri, ilişkileri ya da ilkeleri vurgular,

5. Avantajları • Öğrencilerin ilgi ve dikkatleri üst düzeydedir. • Öğrencinin merak güdüsünü uyandırır ve güdülenmişlik düzeyini yükseltir. • Öğrenci ilkeye ve genellemeye ulaşma sürecinde aktif olduğundan derinlemesine ve kalıcı öğrenme gerçekleşir. • Problem çözme becerisini geliştirir. • Bireysel öğretim olanağı sağlar. • Öğrenme zevkli hale gelir.

6. Sınırlılıkları • Uzun zaman gerektirir. • Kalabalık öğrenci gruplarında etkisi zayıflar. • Öğrencilerin bireysel farklılıkları süreci olumsuz etkileyebilir. • Buluş için gerekli araç-gereçlere her zaman ulaşılamayabilir. • Bazı ders ya da konuların öğretiminde etkisi zayıflar. • Maliyeti yüksektir.

2012 KPSS Buluş yoluyla öğretimi kullanarak dersinde karışımları işlemek isteyen öğretmen, öncelikle karışımlara örnekler verir. Öğrenciler örnekleri betimledikten sonra öğretmen ek örnekler verir ve öğrencilerin bu örnekleri betimleyerek önceki örneklerle karşılaştırmalarını sağlar. Buna göre, ders aşağıdaki aşamalardan hangisiyle devam etmelidir? a)Öğrencilerin zıt örnekler vermesi b)Öğretmenin, örnek olmayan durumlar vermesı c)Öğrencilerin ek örnekler vermesi d)Öğrencilerin, zıt örnekleri öğretmenin örnekleriyle karşılaştırması e)Öğrencilerin örneklerden kurala ulaşması

ARAŞTIRMA-İNCELEME (SORUŞTURMA) YOLU STRATEJİSİ 1. Tanımı John Dewey'in ileri sürdüğü bu strateji, öğrencilerin araştırma-inceleme yoluyla öğrenmelerine dayalıdır. • • Öğrenme, hedeflere uygun, öğrenciye uygun ve gerçek hayatla ilişkili problemler üzerinde, problem çözmenin adımlarının kullanılması ile gerçekleşir. • Tümüyle öğrencilerin araştırma ve inceleme yapmalarına ağırlık verdiğinden, öğrenci merkezlidir.

1. Tanımı • Bu strateji kullanılırken önce dersle ilgili temel kavramlar belirtilmelidir. • Öğrencilerin bu kavramlarla ilgili ön koşul davranışları kazanmaları sağlanmalıdır.

2. Ne zaman kullanılır? Bu strateji, öğrenciye kazandırılacak hedef davranışlar; bilişsel alanda uygulama, analiz, sentez ve değerlendirme, duyuşsal alanda örgütleme ve kişilik geliştirme, psikomotor alanın tüm basamaklarında ise kullanılabilir.

3. Uygulama aşamaları 1. Problemin farkına varılması (problemi hissetme ve onunla yüzleşme) 2. Problemin tanımlanması (Problem durumunu tanımlama ve netleştirme) 3. Problemin çözümüyle ilgili hipotezlerin (denence) kurulması 4. Problemin çözümü ile ilgili verilerin toplanması 5. Çözüm yollarının uygulanması (denencenin test edilmesi) 6. Çözümün ortaya konması

4. Avantajları • Problem çözme becerilerini geliştirir. • Bağımsız düşünme ve bilimsel düşünme becerilerini geliştirir. • Problem çözmenin (bilimsel düşünmenin) adımlarını gerçek hayattaki sorunların çözümünde kullanır.

5. Sınırlılıkları • Uzun zaman alır. • Sınıf dışı çalışmalar gerektirir. • Araştırmanın sınırları iyi çizilmezse, hedeflerden sapabilir. • Her konunun öğretiminde kullanılmaz. • Önkoşul öğrenmelerin eksik olduğu durumlarda kullanılmaz. • Pahalı olabilir.

STRATEJİLERİN SEÇİLİP UYGULANMASINDA DİKKAT EDİLECEK İLKELER (1) Sunuş yolu ile öğretme Buluş yolu ile öğretme Araş. -soruşturma yolu ile öğretme 1. Hedef davranış, bilgi, alma, uyarılma basamaklarından birinde olmalıdır. Hedef davranış, kavrama, analiz, değerlendirme, tepkide bulunma, değer verme basamaklarında olmalıdır. Hedefler uygulama ve analiz, sentez, örgütleme, kişilik, devinişsel alanda tüm basamakları kapsamalıdır. 2. Önce ilgili kavramlar açıklanmalı ve örneklendirilmeli. İlke buldurulmalı. Problemler öğrencilere dağıtılmalı.

STRATEJİLERİN SEÇİLİP UYGULANMASINDA DİKKAT EDİLECEK İLKELER (2) Sunuş yolu ile öğretme 3. Dönüt alınmalı, yeterli değilse tekrarlanmalı. Buluş yolu ile öğretme Tartışma ortamı açılmalı, pekiştireç verilmeli. 4. Doğru yanıtlara Öğretmen pekiştireç verilmeli. açıklamada bulunmamalı, orkestra şefi gibi davranmalı. Araş. -soruşturma yolu ile öğretme Problem çözümü ile ilgili çözüm sınıftan istenmeli, gerekçe sorulmalı, çözdürülmeli. Her öğrenciden araç-gereç istenmeli ve çözümde gözlem yapılmalı.

STRATEJİLERİN SEÇİLİP UYGULANMASINDA DİKKAT EDİLECEK İLKELER (3)_ Sunuş yolu ile öğretme Buluş yolu ile öğretme Araş. -soruşturma yolu ile öğretme 5. Öğretmen, sürekli (5 - Öğrenciler, akıl 6 dakikadan fazla) yürütmeye konuşmamalı. yönlendirmeli. Öncelikle ön koşul hedef davranışlar kazandırılmış olunmalı. 6. Her öğrenciye söz hakkı vermeli, göz iletişimi kurulmalı. Öğretmen yol gösterici (rehber) olmalı. Yeni örnekler istenmeli, örnekler tartışılmalı. 7. “Anlaşılmayan yer var Tartışmanın başka mı? ” diye sormalı. yöne kaymasına izin verilmemeli. Birçok yöntem ve teknikler bir arada kullanılmalı.

• Ders • Konu Sunuş yolu ile öğretmeye örnek : Türkçe : Mektup yazma • Dikkat çekme • Oda aydınlığındaki ani değişmeler, ses değişmeleri; öğretmenin ses tonundaki alçalma, yükselme, vurgulamalar, el çırpma, zıt uyarıcılar vb. dikkat çekmede kullanılan bazı uyarıcılardır. • Öğretmenin dersin başında konuyla ilgili kasetten dinleyeceği öykü, şiir, videodan izleyeceği film kendisinin farklı giysilerle sınıfa girmesi dikkat çekici etkinliklerdir.

• Örneğin: Haberleşme ilgili bir ünitenin işlendiği bir günde öğretmenin postacı şapkası giymiş ve postacı çantası almış bir biçimde “Bak postacı geliyor, selam veriyor” şarkısını söyleyerek sınıfa girmesi öğrencilerin dikkatini konu üstüne çeken bir etkinliktir.

Sunuş yolu ile öğretmeye örnek • Öğrenciyi Hedeften Haberdar Etme ve Benimsetme: Öğretmen “mektup yazma ve postalama” konusunun işlendiği bir derse başlarken öğretmenin bir tanıdığından, öğrencisinden vb. gelen bir mektubu okuyarak derse başlayabilir. Sonra öğrencilerden mektup yazmayı gerektirecek derecede uzaklarda bir tanıdıklarının olup olmadığı sorulur. Olumlu cevaplar üzerine “biz bugün bu derste mektubun nasıl yazılıp, nasıl postalanacağını öğreneceğiz. Böylece her istediğiniz zaman, istediğiniz kişiye mektup yazıp postalayabileceksiniz” diyerek öğrencileri hedeften haberdar eder ve hedefi benimsetir.

Sunuş yolu ile öğretmeye örnek • Ön Öğrenmelerin Hatırlanmasını Sağlama Yeni öğrenmelerin oluşumu için gerekli uyarıcıları vermeden önce, yeni öğrenmeyle ilgili olan önceki öğrenmelerin kısa süreli belleğe (işleyen belleğe) geri getirilerek hatırlanması sağlanmalıdır. Böylece önkoşul öğrenmeler kullanıma hazır hale getirildikten sonra yeni öğrenmelere geçilmeli, eski ve yeni öğrenmeler arasında ilişkiler kurularak anlamlı öğrenme sağlanmalıdır. Daha önce zihinde var olan ilgili şema harekete geçirilerek yeni bilgi ile genişletilebilir ya da tamamen bu konu ile ilgili yeni bir şema oluşturulabilir.

Sunuş yolu ile öğretmeye örnek • Uyarıcıları Sunma: • Dersin bu aşamasında yeni öğrenilecek davranışlarla ilgili uyarıcılar sunulur. Öğrenilecek ürüne bağlı olarak sunulacak uyarıcılar da farklılık gösterebilir. • Kavram ya da ilke öğrenilecekse, onların temsilcileri olan semboller, nesneler, modeller, numuneler, gerçek varlık ya da olaylar gösterilebilir. İşitsel, görsel ve diğer duyu organlarına hitap eden uyarıcılar sunulabilir. • Eğer bir öğrenme/çalışma stratejisi öğrenilecekse; öğretmen stratejiyi sözel olarak açıklayabilir. Bunun yanı sıra da stratejiyi adım uygulayarak gösterebilir.

• Motor beceri öğrenilecekse; temel hareketler ve kazandırılması hedeflenen davranışlar adım açıklanarak gösterilmelidir. • Tutumların öğrenilmesinde ise; kazandırılacak davranışı sevilen insan modelleri ya da ilgi çekici çizgi film kahramanları göstererek uyarıcı olmalıdır. • Sunulacak uyarıcıların etkili olabilmesi için öğrencilerin dikkatini çekici, öğrencilerin öğrenme konusu üstünde odaklanmasını sağlayıcı nitelikte olmalıdır. • Örneğin; mektup yazma konusunda uyarıcı olarak öğretmene, anne veya babaya, arkadaşa vb. yazılan mektuplar tepegözle yansıtılarak okunabilir.

Sunuş yolu ile öğretmeye örnek • Öğrenme Rehberi Sağlama: • Bu aşamada öğrenciye, kendine öğrenmesi için öğrenme stratejileri sağlanmaktadır. • Öğrenilecek bilgi, sözel bilgi ise, öğrenme rehberi, öğrencinin anlamlı öğrenmesini sağlayan bellek destekleyicileri olabilir. • Öğrenilecek bilgi, kavram ya da kural ise, öğrenme rehberi; kavramın ya da kuralın kapsadığı alt kavram ve kurallar arasındaki ilişkileri gösteren şemalar/haritalar, örnekler ve sözel ifadeler olabilir. • Öğrenilecek davranış motor beceri ise, becerinin sıkça tekrar edilmesi, otomatikleşinceye kadar pratik yapılmasıdır. . • Öğrencinin bilgiyi kodlamasını sağlamalı ve daha sonra bilgiyi uzun süreli bellekten geriye getirmesinde/hatırlamasında ipucu görevi görmelidir.

Sunuş yolu ile öğretmeye örnek • Yukarıdaki mektup yazma örneğini devam ettirecek olursak; öğrenme rehberi olarak öğrencilere neler sağlanabilir? • Yeni kazandırılacak davranış olan mektup yazma ile ilgili uyarıcı olarak tepegözle yansıtılan bir kaç mektup okunmuştu. Öğrencinin mektup yazabilmesi için, bu mektupların ortak özellikleri çıkarılarak, mektup yazmada dikkat edilecek kurallar belirlenir ve daha önce öğrenilmiş olan kompozisyon yazmanın ilk aşaması olan planlama aşaması hatırlanır ve mektup yazmaya da ilk aşama olarak planlama ile başlanılacağı belirlenir.

Sunuş yolu ile öğretmeye örnek • Performansı (davranışı) Ortaya Çıkarma • Dersin bu aşamasında öğrenci, kazandırılmak istenen davranışı gösterir. Böylece öğrenmenin gerçekleşmiş olup olmadığı; ortaya konan davranışa bakılarak anlaşılabilir. • Bu aşamada öğrencinin kazanması gereken davranış ne ise onu yapması beklenir. Örneğin “ 100 gr. elma 150 TL. ise bir kg. elma ne kadardır? ” diye bir sorulduğunda; verilecek cevapla hem kesirlerle ilgili bilgi (davranışlar) hem de kilogramın alt birimleri ile ilgili bilgi ortaya çıkarılmış olur. • Mektup yazma ve postalama örneğini sürdürecek olursak burada ortaya konması gereken davranış mektup yazma, zarfın üstünü yazma ve nasıl postalanacağını göstermedir.

Sunuş yolu ile öğretmeye örnek • Dönüt Sağlama: • Dönüt, öğrenme sonuçları hakkında verilen bilgidir. Eğer öğrencinin yaptığı davranış doğru ise pekiştirilir. (aferin, çok güzel, çok doğru vb. ) yanlış ise düzeltilmesi için yeni uyarıcılar (ipuçları) verilir. • Yukarıda verilen örneği sürdürecek olursak, öğrenci kg. ve gr. arasındaki ilişkiyi bilerek bir kg. elmanın fiyatını doğru hesapladı ise, pekiştirilir. Hesaplama sonucu yanlış ise öğrencinin neden yanlış yaptığı araştırılır. • Öğrenci belki 100 gramın kilogramın 10'da 1'i olduğunu bilmiyor olabilir; problemin yapısını anlamamış olabilir. Bu durumda öğretmen, öğrencinin öğrenme güçlüğünün nedenini bularak ona göre yeni uyarıcılar/ipuçları vererek öğrenme eksiğini tamamlamalıdır.

Sunuş yolu ile öğretmeye örnek • Performansı Değerlendirme: • Öğrencinin o derste kazanması gereken davranışları ne derecede kazandığını yoklamadır. Örneğin; derste ağırlık ölçü birimi ve alt birimleri öğrenildiğinde bunların ne derecede öğrenildiği çeşitli problemler sorularak yoklanmalıdır. Dersin son aşamasında yapılan bu değerlendirme sonucuna göre öğrenmenin ne derece gerçekleştiği gözlenir ve öğrenciler sonuçlar hakkında bilgi verilerek gerekirse tamamlama eğitimi yapılır.

Sunuş yolu ile öğretmeye örnek • Kalıcılığı Sağlama ve Transferi Güçlendirme: • Öğrenmenin ilk oluşumundan hemen sonra, öğrenciye öğrenmeyi güçleştirici nitelikte alıştırma, örneklendirme, proje vb. ödevler verilmelidir. Bu alıştırma ve ödevlerin başlangıç öğrenmesini izleyen aynı gün ve hafta içerisinde yapılmasında yarar vardır. Çünkü aralıklı gözden geçirmeler, öğrenilenlerin yeni problem durumunda kullanılması, öğrenilenlerin kalıcılığını, hatırlamayı ve transferi güçlendirmektedir.

Buluş yolu ile öğretmeye örnek • Öğretmenin örnekleri sunması • Öğretmen: Çocuklar şimdi kimyasal bir duruma ilişkin örnekler veriyorum dikkatlice izleyiniz. • —Mürekkebin su içerisinde dağılması • Burada size göre nasıl bir kimyasal durum gerçekleşmektedir? • Öğrencilerin örnekleri betimlemeleri • Öğrenci A: Burada maddeler etkileşime girmektedir. • Öğrenci B: -------Doğal bir durum. • Öğrenci C: Çözelti yani karışım oluşmaktadır. • Öğretmenin ek örnekler vermesi • Öğretmen: Çocuklar yukarıdaki duruma benzer örnekler veriyorum. • —Parfümün odaya yayılması. • —Ter kokusunun çevreye yayılması. • Çocuklar bu örneklerin ortak yanı nedir? • Çocuklar bu örnekleri de dikkate alarak burada gerçekleşen kimyasal süreci söyleyebilir misiniz?

Buluş yolu ile öğretmeye örnek • Öğrencilerin ek örnekleri betimlemesi ve öncekilerle karşılaştırmaları • Öğrenciler: Bu örneklerin hepsinde maddeler birbirlerine karışmaktadırlar. • Öğretmenin ek örnekleri ve örnek olmayan durumları sunması • Öğretmen: Şimdi sizlere yukarıda gerçekleşen kimyasal örneklerden farklı örnekler veriyorum. Dikkat ediniz. • -Suya kum taşlarının atılması • -Bakırla alüminyumun birleşerek alaşım oluşturması. • Bu örneklerle ilk verdiğimiz örnekler arasındaki farkları söyleyebilir misiniz? • Öğrencilerin zıt örnekleri karşılaştırmaları • Öğrenci X: Öğretmenim son örneklerde birleşim ve karışım gerçekleşirken; yukarıda verilen ilk örneklerde maddenin yayılması söz konusu. • Öğretmenin, öğrencilerin teşhis ettiği özellikleri, ilişkileri ya da ilkeleri vurgulaması • Öğretmen: Aferin. Burada gerçekleşen olayı yakaladın. Çocuklar yayılma ile birleşik arasındaki farka dikkat edin. Öyleyse ilk örneklerde gerçekleşen duruma biz ne diyebiliriz?

Buluş yolu ile öğretmeye örnek • Öğrencilerin tanımlamaları, ilişkileri ve özellikleri ifade etmeleri • Öğrenci A: Öğretmenin bu örneklerde maddelerin bir ortamdan başka ortama yayılması söz konusu. • Öğretmen: Yani. . birisi bana bu olayı molekül ve madde kavramlarıyla açıklayabilecek mi? • Öğrenci N: Öğretmenim ilk verdiğiniz örneklerin tümünde sonraki örneklerden farklı olarak bir yayılma gerçekleşiyor. • Öğretmen: Biraz açar mısın? • Öğrenci N: Burada moleküller çok yoğun bir ortamdan az yoğun bir ortama geçiş yapıyor, hareket ediyor. • Öğretmen: Çok teşekkür ederim. Çocuklar biz bu olaya difizyon diyoruz. Ne imiş? • Öğrenciler hep birlikte: DİFİZYON. . . • Öğretmen: Şimdi bu kavramı Betül bir daha tanımlayabilir misin? • Öğrenci B: Difüzyon: Moleküllerin çok yoğun olarak bulundukları ortamdan az yoğun oldukları ortama geçiş yapmalarıdır öğretmenim. • Öğretmen: Teşekkür ederim. • Öğretmenin öğrencilerden ek örnekler istemesi. • Öğretmen: Çocuklar difizyon’a günlük yaşamdan örnekler bularak defterinize yazınız.

Araştırma-inceleme Yoluyla Öğrenmeye Örnek • • • Ders: Coğrafya Konu: Yurdumuzdaki İklim Tipleri Dersin Bölümleri Öğretme-Öğrenme Etkinlikleri Başlangıç Etkinlikleri (Dikkat Çekme ve Güdüleme): Öğretmen kışın soğuk bir havada sınıfa girer ve: “Oooo çok üşüdüm! Tabii artık kış geldi havalar soğudu. “ der ve öğrencilere konuya dikkatlerini çekmek için nereli oldukları hakkında sorular sorar: • Çocuklardan biri Antalyalı olduğunu, diğeri Karslı olduğunu, bir diğeri de Rizeli olduğunu söyler. • Öğretmen o halde kışın Antalya bu kadar soğuk mu diye sorar. Aynı soruları Rizeli ve Karslı çocuklara da sorar. Evet çocuklar; o halde, görüldüğü gibi yurdumuzda çok farklı iklim tipleri görülmektedir. Bu gün bu konuyu araştırarak öğrenelim.

Araştırma-inceleme Yoluyla Öğrenmeye Örnek • Problemi Belirleme ya da Tanımlama • O halde bugün, araştırarak çözüme kavuşturacağımız problemimizi tam olarak ifade edip tahtaya yazalım. • * Çocukların ifadeleri doğrultusunda, Akdeniz’de, Karadeniz’de, İç Anadolu’da, Doğu Anadolu, Ege ve Güney Doğu Anadolu bölgesinde nasıl bir iklim şartları hüküm sürdüğü problemini ifade etmelerini sağlarız. • Problemin Olası Çözümlerini (Denencelerini) İfade Etme • Öğrencilere problemin geçici çözümünü buldurmak için şu soruyu sorabiliriz: “Kışın Akdeniz Bölgesi neden daha ılık, Doğu Anadolu Bölgesi neden çok daha soğuktur? “ • Öğrenciler muhtemelen “Akdeniz Bölgesinin denize komşu olması yüzünden ılık, Doğu Anadolu Bölgesinin de Denizden uzak ve yüksek olmasından dolayı soğuk hava şartları hüküm sürmektedir” gibi cevaplar vereceklerdir.

Araştırma-inceleme Yoluyla Öğrenmeye Örnek • • • Problemin olan çözümlerini (denencelerini hipotezlerini ) ifade etme Öğrencilerin cevapları, tahtaya yazılır. Denize yakın yerler kışın ılık Denizden uzak, yüksek yerler ise ılık olmayan yerlerdir. Verilerin analizi denencelerin karşılaştırılması ve yorumlanması Kağıtta yazılan kayık sonuçları toplanıp tahtaya aşağıdaki gibi tablolaştırılır. Bölgeler İklim Tipleri Hava Şartları Görülen Hava Şartlarının Sebepleri Karadeniz Bölgesi Karadeniz Yazları yağışlı ve ılık, Kışları ılık Denize yakınlık olduğu için her mevsim yağışlı. Kuzeyde olduğu için güneyden daha soğuk. Akdeniz Bölgesi Akdeniz Yazları sıcak ve kurak, kışları yağışlı Güneyde olduğu için, denize yakın olduğu için ılık bir mevsim. Doğu Anadolu Bölgesi Karasal Yazları sıcak kışları kar yağışlı Dağların yüksek olması, denizden uzak olması yüzünden sert bir iklim. Güneydoğu Anadolu Bölgesi Karasal Yazları çok sıcak ve kurak, kışları soğuk Yazın, güneyde olduğu için ve karasal olduğu için sıcak, kışın denizden uzak ve karasal olduğu için soğuk olmaktadır. Ege Bölgesi Akdeniz Yasları kurak, kışları yağışlı Akdeniz’e yakın olup, denize kıyısı bulunduğu için Akdeniz ikliminin aynısı İç Anadolu Bölgesi Karasal Yazları sıcak ve kurak, kışları kar yağışlı Karasal olup, çevresinde dağlar bulunup, denizden uzak olduğu için sert bir iklim görülmektedir. Marmara Bölgesi Geçiş İklimi Yazları yağışlı ve sıcak, kışları soğuk ve yağışlı Karadeniz ve Ege Bölgelerine komşu olduğu için hem Karadeniz hem Akdeniz iklimi görülür. İkisi arasında geçiş özelliği arz etmektedir.

Araştırma-inceleme Yoluyla Öğrenmeye Örnek • Verilerin Toplanması • Öğretmen şimdi bu elde ettiğimiz verileri özetleyelim der ve öğrencilerin özet yapmalarına rehberlik yapar. • Öğrencilerin; denize yakın yerlerin ılık, yüksek ve denizden uzak yerlerin soğuk geçtiği sonucuna ulaşmalarını sağlarız. Öğretmen o halde, şimdi bakalım önceden belirlediğimiz doğrulandı mı? Doğrulanmadı mı? sorusunu sorar ve söyledikleriyle öğrencilerin tablolarını karşılaştırır. Öğretmen, bu durumda yurdumuzda, bölgelerde hangi iklimlerin görüldüğü ve nasıl bir hava şartlarının hüküm sürdüğü sorusunu sorar ve öğrencilerden tekrar cevaplar alır. • SONUÇ ETKİNLİKLERİ • Öğretmen öğrencilerden birini, bitki örtüsü ile ilgili çizdiği tabloyu tahtaya çizdirir (Aşağıda verilmiştir). Tablo üzerinde sınıfça tartışılır. Diğer öğrencilerin de kendi hazırlıklarını dikkate alarak yanlışlarını düzeltmeleri istenir.

Araştırma-inceleme Yoluyla Öğrenmeye Örnek Bölgeler Görülen Bitki Örtüsü Özellikleri Akdeniz B. Maki Kısa boylu, kuraklığa dayanıklı bodur çalılar. Ege B. Maki Kısa boylu, kuraklığa dayanıklı bodur çalılar. Karadeniz B. Orman Her mevsim yağışlı olduğundan gür ve sık ağaç. Marmara B. Orman-Maki Geçiş iklimi olduğu için hem orman hem maki. İç Anadolu B. Orman Kısa boylu ot toplulukları. Güney D. A. B. Bozkır Kısa boylu ot toplulukları. Doğu A. B. Bozkır Kısa boylu ot toplulukları.